Danıştay 13. Daire 2021/2804 Esas 2021/3025 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/2804
Karar No:2021/3025

TEMYİZ EDENLER: 1. (DAVALI) … Fonu (…)
VEKİLİ : Av. …
2. (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, 12.204.458,94-TL Fon alacağının tahsili amacıyla adına düzenlenen … tarih ve … sayılı ödemeye çağrı mektubu ve bu çağrı mektubunun dayanağı olan … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararı ile uygulanan ihtiyati haciz işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce Dairemizin 26/04/2019 tarih ve E:2019/469, K:2019/1369 sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; davacının yönetim kurulu üyesi olduğu Müflis … Kauçuk Ticaret A.Ş.'nin Fon'a devredilen … A.Ş.'den (Banka) 27.07.1998-15.12.1998 tarihleri arasında toplam 21 adette 2.491.901,85 TL ihracat hazırlık kredisi kullandığı, Banka müfettişlerince tanzim edilen 30.06.2000 tarihli raporda, anılan kredinin ... A.Ş.'nin hakim ortağı olan … Grubu Şirketlerinden olan … Yün İplik Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve … İnşaat Pazarlama ve Sanayi Ticaret Ltd. Şti'nin Bankadan çektiği krediler ile kapatıldığı, kredilerin devre sonu faiz ödemesinin ise … Grubu firmalarına 22.09.1998 ve 29.09.1998 tarihlerinde … A.Ş.'den "back to back" krediler kapsamında kullandırılan kredilerden karşılandığı, dolayısıyla her ne kadar … Kauçuk Ticaret A.Ş.'nin … A.Ş.'den 1998 yılında kullandığı kredilerin muhasebe tekniği açısından kapatıldığı görülse de, söz konusu kredilerin, başka şirketlerce anılan Bankadan çekilen kredilerle kapatıldığı ve bu şirketlerce çekilen ve … Kauçuk Ticaret A.Ş.'nin kredilerinin kapatılmasında kullanılan kredilerin ise geri ödenmediği, Müflis … Kauçuk Ticaret A.Ş.'nin doğrudan kendisinin kullandığı kredilerin 14 adette 1.184.628,84 TL olduğu, bu tutarın kapatılmasında kullanılan 1.182.726,99 TL'lik ve devre faizinin karşılanmasında kullanılan 228.092,75 TL'lik Banka kaynağına (1.182.726,99 + 228.092,75 =1.410.819,74) uygulanan gecikme zammı ile dava konusu ödemeye çağrı mektubundaki 12.204.458,94 TL'lik Fon alacağı rakamına ulaşıldığı, dava konusu 24.01.2013 tarih ve 2013/28 sayılı Fon Kurulu kararı ile söz konusu Fon alacağının … Kauçuk Ticaret A.Ş.'den tahsil edilmesi, anılan firmanın iflas hâlinde olması nedeniyle kanuni temsilcilerinden tahsil edilmesine karar verildiği ve ihtiyati haciz kararı alındığı, akabinde 12.204.458,94 TL Fon alacağının Şirketin kanuni temsilcisi olan davacıdan istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ödemeye çağrı mektubunun düzenlendiği, anılan işlemlerin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, davacının kanuni temsilcisi olduğu şirket tarafından kullanıldığı belirtilen kredilerin şirketin diğer kanuni temsilcisi olan …'in imzası ile kullandırıldığı, aynı borç için … hakkında düzenlenen … tarih ve …sayılı ödemeye çağrı mektubu ile bu işlemin dayanağı olan … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararı ve ihtiyati haciz işleminin iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi'nin … tarih, E:… K:… sayılı dosyasında davaya konu işlemlerin dayanağı kullanılan kredilere ilişkin belgelerin bir kısmındaki imzaların …'e ait olmadığının belirlenmesi karşısında bu yönüyle davalı İdarece …'in gerçek imzalarının yer aldığı belgeler dikkate alınarak bir ayrıştırma yapılması suretiyle …'in sorumlu olduğu kamu alacağının miktarının tespit edilmesi ve bu miktar esas alınarak takip ve tahsil işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerektiği sonucuna varıldığından ve aynı gerekçeler davacı için de söz konusu olduğundan davacı hakkında tesis olunan ödemeye çağrı mektubu ve dayanak Fon Kurulu Kararı ve ihtiyati haciz işlemlerinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, bilirkişi incelemesine konu belgelerle ilgili tespitlerin hangi evraklara ilişkin olduğu ya da evrakların niteliğinin ne olduğu hususunun Mahkemece hiç incelenmeksizin hatalı bir şekilde karar verildiği, adli tıp raporunda yer verilen tespitlerin incelenen her bir evrak bazında irdelenmesi ve buna göre hüküm oluşturulması gerektiği, takibe konu edilen kredilerle ilgili genel kredi sözleşmeleri ve diğer belgelerdeki imzaların şirket yetkilisine ait olduğunun adli tıp raporuyla tespit edildiği, şirket yetkilisinin sorumlu olduğu kredilerin ayrıştırıldığı, bu nedenle şirketin 1998 yılında kullandığı 21 krediden 14'ü için dava konusu takip işlemlerinin başlatıldığı, kullanılan kredilerle hem … Kauçuk firmasının hem bankanın hakim ortağının hem de banka yöneticilerinin kaynak edindiği, dava konusu 14 adet kredinin doğrudan … Kauçuk firması tarafından edinildiği ileri sürülmektedir.
Davacı tarafından, kararın gerekçe yönünden temyiz edildiği, dava konusu alacağın zaman aşımına uğradığı, işlemin öncelikle bu nedenle iptal edilmesi gerektiği, Mahkemece ihtiyati haciz ile ilgili olarak karar verilmediği, davacının kanuni temsilcisi olduğu … Kauçuk firmasının … Yün İplik San. ve Tic. A.Ş. ve …İnşaat Pazarlama ve Sanayi Ticaret Ltd. Şti. ile herhangi bir ilgisinin bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
Davalı idare tarafından, Fon alacaklarında zaman aşımı süresinin yirmi yıl olduğu, davacının kanuni temsilcisi olduğu firmaya 1998 yılında kullandırılan kredilerden yalnızca firmanın kendisinin kullandığı tespit edilen kredilerle ilgili olarak takibe geçildiği, …Kauçuk firmasına kullandırılan ve firmanın hesabından …'ın eski yönetim kurulu üyesi … tarafından çekilen tutarın Fon alacağı sayıldığı ve …'den tahsilat sağlandıktan sonra bahse konu borçtan ibra edildiği, takibe konu edilen kredilerle ilgili genel kredi sözleşmeleri ve diğer belgelerdeki imzaların şirket yetkilisine ait olduğunun adli tıp raporuyla tespit edildiği, bankacılık teamülleri çerçevesinde her bir kredi için ayrı ayrı düzenlenmiş 21 adet genel kredi sözleşmesinin bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacının kanuni temsilcisi olduğu … Kauçuk Ticaret A.Ş. tarafından Fon'a devredilen … A.Ş.'den 27/07/1998-15/12/1998 tarihleri arasında toplam 2.491.901,85 TL ihracat hazırlık kredisi kullanıldığı, sonrasında anılan kredinin tamamının ödenmek suretiyle kapatıldığı, Banka müfettişlerince düzenlenen 30/06/2000 tarihli Raporda; anılan kredi miktarının bir kısmının … Yün İplik Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin, bir kısmının da …İnşaat Pazarlama ve Sanayi Ticaret Ltd. Şti'nin Bankadan çektiği krediler ile kapatıldığı, kredilerin devre sonu faiz ödemesinin ise … Grubu Firmalarına 22/09/1998 ve 29/09/1998 tarihlerinde … A.Ş.'den back to back krediler kapsamında kullandırılan kredilerden karşılandığı, dolayısıyla her ne kadar …Kauçuk Ticaret A.Ş.'nin, …A.Ş.'den 1998 yılında çektiği kredilerin muhasebe tekniği açısından kapandığı görünse de, söz konusu kredilerin, başka Şirketler üzerinden yine …'tan çekilen kredilerle kapatıldığı, bu Şirketlerce çekilen ve … Kauçuk Ticaret A.Ş.'nin kredilerinin kapatılmasında kullanılan kredilerin ise geri ödenmediği, geri ödenmeyen meblağın Fon alacağı olarak kaydedildiği, bu nedenle söz konusu alacağın … Kauçuk Ticaret A.Ş.'den tahsil edilmesi, anılan Şirketin iflas hâlinde olması nedeniyle de 6183 sayılı Kanun'un mükerrer 35. maddesi uyarınca şirketin kanuni temsilcilerinden tahsil edilmesi gerektiğinden bahisle belirlenen alacak toplamı olan 12.204.458,94-TL'nin kanuni temsilcilerden tahsili amacıyla … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararı alınarak ardından … tarih ve …sayılı ödemeye çağrı mektubu düzenlenmiş ve ihtiyati haciz işlemi uygulanmıştır.
Anılan Fon Kurulu kararı, ödemeye çağrı mektubu ve ihtiyati haciz işleminin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.


İLGİLİ MEVZUAT:
5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun Geçici 11. maddesiyle yürürlüğü devam eden mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu'nun 15/7-b maddesinde, "Hisseleri kısmen veya tamamen Fona intikal eden bir bankanın yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortaklarının veya yöneticilerinin, yönetim kurulu, kredi komiteleri, şubeler, diğer yetkili ve görevliler aracılığıyla veya sair suretlerle banka kaynaklarını ve varlıklarını doğrudan veya üçüncü kişilere rehnetmek, teminat göstermek, ekonomik gücü olmayan kişilere kredi vermek, karşılığında kredi temin etmek amacıyla kredi kullandırmak, yurt içi veya yurt dışı banka ve mali kuruluşlar nezdinde depo veya sair adlarla hesap açtırmak veya bu hesapları teminat göstermek ve sair şekillerde kullanmak suretiyle veya başkaca dolanlı işlemlerle edindikleri veya bu suretle üçüncü kişilere edindirdikleri para, mal, her türlü hak ve alacakların temininde kullanılan banka kaynakları ve varlıkları nedeniyle doğan alacak Fon alacağı sayılır. Bu alacaklar hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Fon, bu para, mal, her türlü hak ve alacaklara ihtiyati haciz koymaya, muhafaza altına almaya ve bunlardan değeri Fon tarafından belirlenemeyenleri 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 72. maddesine göre kurulan takdir komisyonlarının Fon tarafından belirlenecek kurum ve kuruluşlarca hazırlanacak raporları da dikkate alarak tespit edeceği değeri üzerinden, alacağına ve/veya bu bankaların Fon tarafından devralınan zararlarına mahsuben devralmaya yetkilidir. Bu alacaklara zararın ve/veya alacağın doğmasına sebebiyet veren haksız işlemin yapıldığı tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51. maddesinde belirtilen oranda gecikme zammı uygulanır." kuralına yer verilmiştir.
5411 sayılı Bankacılık Kanunu'na 5766 sayılı Kanun'la eklenen Geçici 26. maddenin ikinci fıkrasında, "Temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Fon'a intikal eden ve/veya bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izin ve yetkileri ilişkili Bakan, Bakanlar Kurulu veya Kurul tarafından kaldırılarak tasfiyeleri Fon eliyle yürütülen veya Fon tarafından tasfiye işlemleri başlatılan bankalar hakkında başlatılan işlemler sonuçlanıncaya ve her türlü Fon alacakları tahsil edilinceye kadar, yönetim ve denetimi Fon tarafından devralınan banka ve şirketlerin eski yöneticileri hakkında 6183 sayılı Kanun'un 35. maddesi ile Mükerrer 35. maddesinin uygulanmasında, ilgili kanun ve mevzuat veya ana sözleşmeleri uyarınca temsile yetkilendirilmiş veya tüzel kişilerin yetkili organlarınca temsil yetkisi verilmiş kişi veya kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekkülü idare edenlerden,
a) Fon bankalarının; yönetim ve denetimine sahip olduğu iştiraklerinden, hâkim ortağı olan tüzel kişilerden, gerçek ve tüzel kişi hâkim ortaklarının hâkim ortak olduğu şirketlerden, bu kişiler adına hareket eden veya onlar hesabına kendi adına para, mal veya hak edinen şirketlerden olan Fon alacaklarında, banka kaynağının kullanıldığı/kullandırıldığı tarihten itibaren borcun devam ettiği dönem boyunca,
b) Fon bankalarının kurumsal kredilerinden kaynaklanan Fon alacaklarında, kredinin kat edildiği tarihten itibaren borcun devam ettiği dönem boyunca,
c) Fon gelirlerinden kaynaklanan alacaklarda, Fon alacağının ilgili kuruluşa tebliğ edildiği tarihten itibaren borcun devam ettiği dönem boyunca,
Kanuni temsilci sıfatını haiz kişiler kanuni temsilci olarak addedilir." kuralına yer verilmiştir.
6183 sayılı Kanun'un Mükerrer 35. maddesinde, "Tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacakları, kanunî temsilcilerin ve tüzel kişiliği olmayan teşekkülü idare edenlerin şahsî mal varlıklarından bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir. ..." kuralı yer almıştır.
Aktarılan kurallarda, amme alacaklarının tahsili bakımından kanunî temsilcilerin sorumluluğu düzenlenmektedir. Bu hükümler gereğince bir tüzel kişiden tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen yahut tamamen veya kısmen tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından bu tüzel kişinin kanunî temsilcisi sorumlu tutulabilecektir. 6183 sayılı Kanun'un anılan maddesi gereğince amme alacağından sorumlu olacak kişinin belirlenmesinden sonra, sorumlu olan kişinin sorumlu olduğu dönem ve sorumluluk miktarı belirlenirken, 6183 sayılı Kanun'un Mükerrer 35. maddesiyle birlikte 5411 sayılı Kanun'un Geçici 26. maddesinde yer alan düzenlemenin de göz önüne alınması gerekmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacının kanuni temsilcisi olduğu şirket tarafından kullanıldığı belirtilen kredilerin şirketin diğer kanuni temsilcisi olan …'in imzası ile kullandırıldığı, aynı borç için … hakkında düzenlenen … tarih ve … sayılı ödemeye çağrı mektubu ile bu işlemin dayanağı olan … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararı ve ihtiyati haciz işleminin iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, Dairemizin 07/07/2021 tarih ve E:2021/2267, K:2021/2678 sayılı kararı ile, dava konusu uyuşmazlığın çözümü için gerekli olan genel kredi sözleşmeleri, kredi talep yazıları, döviz alım talimatları ve tediye fişlerindeki imzaların kuvvetle muhtemel şirketin diğer kanuni temsilcisi …'e ait olduğunun bilirkişi raporuyla tespit edildiği gerekçesiyle bozulduğu görülmüştür.
Bu durumda, dava konusu işlemlerin yargısal denetiminin anılan bozma kararı dikkate alınarak yeniden yapılması gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 23/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.