Danıştay 9. Daire 2021/3452 Esas 2021/4145 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2021/3452
Karar No : 2021/4145

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Balıkçılık Gemi Sanayi, Marina Ve Gayrimenkul İşletmeciliği Turizm Ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
(… Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…, Temyiz No:… sayılı temyiz isteminin reddine dair kararının ve … tarih ve …, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ : Asıl amme borçlusu ... İnş. San. ve Tic. Turizm A.Ş' nin vergi borçlarının tahsili amacıyla, davacı şirketin anılan şirketten ... AVM'nin üst hakkını bedelsiz devraldığı ve ortaklarıyla yöneticilerinin bağlantılı olduğundan bahisle, davacı şirketin ... AVM'de kiracıları olan ... Giyim Ticaret A.Ş., … Mağazacılık A.Ş., ... Mağazacılık Tekstil San. ve Tic. A.Ş., ... Güzellik ve Bakım Ürünleri A.Ş., ... Gıda ve Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş., ... Kitabevi Neşriyat Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına düzenlenerek gönderilen ve davacı şirket ile ... İnş. San. ve Tic. Turz. A.Ş.'ne kira akdine bağlı veya her ay fatura karşılığı gerçekleşecek her türlü kira, hak ve istihkak ödemelerinin ikinci bir bildirime kadar davalı idareye yapılması hususunu içeren bildirimlere istinaden, adı geçen kiracıların yapmış oldukları ödemelerin ... İnş. San. ve Tic. Turizm A.Ş'nin Konak Vergi Dairesi'ndeki borcuna mahsup edilmesine dair işlemin iptali ile söz konusu tutarın faizi ile birlikte iadesi istemiyle açılan davayı kabul eden …Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunu kabul ederek … Asliye Hukuk Mahkemesinin E:… dosyasında yapılacak yargılamanın bekletici mesele yapılıp yargılama sonucunda verilecek karar dikkate alınarak yeniden bir karar verilmesi gerekteği gerekçesiyle 2577 sayılı Kanun'un 45/5. maddesi uyarınca dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar veren … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı davacı tarafından yapılan temyiz istemi; dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere Mahkemesine iade edildiği, bu nedenle kesin karara karşı temyiz yoluna başvurulma imkanı bulunmadığı gerekçesiyle, … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…, Temyiz No:… sayılı kararıyla, 2577 sayılı Kanun'un 48/6. maddesi uyarınca reddedilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: 2577 sayılı Kanun'un 45/5 maddesi uyarınca bekletici mesele yapılması gerektiğinden bahisle Bölge İdare Mahkemesince verilen kararın kesin olmadığı, ... İnş. San. ve Tic. Turizm A.Ş. ile aralarında herhangi bir bağ bulunmadığı, davalı Vergi Dairesine herhangi bir borcunun bulunmamasına rağmen dava dışı ... İnş. San. ve Tic. Turizm A.Ş'nin borcuna istinaden yapılan dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ: Bölge idare mahkemesi kararı kesin bir karar niteliğinde olmadığından, temyiz isteminin reddi yolundaki karar kaldırıldıktan sonra, uyuşmazlığın esası incelenerek bir karar verilmesi gerekitiğinden, yeniden bir karar verilmesi gerekçesiyle dosyanın mahkemesine gönderilmesine ilişkin kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İstinaf" başlıklı 45. maddesinin 5. fıkrasında, bölge idare mahkemesinin, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından bakılmış olması hâllerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye göndereceği, bölge idare mahkemesince bu fıkra uyarınca verilen kararların kesin olduğu belirtilmiştir.
2577 sayılı Kanun'un 45. maddesinin 5. fıkrasında kesin olarak Bölge İdare Mahkemesi tarafından verilecek kararlar sayılmasına rağmen, uygulamada duruşma eksikliği gibi usuli eksikliklerin de bu kapsamda değerlendirildiği ve Bölge İdare Mahkemelerince usuli eksikliğin giderilmesi gerektiği gerekçesiyle, sözü edilen madde uyarınca mahkemelere dosyanın gönderilmesine karar verildiği görülmekte ise de; adli yargıda görülmekte olan bir davanın bekletici mesele yapılarak, yargılama sonucunda verilecek karar dikkate alınmak suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekçesiyle mahkeme kararının kaldırılıp, dosyanın mahkemesine gönderilmesine ilişkin karar bu kapsamda değerlendirilemeyeceğinden, Bölge İdare Mahkemesinin dosyanın Mahkemesine iadesi yolundaki kararının kesin bir karar olduğu gerekçesiyle 2577 sayılı Kanun'un 48/6. maddesi uyarınca verdiği temyiz isteminin reddine dair kararda hukuka uygunluk bulunmadığı anlaşıldığından, davacının bu karara karşı yaptığı temyiz isteminin kabulüne, … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…, Temyiz No:… sayılı kararının kaldırılmasına karar verildikten sonra, davacının … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı "2577 sayılı Kanun'un 45/5. maddesi uyarınca dava dosyasının yeniden bir karar verilmesi için mahkemesine gönderilmesine" ilişkin kararının temyiz isteminin incelenmesine geçildi:
Dosyanın incelenmesinden; asıl amme borçlusu ... İnş. San. ve Tic. Turizm A.Ş.' nin vergi borçlarının tahsili amacıyla, davacı şirketin anılan şirketten ... A.V.M'nin üst hakkını bedelsiz devraldığı ve ortaklarıyla yöneticilerinin bağlantılı olduğundan bahisle, davacı şirketin ... AVM'dekiracıları olan ... Giyim Ticaret A.Ş., … Mağazacılık A.Ş., ... Mağazacılık Tekstil San. Ve Tic. A.Ş., ... Güzellik ve Bakım Ürünleri A.Ş., ... Gıda ve Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş., ... Kitabevi Neşriyat Sanayi ve Ticaret A.Ş. adına düzenlenerek gönderilen ve davacı şirket ile ... İnş. San. Ve Tic. Turz. A.Ş.'ne kira akdine bağlı veya her ay fatura karşılığı gerçekleşecek her türlü kira, hak ve istihkak ödemelerinin ikinci bir bildirime kadar davalı idareye yapılması hususunu içeren bildirimlere istinaden, adı geçen kiracıların yapmış oldukları ödemelerin ... İnş. San. ve Tic. Turizm A.Ş'nin Konak Vergi Dairesi'ndeki borcuna mahsup edilmesine dair işlemin iptali ile söz konusu tutarın faizi ile birlikte iadesi istemiyle açılan davayı, davacı şirket ile ... A.Ş'nin iki ayrı tüzel kişilik olması, keza sözü geçen devir sözleşmesinin hukuken geçerli oluşu, iki şirketin birleşmesinin, bir şirketin diğer bir şirketi devralmasının söz konusu olmaması, sadece üst/işletme/kiralama hakkının devredilmesi ve dahi 6183 sayılı Kanun'un 79. maddesinin 6. fıkrası uyarınca, üçüncü şahıs (kiracı) vergi dairesinin haciz bildirisine itiraz ettiği halde, davalı idarenin bu itirazın aksini genel mahkemelerde ispat etmek yoluna gitmediği görüldüğünden, dava konusu işlemde yasal isabet görülmediği ve hukuka aykırı tahsil işlemiyle davacıya verilmiş olan maddi zararın karşılanması bakımından tahsil edilen miktarın ödeme tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya iadesinin gerektiği gerekçesiyle kabul eden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunun; "davacı şirketin, davalı idareye herhangi bir vergi borcu bulunmamakla birlikte, ... İnşaat Sanayi ve Ticaret Turizm A.Ş.'nin vergi borçlarından sorumlu tutularak, bu şirket ile akdettiği sözleşmeye istinaden ... Alışveriş Merkezinde kiraya verdiği iş yerlerini kiralayan şirketlere haciz bildirileri gönderildiği, davalı idare tarafından, iki ayrı tüzel kişilik bulunsa da, aslında her iki şirketi aynı kişilerin yönettiği, elde edilen kazancın ortak olduğu ve devrin amme borçlarının tahsilini imkansız hale getirmek maksadıyla muvazaalı yapıldığı iddialarıyla adli yargıda, ... İnşaat Sanayi ve Ticaret Turizm A.Ş. ile davacı şirket arasında yapılan "... AVM'nin işletmesinin kiralanması, bakım onarım işleri dahil kiralamadan doğan hak ve vecibelerinin bedelsiz bir şekilde devrine" ilişkin yapılan sözleşmenin muvazaa sebebiyle hükümsüz kılınmasına ilişkin dava açıldığı, bu hususta dava (muvazaa nedeniyle geçersizlik iddiasıyla açılan tespit davası) açıldığının 14.8.2020 tarihli ek beyanla Mahkemeye bildirildiği, bu aşamada, ... A.Ş. ile davacı arasında geçerli bir sözleşme bulunup bulunmadığı, yani bu sözleşmeye istinaden kiralanan iş yerlerinden elde edilecek kira bedellerinin alacacaklısının davacı şirket mi yoksa ... İnşaat Sanayi ve Ticaret Turizm A.Ş. mi olduğu, adli yargıda açılmış olan davada verilecek karar ile tespit edileceğinden, Vergi Mahkemesince söz konusu, … Asliye Hukuk Mahkemesinin … Esasına kayıtlı dosyada yapılacak yargılama bekletici mesele yapılıp, yargılama sonucunda verilecek karar dikkate alınarak görülmekte olan işbu davada bir karar verilmesi gerekmekte iken, davanın kabulü yolunda verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir" gerekçesiyle kabul edildiği ve 2577 sayılı Kanun'un 45/5. maddesi uyarınca dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın ve aynı davacıya ait Danıştay Dokuzuncu Dairesi'nin E:2021/2873,3453,3498, 3499 sayılı dosyalarında yer alan bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesi sonucunda; dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte davalı idarenin ileri sürmüş olduğu, davacı şirketle asıl amme borçlusu ... İnşaat Sanayi ve Ticaret Turizm A.Ş'nin ortak ve kanuni temsilcilerinin aynı olmasından dolayı aralarında organik bağ bulunduğuna dair iddiaları destekleyici nitelikte dosyaya sunulan somut ve yeterli bilgi belge bulunmadığı gibi, Mahkemece verilen ara karara idarece gönderilen cevabi yazıda, asıl amme borçlusu ... İnş. San. ve Tic. Turizm A.Ş' nin borçları nedeniyle dava dışı kiracı konumundaki şirketlere gönderilen haciz bildirilerine kiracı şirketler tarafından itiraz edilmesi üzerine adli yargıda menfi tespit davası açılmadığı ve başkaca bir işlem de tesis edilmediği, asıl amme borçlusu ... İnşaat Sanayi ve Ticaret Turizm A.Ş. ve ... Balıkçılık Gemi Sanayi, Marina Ve Gayrimenkul İşletmeciliği Turizm ve Ticaret Limited Şirketi adına 6183 sayılı Kanun'un 79. maddesi uyarınca işlem tesis edilip takibata devam edildiği belirtilmiştir.
Bu durumda, davacı şirkete 6183 sayılı Kanun'un 79. madde uyarınca takibata başlanıp bu işlemlerin devam ettiği, dava dışı kiracı konumundaki şirketlere gönderilen haciz bildirilerine kiracı şirketler tarafından itiraz edilmesine rağmen davalı idarece menfi tespit davası açılmadığı ve başkaca da bir işlem tesis edilmediği, dava konusu işlemi tesis eden davalı idareye davacının borcu olmadığı belirtildiği halde dava konusu işlemin tesis edildiği ve davanın açıldığı andaki hukuki durum değerlendirilmek suretiyle Vergi Mahkemesince verilen kararın hukuki denetimi yapılması gerekirken dava konusu işlemin tesis edilmesinden sonra adli yargıda iki şirket arasında yapılan sözleşmenin muvazaa sebebiyle geçersiz olduğuna ilişkin açılan tespit davasının işbu davada bekletici mesele yapılması gerektiği yolundaki gerekçeyle 2577 sayılı Kanun'un 45/5 uyarınca kararın kaldırılması ve dosyanın mahkemesine gönderilmesine ilişkin kararda hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, … tarih ve E:…, K:… sayılı … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesi kararının uyuşmazlığın esası incelenmek suretiyle karar verilmek üzere bozulmasına 21/09/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.