15. Hukuk Dairesi 2016/472 E. , 2017/702 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -
Davacı yüklenici ... tarafından açılan davada, ... .... Bölge Müdürlüğü ile davalı .... Kooperatifi arasında imzalanan ön sözleşmeden kaynaklanan 546.881,00 TL tesis bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili talep edilmiş, mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne dair verilen karar davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında ....04.2010 tarihli adî yazılı "Ön Sözleşme" imzalanmıştır. Bu sözleşme, özel hukuk hükümlerine göre kurulmuştur (BK. md. ...,...). Davacı, bu sözleşme ile yeraltı suyundan sulama suyu temini maksadıyla projeleri hazırlanarak sondaj kuyuları inşası, motopomplarla teçhizi, motopomp barakaları, sulama ve elektrik tesislerinin inşası işlerinin yapımını yüklenmiştir. Taraflar arasındaki sözleşme, mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 355. maddesinde tanımlandığı üzere; niteliğince bir "eser" sözleşmesidir. Davacı yüklenici, davalı ise iş sahibidir. Davacı iş bedelini talep etmiş, davalı ise zamanaşımı def"i yanında, istemin fahiş olduğunu, davanın esastan reddini dilemiştir.
Sözleşmenin .... maddesinde; iş-eser bedeli yaklaşık olarak (950.700,00 TL) kararlaştırılmış; ancak, tesislerin bitirilip çalışır hale getirilmesinden sonra yapılacak kesin hesaplara göre tespit edilecek olan kesin bedellerin geri ödemeye esas olacağı açıklanmıştır. Sözleşmenin .... maddesi, "Kooperatif, idarece inşası yapılan yeraltı suyu sulama tesislerini sonradan tanzim edilecek "Devir Sözleşmesi" esasları dahilinde devralmayı, bu tesisleri "167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun", "Yeraltı Suları Tüzüğü", "Yeraltı Suları Teknik Yönetmeliği" ile "Yeraltı Suyundan Sulama Tesislerine Ait İşletme, Bakım ve Onarım Talimatı" hüküm ve esaslarına göre işletmeyi peşinen kabul eder." hükmünü içermektedir. Sözleşmenin bu hükmü gereğince, taraflar yapılan tesislerin davalıya devri için ayrıca bir "Devir Sözleşmesi" yapılmasını yüklenmişlerdir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, esasen ön sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Az yukarıda açıklandığı üzere, sözleşmenin .... maddesinde, tesislerin bitirilmesini müteakip yapılacak kesin hesaplara göre tesbit edilecek olan kesin bedellerin geri ödemeye esas alınacağı açıklanmış ise de; iş bedelinin hesap şekli ve yöntemi sözleşmede düzenlenmediği gibi; buna ilişkin bir hukuksal dayanak da sözleşme eki olarak gösterilmemiştir.
Sözleşmenin .... maddesinde; sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren yüklenilen işin idarece uygun görülecek sürede inşaa edilerek devredileceği kararlaştırılmıştır. Başka bir anlatımla, sözleşmede eserin teslim süresi kararlaştırılmamış, teslim süresini belirleme yetkisi davacıya bırakılmıştır. Ancak; davacı, bu yetkisini kullanırken objektif iyiniyet kurallarına uygun davranmalı ve haklı nedenlere dayalı gecikmeler hariç, eserin niteliğinin ve büyüklüğünün gerektirdiği imalât süresi içinde eseri tamamlamalıdır. O halde, sözleşme konusu iş-eser"in teslimi gereken uygun sürenin belirlenmesi, eser bu süreden önce tamamlanmış olarak teslim olunmuş ise o teslim tarihinin saptanması zorunludur.
Sözleşmede, iş bedelinin belirlenmesi yöntemini belirleyen bir hüküm veya sözleşmenin yollama yaptığı bir düzenleme bulunmadığına göre iş bedeli, Borçlar Kanunu"nun 366. maddesinde öngörülen yasal yönteme göre belirlenmelidir. Anılan Yasa hükmüne göre, taraflarca önceden kararlaştırılmamış veya yaklaşık olarak kararlaştırılmış olan eser bedelinin, yapıldığı, somut olayda ikmâl edilip teslim edildiği tarihteki serbest piyasa fiyatlarına göre, bilirkişi ya da bilirkişi kurulu aracılığıyla yapılacak inceleme sonucu mahkemece belirlenmesi gerekir.
Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, 2014 yılındaki serbest piyasa rayicine göre her bir kuyu için maliyet hesaplanmış daha sonra tek tek kuyuların teslim tarihine göre .... oranı uygulanarak bedel belirlenmiştir. Mahkemece yapılacak iş; yukarıda açıklanan hususlar gözetilerek bilirkişi kurulundan ek rapor alınarak sözleşme konusu işin, haklı gecikmeler hariç tamamlanmış olarak davalıya teslimi gereken uygun teslim süresinin belirlenmesi; iş-eser, uygun teslim süresinden önce davalıya teslim edilmiş ise teslim tarihi; aksi halde teslimi gereken tarihe göre ve mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 366. maddesindeki yasal yöntemle davacının hak ettiği iş bedelinin saptanması ve davacının tahsil talebiyle bağlı kalınarak sonucuna göre bir hüküm kurmaktan ibarettir.
Kararın açıklanan bu nedenlerle bozulması gerekmiştir
SONUÇ: Yukarıda açıklanan sebeplerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile kararın temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren ... gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine ....02.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.
sisteminin bir üyesidir.