Danıştay 6. Daire 2021/7142 Esas 2021/10048 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/7142
Karar No : 2021/10048


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Valiliği
2- … Kaymakamlığı - …
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : İzmir İli, Menemen İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın mutlak tarım arazisi niteliğinde olduğundan bahisle söz konusu taşınmaz üzerine yapılan yapıların yıkılarak eski hale getirilmesine dair … tarih ve E…. sayılı Menemen Kaymakamlığı işlemi ile anılan taşınmazın izin alınmadan tarım dışı amaçla kullanılması nedeniyle 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunun 21. maddesinin (a) bendi uyarınca 34.834,70-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İzmir Valiliği işleminin iptali istemiyle açılan davada; davacıya 34.834,70-TL idari para cezası verilmesine ilişkin işlem yönünden davanın reddi; yapıların yıkılarak eski hale getirilmesi yolundaki işlem yönünden ise işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı davacı tarafından davanın reddine yönelik kısmı hakkında yapılan istinaf başvurusunun reddi; davalılar tarafından işlemin iptale ilişkin kısmına yönelik istinaf başvurusunun ise kabulü ile Mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının kaldırılmasına, kaldırılan kısım yönünden davanın reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

… VALİLİĞİNİN
SAVUNMASININ ÖZETİ : Süresinde savunma verilmemiştir.

… KAYMAKAMLIĞININ
SAVUNMASININ ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
… Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, anılan kararın ONANMASINA, kullanılmayan … TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davacıya iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece Mahkemesine gönderilmesine 23/09/2021 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.


KARŞI OY (XX):

3194 sayılı İmar Kanununun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; bu Kanunun, yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla düzenlendiği, "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde; belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak planlar ile inşa edilecek resmi ve özel bütün yapıların bu Kanun hükümlerine tabi olduğu, "İstisnalar" başlıklı 4. maddesinde; 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, bu Kanunun ilgili maddelerine uyulmak kaydı ile 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu ve 3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile diğer özel kanunlar ile belirlenen veya belirlenecek olan yerlerde, bu Kanunun özel kanunlara aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağı, Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat, eğitim ve savunma amaçlı yapılar için, bu Kanun hükümlerinden hangisinin ne şekilde uygulanacağının Milli Savunma Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından müştereken belirleneceği hükümlerine yer verilmiş, 32. maddesinde; "Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonucunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir. Ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmü yer almıştır.
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun "Tarım dışı amaçlı arazi kullanımlarına ilişkin cezalar ve yükümlülükler" başlıklı 21. maddesinin (a) bendinin 2. fıkrasında; "Arazi kullanımı için izinsiz işe başlanılmış ve çalışmalar devam ediyorsa; valilik işi tamamen durdurur, yapılan iş tamamlanmış ise kullanımına izin verilmez. Kullanılan arazi tarım dışı amaçla kullanıma uygun yerlerden ise kullanılan alanın her metre karesi için bir Yeni Türk Lirası idari para cezası verilir... " hükmüne ve 2. fıkrasında ; "Arazi kullanım plânlarında, tarımsal amaçlı kullanım için ayrılmış arazilerde, izinsiz yapılan bütün yapılar yıkılır ve temizlenir. Arazinin yeniden eski haline gelmesi için yapılan masraflar sorumlulardan tahsil edilir. Ayrıca, zarar verilen tarım arazilerinin, her metre karesi için iki Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir." hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; İzmir İli, Menemen İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın mutlak tarım arazisi niteliğinde olduğundan bahisle söz konusu taşınmaz üzerine yapılan yapıların yıkılarak eski hale getirilmesine dair … tarih ve E…. sayılı Menemen Kaymakamlığı İşlemi ile anılan taşınmazın izin alınmadan tarım dışı amaçla kullanılması nedeniyle 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunun 21. maddesinin (a) bendi uyarınca 34.834,70-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İzmir Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; 3194 sayılı İmar Kanununun amacının yerleşme yerlerindeki yapılaşmaların plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun gerçekleşmesini sağlamak olduğu, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak resmi ve özel bütün yapıların İmar Kanunu hükümlerine tabi olduğu, Kanunun 4. maddesinde istisnaların sayıldığı, bu maddede bu Kanunun özel kanunlara aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağının belirtildiği, 5403 sayılı Kanunda, 3194 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasına istisna teşkil edecek herhangi bir hükmün bulunmadığı hususları dikkate alındığında; yapının bulunduğu arazinin tarım arazisi vasfında olmasının 3194 sayılı İmar Kanunundan doğan yetkilerin kullanılmasına engel olmadığı, 5403 sayılı Kanun uyarınca, tarımsal amaçlı yapı yapmak için valilik izni aranmasının, bu yapıların imar mevzuatı açısından ruhsatsız ve izinsiz yapılabileceği sonucunu doğurmadığı, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıldığı tespit edilen her türlü yapılar ile ilgili olarak İmar Kanunu hükümlerinin uygulanacağının açık olması karşısında, belirtilen yerlerde de yıkım konusunda karar alma yetkisinin belediye encümenlerinde olduğu açıktır.
Bu durumda; "Mutlak Tarım Arazisi" üzerinde gerekli izinler alınmadan yapılan yapıların yıkımı hususunda karar almaya yetkili olmayan Menemen Kaymakanlığı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünce tesis edilen yapıların yıkılarak eski hale getirilmesine dair dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığından, bu kısım yönünden davanın reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyu ile Dairemiz Kararına katılmıyoruz.