Danıştay 9. Daire 2019/1776 Esas 2021/4232 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/1776
Karar No : 2021/4232

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İnşaat Yapı Endüstrisi Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı adına, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından ihale edilen "Adıyaman Merkez 363 Adet Konut, Bir Adet Ticaret Merkezi ile Alt Yapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi"ne ilişkin olarak hakediş ödemeleri üzerinden kesinti suretiyle tahsil edilen 257.231,26 TL damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemin iptali ve ödenen tutarın faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; ara kararına verilen cevaplardan olayda, 775 sayılı Yasa uyarınca bir işlem yapılmadığı, sözkonusu bölgenin kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edildiğinin anlaşıldığı, yasal mevzuat uyarınca uyuşmazlığın temelininin döviz kazandırıcı faaliyet olduğu kabul edilen işle ilgili sözleşmenin 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun Ek. 2. maddesi uyarınca damga vergisi istisnasından faydalanabilmesi için bu sözleşmenin düzenlendiği tarihden önce bu işle ilgili vergi, resim, harç istisnası belgesinin düzenlenmesinin gerekip gerekmeyeceği hususunun oluşturduğu, hukuki yorum gerektirdiği ve bunun da davaya konu damga vergisinin ödendiği tarihi takip eden 30 gün içinde (kanuni sürede) açılacak davada incelenmesinin mümkün olduğu, anılan sözleşme nedeniyle ödenen damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek başvurunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:İhale konusunun işin kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edilen bölge ile ilgili olduğunun Adıyaman Belediyesi tarafından bildirildiği,bu durumun mahkeme kararında da belirtilmesine rağmen değerlendirilmediği, olayda mevzuda hata bulunduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacı adına, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından ihale edilen "Adıyaman Merkez 363 Adet Konut, Bir Adet Ticaret Merkezi ile Alt Yapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi"ne ilişkin olarak hakediş ödemeleri üzerinden kesinti suretiyle tahsil edilen 257.231,26 TL damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemin iptali ve ödenen tutarın faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.
İLGİL MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 122. maddesinde, mükelleflerin, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden isteyebilecekleri; 124. maddesinde de, vergi mahkemelerinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların, şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri açıklanmıştır. Bu maddeler uyarınca düzeltilmesi vergi dairelerinden istenebilecek vergi hatasının tanımı ise aynı Kanun'un 116. maddesinde, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olarak yapılmış, 117. maddesinde, hesap hataları olarak; matrah hataları, vergi miktarında hatalar ve verginin mükerrer olması; 118. maddesinde de, vergilendirme hataları olarak; mükellefin şahsında hata, mükellefiyette hata, mevzuda hata ve vergilendirme veya muafiyet döneminde hatalar gösterilmiş bulunmaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanununun "Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı" başlıklı 73. maddesinin altıncı fıkrasında "kentsel dönüşüm ve gelişim alanları içinde yer alan eğitim ve sağlık alanları hariç kamuya ait gayrimenkullerin harca esas değer üzerinden belediyelere devredileceği, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili vergi, resim ve harçların dörtte biri alınacağı" belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından davacıya ihale edilen "Adıyaman Merkez 363 Adet Konut, Bir Adet Ticaret Merkezi ile Alt Yapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi"ne ilişkin olarak hakediş ödemeleri üzerinden kesinti suretiyle tahsil edilen damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemin iptali ve ödenen tutarın faiziyle birlikte iadesi istemiyle açılan davada, Vergi Mahkemesince 10/11/2017 tarihli ara kararları ile dava konusu işle ilgili imzalanan sözleşmenin 775 ve 5393 sayılı Kanunlar kapsamında bulunup bulunmadığının,değilse hangi yasal mevzuat uyarınca yapıldığının Toplu Konut İdaresi Başkanlığına ve belirtilen iş ile ilgili 5393 sayılı Kanun uyarınca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı kapsamında bir karar alınıp alınmadığının Adıyaman Belediye Başkanlığına sorulduğu, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından verilen cevabi yazıda dava konusu işin anılan Kanunlar kapsamında bulunmadığının bildirildiği,Adıyaman Belediyesince verilen ara karar cevabında ise dava konusu "Adıyaman Merkez 363 Adet Konut, Bir Adet Ticaret Merkezi ile Alt Yapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi"ne ilişkin bölgenin … tarih ve … sayılı Belediye Meclis Kararı ile 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73.maddesi uyarınca "kentsel dönüşüm ve gelişim alanı" ilan edildiğinin bildirildiği, Mahkemece "ara kararına verilen cevaplardan olayda, 775 sayılı Yasa uyarınca bir işlem yapılmadığı, sözkonusu bölgenin kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edildiğinin anlaşıldığı, yasal mevzuat uyarınca uyuşmazlığın temelininin döviz kazandırıcı faaliyet olduğu kabul edilen işle ilgili sözleşmenin 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun Ek. 2. maddesi uyarınca damga vergisi istisnasından faydalanabilmesi için bu sözleşmenin düzenlendiği tarihden önce bu işle ilgili vergi, resim, harç istisnası belgesinin düzenlenmesinin gerekip gerekmeyeceği hususunun oluşturduğu, hukuki yorum gerektirdiği ve bunun da davaya konu damga vergisinin ödendiği tarihi takip eden 30 gün içinde (kanuni sürede) açılacak davada incelenmesinin mümkün olduğu, anılan sözleşme nedeniyle ödenen damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı" gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği görülmüştür.Vergi Mahkemesi tarafından,uyuşmazlığın çözümlenmesi için ara karar verilmesine,ilgili idarelerden işin hangi kanun kapsamında bulunup bulunmadığının sorulmasına ve Adıyaman Belediye Başkanlığı tarafından verilen cevabı yazıda belirtilen dava konusu bölgenin … tarih ve … sayılı Belediye Meclis Kararı ile 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73.maddesi uyarınca kentsel dönüşüm gelişim alanı ilan edildiği hususu belirtilmesine rağmen,Mahkemece ara kararla sorulmak suretiyle tespit edilen bu hususa ilişkin olarak anılan Kanun uyarınca tanınan istisna hükümlerinin vergilendirme hatası kapsamında olayda uygulanıp uygulanmayacağının değerlendirilmesi yapılmadan ve bu hususun karara esas alınmaması gerekçelendirilmeden karar verildiği ve Bölge İdare Mahkemesince de bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddedildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, Bölge İdare Mahkemesince, Mahkemece ara kararla sorulmak suretiyle tespit edilen ihale konusu işe ilişkin alanın kentsel dönüşüm gelişim alanı ilan edilmesi ve 5393 sayılı Kanun'un 73.maddesi uyarınca kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarındaki yapılarda ilgili vergi, resim ve harçların dörtte biri oranında alınması gerektiği hükmünün vergilendirme hatası kapsamında olayda uygulanıp uygulanamayacağı değerlendirilmek ve gerekçelendirilmek suretiyle bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine , 23/09/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.