MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TESCİL

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı, ... Mahallesi ve ... Mahallesi çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmaz bölümleri hakkında kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak tescil istemiyle dava açmıştır. Yargılama sırasında davacı ...’un ölümü nedeniyle mirasçıları ... ve arkadaşları davaya dahil olmuştur. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, çekişme konusu ... Köyü/... Mevkii doğusu ... 7 parsel sayılı taşınmaz, Oyaca Kasabası 524 parsel sayılı taşınmaz, batısı taşlık alan, 524 parsel, kuzeyi taşlık alan, güneyi taşlık ve 524 parsel olan, fen bilirkişileri tarafından hazırlanan 08.03.2011 tarihli rapor ve eki haritada (B) harfi ile gösterilen 40.000 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz ile ... Köyü, doğusu ... Köyü 1774 parsel, batısı ... Köyü 1774 parsel, kuzeyi ... Köyü 1774 parsel, güneyi ... Köyü 1774 parsel sayılı taşınmazlar olan ve fen bilirkişileri tarafından hazırlanan 08.03.2011 tarihli rapor ve eki haritada (A) harfi ile gösterilen 7.987 metrekare yüzölçümündeki taşınmazın ayrı ayrı davacılar murisi ... adına tapuya tesciline, karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dava konusu fen bilirkişiler tarafından hazırlanan 08.03.2011 tarihli rapor ve eki haritada (A) harfi ile gösterilen 7.987 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz bölümüne yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde; Mahkemece, dava konusu taşınmaz bölümünde imar-ihya ve ıslahın gerçekleşmiş olduğu, tarımsal faaliyet yapılmış olduğu, sabit sınırların arazi üzerinde mevcut olduğu gerekçesi ile yazılı şekilde karar verilmiştir. Ne var ki, çekişmeli taşınmaz bölümünün de içinde bulunduğu tescil harici alan yargılama sırasında idari yoldan ... Köyü, 1774 parsel sayısı ve 266126 metrekare yüzölçümü ile ham toprak vasfıyla Hazine adına tescil edilmiş, daha sonra Haymana Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2003/503 Esas, 2005/105 Karar sayılı dava dosyasında mahkemece davacı ... Köyü Tüzel Kişiliği tarafından Hazine ve diğer kişiler aleyhine açılan dava sonucu taşınmazın mera niteliğinde bulunduğu gerekçesiyle verilen kararın Yargıtay 14. Hukuk Dairesi’nce onanması suretiyle hükmen mera olarak sınırlandırılmıştır. Her ne kadar, Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarda sözü edilen 2001/7-2003/15 Esas, Karar sayılı, 15.12.2003 tarihli ilamı taraflarının farklı olması nedeniyle eldeki dava yönünden kesin hüküm oluşturmaz ise de güçlü delil oluşturduğu kuşkusuzdur. Mahkemece bu durum değerlendirilmemiş, çekişmeli (A) harfli bölüm yönünden yöntemince mera araştırması yapılmamış, mera parselinin kadim ya da tahsisli mera olup olmadığı, bu bölümün meradan açılıp açılmadığı araştırılmamış, taşınmazın (A) harfi ile gösterilen bölümü ile parselin kalan bölümü arasında ayırıcı unsur olup olmadığının belirlenmemiş olması nedeniyle yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Doğru sonuca ulaşılabilmesi için varsa mera tahsis kararı, ekleri ve haritaları getirtilip, dosya tamamlandıktan sonra taşınmazın bulunduğu yerde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, komşu köylerde ikamet edip, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu ve aynı yöntemle belirlenecek taraf tanıkları, fen bilirkişisi ve üç kişilik ziraat bilirkişi kurulu hazır olduğu halde yeniden keşif yapılmalı, varsa mera tahsis kararı ve haritaları uygulanıp kapsamları belirlenmeli, mera tahsisi yoksa, temyize konu taşınmaz bölümünün öncesinin geleneksel biçimde kullanılan kadim mera olup olmadığı, çekişmeli bölüm ile mera parselinin kalanı arasında ayırıcı nitelikte unsur bulunup bulunmadığı ya da meradan açılıp açılmadığı araştırılmalı, mahkemenin taşınmaz ve çevresi ile ilgili gözlemi tutanağa geçirilmeli, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın öncesinin mera, yaylak veya kışlak olup olmadığı, zaman içinde sınırlarında mera yönünde genişleme olup olmadığı, meradan açılıp açılmadığı hususunda yerel bilirkişi ve tanıklardan maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmeli; ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde çekişmeli taşınmaz bölümünün toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden kalan mera parselinden nasıl ayrıldığını, meradan açılıp açılmadığını açıklayıp, tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı rapor alınmalı, fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, çekişmeli taşınmaz bölümü ile kalan mera parselinin konumlarını yan kesit krokisi ile gösteren rapor ve harita düzenlettirilmeli, taşınmazın hükmen mera olarak kesinleşmiş olmasının eldeki dava yönünden güçlü delil olduğu değerlendirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA,
2- Dava konusu fen bilirkişiler tarafından hazırlanan 08.03.2011 tarihli rapor ve eki haritada (B) harfi ile gösterilen 40000 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz bölümüne yönelik temyiz itirazlarına gelince; Dava, imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayalı tescil istemine ilişkindir. Mahkemece, çekişmeli (B) harfi ile gösterilen bölümde davacılar yararına zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının gercekleştiği kabul edilmek suretiyle hüküm kurulmuş ise de; yapılan araştırma ve inceleme hüküm için yeterli bulunmamaktadır. Bir taşınmazın kullanım süresi ile niteliğini ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlandığı tarihi en iyi belirleme yöntemi stereoskopik çift hava fotoğraflarıdır. Hava fotoğraflarının en az üç ayrı zamana ilişkin olması gerekir. Bu konuda sağlıklı bir yargıya ulaşmak için çekişmeli taşınmazın dava tarihinden geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait stereoskopik çift hava fotoğraflarının getirtilerek bu fotoğrafların stereoskopla incelenmesi gerekir. Stereoskopik çift hava fotoğrafı, bir stereoskop altında incelendiğinde arazinin üç boyutlu görülmesi, taşınmazın çekim tarihindeki sınırlarının ve niteliğinin belirlenebilmesi, bu yolla ekilemeyen alanların net bir biçimde tespitinin yapılabilmesi mümkündür. Mahkemece uyuşmazlığın çözüme kavuşturulabilmesi için gerekli bulunan hava fotoğraflarından yararlanılmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm kurulamaz. Hal böyle olunca; çekişmeli taşınmazı kapsayan, dava tarihi olan 2001 yılından geriye doğru yukarıda belirtilen şekilde üç farklı tarihe ait hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığından tarihleri açıkça yazılmak suretiyle istenilerek dosya arasına konulmalı, çekişmeli taşınmazı iyi bilen yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, üç kişiden oluşacak ziraatçi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisi hazır olduğu halde mahallinde yeniden keşif yapılmalıdır. Yapılacak keşifte; çekişmeli taşınmazın öncesinin ne olduğu, kimden kime intikal ettiği, kim tarafından hangi tarihten beri ne şekilde kullanıldığı, zilyetliğin terk edilip edilmediği, edilmiş ise terkin ne kadar sürdüğü ve iradi olup olmadığı hususları tek tek ve olaylara dayalı olarak yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından sorulup saptanmalı, beyanları arasında doğabilecek çelişkiler yöntemince giderilmeli, keşfe katılacak ziraatçi bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın niteliğini, imar-ihya faaliyetinin tamamlanıp tamalanmadığını, tamamlanmış ise imar-ihyadan itibaren ne kadar süredir ne şekilde kullanıldığını açıklayan, komşu parsellerin toprak yapısı ve bitki desenleri yönünden karşılaştırmalı değerlendirmeyi içeren, taşınmazın değişik yönlerden çekilecek fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı, fen bilirkişisinden de keşif ve uygulamayı izleyip denetlemeye olanak veren raporlar alınmalı, hava fotoğrafları jeodezi veya fotogrametri uzmanı bilirkişiye tevdi edilerek belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik çift hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılmalı, bu kapsamda dava konusu taşınmaz hava fotoğraflarında gösterilmeli, bu yerin o tarihlerdeki niteliğinin, imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığının ve tamamlandığının, taşınmazın kısmen veya tamamen ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine yönelik rapor alınmalı, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Belirtilen ilkelere uygun olmayacak şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmesi isabetsiz olup, davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 02.05.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.