Danıştay 10. Daire 2021/4369 Esas 2021/4190 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/4369
Karar No : 2021/4190

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Güvenlik Hizmetleri Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Müdürlüğü / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait özel güvenlik şirketi faaliyet izin belgesinin iptaline ilişkin İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünün 26/12/2019 olur tarihli işleminin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacı şirketin 24/05/2019 tarihli özel güvenlik görevlilerinin bildirimlerinin yasal süresi içinde yapılmadığına ilişkin savunması ve ekindeki Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bildirimleri incelendiğinde, U.C. ve S.H. isimli kişilerin davacı şirkette denetçi olarak çalıştığı kanaatine varıldığı, özel güvenlik şirketi faaliyet izin belgesine sahip davacı şirketin amacı ve konusu dışında faaliyet gösterdiği anılan tespit sonucu açık olduğundan tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, şirketlerinin koruma ve güvenlik hizmetleri haricinde herhangi bir alanda faaliyetinin bulunmadığı, idarece şirketleri hakkında tespit edilen hususun amacı dışında faaliyet gösterme olarak nitelendirilemeyeceği, 5188 sayılı Kanun'un 22. maddesinin davalı idarece yanlış yorumlandığı, savunmaları alınmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde usuli sakatlık bulunduğu, tespit edilen usulsüzlüğün yalnızca iki personelin SGK işe giriş bildirilerinin sehven yanlış yapılmasından kaynaklı olduğu, bu gibi durumlarda 5188 sayılı Kanun'un idari para cezası öngördüğü belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosyanın tekemmül ettiği anlaşılarak davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davacı şirket adına, … Mah. … Cad. … İşhanı No:… adresinde faaliyet göstermek üzere … tarih ve … nolu özel güvenlik şirketi faaliyet izin belgesinin düzenlendiği; bu kapsamda … Toplu Yapı Sitesi ile davacı şirket arasında imzalanan, on dokuz silahsız özel güvenlik görevlisi ile koruma hizmeti verileceğine yönelik anlaşma doğrultusunda hizmet verildiği, İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü Özel Güvenlik Şube Müdürlüğü personelince 16/01/2019 tarihinde özel güvenlik hizmeti verilen sitede yapılan denetimde özel güvenlik görevlisi olarak çalışan U.C. ile S.H. isimli iki personelin işe giriş bildirimlerinin yapılmadığına yönelik tespitte bulunularak anılan hususla ilgili tutanak tutulduğu, 08/05/2019 tarihli yazıyla 5188 sayılı Kanun'un 12. maddesine göre yasal süre içerisinde işe giriş bildiriminde bulunulmayan personel ile ilgili olarak davacı şirketten savunma verilmesinin istenildiği, 24/05/2019 tarihli savunmada, ismi geçen kişilerin güvenlik görevlisi olmadıkları, danışman ve denetçi oldukları belirtilerek bunlara ait SGK giriş bildirilerinin ekli olarak sunulduğu, İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü Özel Güvenlik Dairesi Başkanlığının 17/09/2019 tarihli yazısıyla getirilen teklif üzerine davacı şirketin amacının dışında faaliyet gösterdiğinden bahisle 5188 sayılı Kanun'un 22. maddesi uyarınca faaliyet izni belgesinin iptal edilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
26/06/2004 tarih ve 25504 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun'un "Faaliyet izni" başlıklı 5. maddesinde, "Şirketlerin özel güvenlik alanında faaliyette bulunması İçişleri Bakanlığının iznine tâbidir. Faaliyet izni verilebilmesi için şirket hisselerinin nama yazılı olması ve faaliyet alanının münhasıran koruma ve güvenlik hizmeti olması zorunludur. (...)" hükmü; "İdari para cezası veya yaptırım gerektiren fiiller" başlıklı 20. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde, Özel güvenlik görevlisini koruma ve güvenlik hizmetleri dışında başka bir işte çalıştıran, üniforma giydirmeyen veya izin verilen dışında teçhizat giydirerek çalıştıran kişi, kurum ve kuruluşlara her tespit için üçbin Türk Lirası idari para cezası verilir." hükmü; "Denetim" başlıklı 22. maddesinde ise, "İçişleri Bakanlığı ve valilikler özel güvenlik hizmetleri kapsamında, özel güvenlik birimlerini, özel güvenlik şirketlerini ve özel güvenlik eğitimi veren kurumları denetlemeye yetkilidir. Denetimin mahiyeti, kapsamı, usul ve esasları yönetmelikle belirlenir. Denetim sonucu tespit edilen eksikliklerin ilgili kişi, kurum, kuruluş ve şirketlerce verilen süre içinde giderilmesi zorunludur. Amacı dışında faaliyet gösterdiği veya suç kaynağına dönüştüğü ya da terör örgütlerine aidiyeti, irtibatı ya da iltisakı bulunduğu tespit edilen şirketlerin faaliyet izni iptal edilir. Bu şekilde faaliyet izni iptal edilen şirketlerin kurucu, temsilci ve yöneticileri özel güvenlik alanında faaliyette bulunamazlar." hükümleri yer almaktadır.
07/10/2004 tarih ve 25606 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik'in "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde, özel güvenlik şirketi, Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulan ve üçüncü kişilere koruma ve güvenlik hizmeti veren şirketler olarak tanımlanmış; "Özel Güvenlik İzni" başlıklı 8. maddesinin 6. fıkrasında, "İlk defa işe başlama veya ayrılma, özel güvenlik şirketlerinin hizmet verdiği yerlerde görev yapan özel güvenlik görevlilerinin yer değişimleri, kurum ve kuruluşlar arasındaki personel değişiklikleri ile ayrı izin belgesine sahip birimleri arasındaki değişikliklerde göreve başlama ve görevden ayrılma bildirimleri onbeş gün içinde Valiliğe bildirilir." düzenlemesine; "Denetim" başlıklı 43. maddesinin 1. fıkrasında, "Bakanlık ve valilikler, Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerinin yerine getirilip getirilmediğini, yasak uygulama ve davranışların bulunup bulunmadığını ve amaç dışında faaliyet gösterilip gösterilmediğini tespit etmek amacıyla, özel güvenlik şirketlerini, alarm izleme merkezlerini, özel güvenlik birimlerini ve özel eğitim kurumlarını her zaman denetleyebilir." düzenlemesine; "Denetimin Kapsamı" başlıklı 44. maddesinde, "Denetim sırasında, faaliyet izninin ve personelin çalışma izinlerinin geçerli olup olmadığı; (...) üçüncü kişilere verilen koruma ve güvenlik hizmetlerine ilişkin sözleşmelerin usulüne uygun düzenlenip düzenlenmediği ve bu sözleşmelerin zamanında valiliğe bildirilip bildirilmediği; (...) Kanun ve bu Yönetmeliğin diğer hükümlerinin uygulanıp uygulanmadığı ve amaç dışında faaliyet gösterilip gösterilmediği incelenir." düzenlemesine; "Denetim Sonucunun İzlenmesi" başlıklı 45. maddesinde, "Denetim sonucunda tespit edilen eksiklikler... şirkete yazılı şekilde bildirilerek bu eksiklikleri gidermesi için eksikliğin niteliğine göre asgari yedi gün süre verilir. Bu süre sonunda eksiklikler giderilmediği taktirde veya denetim sonucu konusu suç teşkil eden uygulamalar tespit edildiğinde Kanunun 19uncu ve 20nci maddesinde belirtilen cezalar uygulanır. (...) Amacı dışında faaliyet gösterdiği veya suç kaynağına dönüştüğü tespit edilen şirketlerin veya özel eğitim kurumlarının faaliyet izni Bakanlıkça, alarm izleme merkezlerinin yeterlilik belgesi valilikçe iptal edilir." düzenlemesine; "İdari Para Cezalarının Uygulanması" başlıklı 46. maddesinde, "Kanunun 20 inci maddesinde belirtilen hallerde, suça ilişkin tutanaklar eklenmek suretiyle, ilgili kişi ve kuruluşa en az yedi gün süre verilerek savunması istenir. Savunması yeterli görülmeyenlere ilçelerde kaymakamın, illerde valinin onayı ile idari para cezası verilir." düzenlemelerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinde, özel güvenlik hizmeti vermek üzere faaliyet izni alan şirketlerin denetimlerinin Bakanlık ya da valilik tarafından yapılacağı, denetim sonucunda özel güvenlik şirketlerinin Kanun'da belirlenen sorumluluklarına yönelik eksiklik tespit edilmesi halinde, bu eksikliğin giderilmesi için niteliğine göre özel güvenlik şirketlerine yedi günden az olmamak üzere süre verileceği, verilen bu sürede denetim sonucu belirlenen eksikliklerden düzeltilebilecek olanların giderilmediğinin veya konusu suç teşkil eden uygulamaların varlığının tespiti halinde, Kanun'un 19. ve 20. maddelerinde belirtilen cezaların ya da idari yaptırımların uygulanacağı; ayrıca, amacı dışında faaliyet gösterdiği veya suç kaynağına dönüştüğü tespit edilen şirketlerin veya özel eğitim kurumlarının faaliyet izninin Bakanlıkça iptal edileceği kuralları yer almaktadır. Kanun'un 19. maddesinde adli suçlar ve cezaların düzenlendiği, 20. maddesinde ise belli fiillere karşılık gelen yaptırımlara ve idari para cezalarına yer verildiği görülmektedir.
Bir özel güvenlik şirketinin ya da özel eğitim kurumunun amacı dışında faaliyet gösterdiğinden bahisle faaliyet izninin iptal edilebilmesi için ilgili şirketin ya da eğitim kurumunun; kısmen veya tamamen, süreklilik arz edecek şekilde koruma ve güvenlik hizmeti dışında faaliyet göstermesi gerekmektedir.
Bakılan uyuşmazlıkta ise; bir toplu yapı sitesinin güvenlik hizmetlerinin görülmesi konusunda davacı şirketin imzaladığı sözleşme çerçevesinde özel güvenlik hizmeti ifa edildiği esnada yapılan denetimde, davacı şirket tarafından istihdam edilen iki kişinin yasada belirlenen bildirim yükümlülüğü yerine getirilmeksizin özel güvenlik personeli olarak görev yaptığının tespit edildiği, bu hususa yönelik istenen savunmaya cevaben ise, bahsi geçen personelin özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilmediğinin belirtilmesi neticesinde davacı şirketin amacı dışında faaliyette bulunduğu kanaatine varılarak faaliyet izin belgesinin iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Özel güvenlik hizmeti veren davacı şirkete yönelik yapılan denetim sonucunda istenen savunmaya cevaben davalı idareye verilen dilekçede her ne kadar, U.C. ve S.H. isimli personelin denetçi olarak SGK bildirimlerinin yapıldığından bahisle davalı idareye özel güvenlik görevlisi olarak bildirimlerinin yapılmadığı belirtilse de; 16/01/2019 tarihli denetimde, U.C. ve S.H. isimli personelin davacı şirket tarafından özel güvenlik görevlisi olarak çalıştırıldığının tespit edilerek, bu durumun denetleme formunda tutanak altına alındığı, bu kişilerin işe giriş bildirimlerinin usulüne göre yapılmaması ve SGK girişlerinde farklı bir iş kolunda çalışıyor olarak gösterilmesinin, ilgili personelin özel güvenlik görevi ifa ettiğine yönelik davalı idarece yapılan tespiti ortadan kaldırmadığı; kaldı ki, yargılama esnasında davacı şirket tarafından U.C. ve S.H. isimli personelin özel güvelik görevlisi kimlik kartlarının da dosyaya sunulan evrak arasında olduğu görülmüştür.
Bu durumda, davacı şirkete yönelik tespit edilen hususlar, özel güvenlik hizmeti verilmesi ve özel güvenlik şirketinin yönetilmesi sırasında uyulması gereken esas ve usullere aykırı fiiller içermekte ise de; bu fiillerin özel güvenlik hizmeti dışında, başka bir amaca hizmet edilmesine yönelik nitelikte olduğunu söylemek mümkün değildir.
Bu itibarla; Kanun'un verdiği yetki uyarınca Yönetmelik ile düzenlenen usuller çerçevesinde yapılan denetimler sonucunda, tespit edilen eksiklik ya da eksiklikler için özel güvenik hizmeti veren Şirkete, tespitin niteliğine göre, usule uygun bir şekilde süre verilmesi, bu sürede eksikliğin ya da eksikliklerin giderilmemesi veya konusu suç teşkil eden uygulama(lar) tespit edilmesi durumunda, 5188 sayılı Kanun'un 19. maddesindeki fiiller bakımından adli sürecin başlatılmasının sağlanması veya 20. maddesinde belirtilen fiiller bakımından idari para cezalarının ya da ilgili yaptırımların (tespit edilen her bir eksiklik ya da aykırılığa karşılık olarak) ayrı bir şekilde uygulanması ve tüm bu aşamalara uygun olarak hareket edilmesi gerekirken; söz konusu fiillerden dolayı özel güvenlik hizmeti veren şirketin amacı dışında faaliyet gösterdiğinden bahisle faaliyet izin belgesinin iptal edilmesine ilişkin işlemde hukuka ve mevzuat hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır.
Bu nedenle; davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin … İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan … TL yürütmenin durdurulma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 21/09/2021 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.