Danıştay 6. Daire 2020/6977 Esas 2021/10084 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/6977
Karar No : 2021/10084


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:… , K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Fatih İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının … numaralı bağımsız bölümünün maliki olan davacı tarafından 30.12.2011 tarihli 1/5000 ölçekli Tarihi Yarımada (Fatih) Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesince verilen 14/06/2017 tarihli, E:2013/1148, K:2017/4818 sayılı bozma kararına uyularak yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde tanzim edilen bilirkişi raporu ve dosyadaki bilgi ve belgeler birlikte ele alındığında Tarihi Yarımada ulaşım çözümlerindeki hedefin, canlılığın sürekli korunması, tarihi yol ve kentsel dokunun gözetilmesi, yaşayan bir kent parçası olma özelliğinin devam ettirilmesi suretiyle ulaşım taleplerine deniz, raylı sistem ve yaya ağırlıklı çözümler getirmek olduğu, plan raporunda belirtilen bu yaklaşımın dava konusu planda … sayılı parsel için getirilen plan kararları ile örtüşmediği, yeraltı otoparkının daha fazla motorlu araç çekerek, alanın otomobil öncelikli bölgeye dönüşmesine ve giriş-çıkış noktalarında mevcut sorunların artmasına neden olacağı, söz konusu yeraltı otoparkı plan kararının gerçekleşmesi halinde, taşıt yoğunluğunun daha da artacağı, yeşil alan kullanımları üzerinde ise olumsuz (güvenli kullanım, gürültü, hava kirliliği) etkilerinin olacağı, zemin altı otopark tasarımının kısmi değil ilçe-tarihi sit alanı bütününde genel ilkelere dayalı ve semt ölçeğinde bütüncül kararları öngören bir planlamanın esas olduğu, dava konusu alanın yakın çevresindeki alanlara ilişkin detaylı bir araştırma ile mevcut potansiyel alanların tespiti ve değerlendirilmesinin gerektiği, fiili durumda taşınmaz ve komşuluğundaki parseller üzerinde konut-ticaret fonksiyonlarının olduğu yerleşik bir doku bulunduğu, pasaj içindeki çok sayıda dükkanın yarattığı ekonomik katma değerin plan bütününde tarihi yarımada için öngörülen geleneksel ticaret-konut fonksiyonunu desteklediği, yeraltı otopark alanlarının kentsel sit alanı içinde taşıt yoğunluğunu arttıracağı, anlaşılmakla, dava konusu 30.12.2011 tarihli 1/5000 ölçekli Tarihi Yarımada (Fatih) Koruma Amaçlı Nazım İmar Planında … ada, … parsele getirilen "park ve dinlenme alanları" ie "yeraltı otoprk" alanı fonksiyonunun kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama tekniklerine uygun olmadığı anlaşıldığından, dava konusu planda kamu yararına, şehircilik ve planlama ilkelerine uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkeme kararının usul ve hukuka aykırı olduğu, bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava, İstanbul ili, Fatih İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının … numaralı bağımsız bölümünün maliki olan davacı tarafından 30.12.2011 tarihli 1/5000 ölçekli Tarihi Yarımada (Fatih) Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan halinde, nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 8. alt bendinde, "Koruma amaçlı imar plânı: bu Kanun uyarınca belirlenen sit alanlarında, alanın etkileşim-geçiş sahasını da göz önünde bulundurarak, kültür ve tabiat varlıklarının sürdürülebilirlik ilkesi doğrultusunda korunması amacıyla arkeolojik, tarihi, doğal, mimarî, demografik, kültürel, sosyo-ekonomik, mülkiyet ve yapılaşma verilerini içeren alan araştırmasına dayalı olarak; hali hazır haritalar üzerine, koruma alanı içinde yaşayan hane halkları ve faaliyet gösteren iş yerlerinin sosyal ve ekonomik yapılarını iyileştiren, istihdam ve katma değer yaratan stratejileri, koruma esasları ve kullanma şartları ile yapılaşma sınırlamalarını, sağlıklaştırma, yenileme alan ve projelerini, uygulama etap ve programlarını, açık alan sistemini, yaya dolaşımı ve taşıt ulaşımını, alt yapı tesislerinin tasarım esasları, yoğunluklar ve parsel tasarımlarını, yerel sahiplilik, uygulamanın finansmanı ilkeleri uyarınca katılımcı alan yönetimi modellerini de içerecek şekilde hazırlanan, hedefler, araçlar, stratejiler ile plânlama kararları, tutumları, plân notları ve açıklama raporu ile bir bütün olan nazım ve uygulama imar plânlarının gerektirdiği ölçekteki plânlardır." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Konut alanı yönünden,
Uyuşmazlık konusu taşınmazın 02/11/1990 tarihli 1/5000 ölçekli İstanbul Tarihi Yarımada Nazım İmar Planında orta yoğunluklu konut alanında, iptal edilen 30/04/2005 tarihli 1/5000 ölçekli İstanbul Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Nazım İmar Planında kısmen 600 kişi/ha konut alanında, kısmen yeraltı otoparkı ve park alanında, dava konusu 30/12/2011 tarihli 1/5000 ölçekli İstanbul Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Nazım İmar Planında kısmen 600 kişi/ha konut alanında, kısmen yeraltı otoparkı ve parklar ve dinlenme alanlarında kaldığı, adanın 10 ve 15 metrelik yoldan cephe alan, ana cadde akslarına bakan kısmına ticaret ada içinde kalan parsellere ise konut kullanımı öngörüldüğü, bilirkişi raporunda da plan kararlarının plan bütününde etüd edilerek plan amaç, hedef ilkeleri doğrultusunda konut alanlarında taşıma kapasitesi göz önüne alınarak ulaşılacak nüfus değerinin brüt yoğunluğa dönüştürülmesi suretiyle belirlendiği ve aynı ada içinde bulunan parsellere farklı kullanım koşulları getirilmesinin imar mevzuatına uygun olduğu yönünde belirleme yapıldığı, diğer bir ifade ile taşınmazın konut alanı kullanımının hukuka aykırılık taşımadığı yolunda değerlendirmeler bulunması ve taşınmazın önceki imar planlarında da konut kullanımında kaldığı dikkate alındığında bu yönden nazım imar planının iptal edilmesinde uyarlık bulunmamaktadır.
Parklar ve dinlenme alanı ile yeraltı otoparkı yönünden,
30.12.2011 tarihli 1/5000 ölçekli Tarihi Yarımada(Fatih) Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının iptali istemiyle açılan … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dava dosyasında düzenlenen bilirkişi raporunda katlı otopark ve yeraltı otoparkları ile ilgili olarak Tarihi Yarımadanın mümkün olduğunca lastikli araçlardan arındırılması, toplu taşıma ve yaya yoluyla ulaşımı artırıcı önlemlerin alınması gerektiği, planda öngörülen otoparkların ise bu ilkenin tam tersi yönünde bir sonuç doğuracağı ve bu nedenle planın ilgili kısmının imar mevzuatına ve şehircilik ilkelerine aykırı olduğu ileri sürülse de, Tarihi Yarımadanın üzerinde yaşam olmayan turistik bir yer olmadığı, yüzyıllardır üzerinde yoğun bir sosyal ve ticari yaşamın bulunduğu, bu nedenle söz konusu bölgeye lastikli araç giriş ve çıkışının önlenemez olduğu, plan ile amaçlanması gerekenin Tarihi Yarımada üzerinde lastikli araçların minimum mesafe alması olduğu, zira mevcut haliyle yetersiz park alanı olması nedeniyle hemen hemen her yol kenarında park halinde araç bulunduğu, bu durumun hem yarımadanın tarihi dokusuna zarar verdiği, hem de bölge trafiğini yoğunlaştırıcı bir etki yaptığı, bu nedenle bölgede öngörülecek otoparkların, tarihi yarımadada seyir halinde olan lastikli araç sayısını artırmayıp, aksine azaltıcı bir etkisinin olduğu anlaşıldığından, açıklanan gerekçeler doğrultusunda dava konusu planın açık otopark, katlı otopark ve yeraltı otoparklarına ilişkin kısmında hukuka, imar mevzuatına, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı anlaşıldığı gerekçesiyle bu bakımdan … .İdare Mahkemesinin … tarihli, E:… , K:… sayılı kararında davanın reddine karar verilmiş, bu karar Danıştay Altıncı Dairesinin 21.12.2015 tarihli, E:2014/5180, K:2015/7687 sayılı kararıyla onanmış, 31.12.2016 tarihli, E:2016/8934, K:2016/9999 sayılı kararıyla kararın düzeltilmesi istemi reddedilerek davanın reddine ilişkin mahkeme kararı kesinleşmiştir.
Ayrıca, … İdare Mahkemesinin … tarihli, E:… , K:… , … İdare Mahkemesinin … tarihli, E:… , K:… ,… İdare Mahkemesinin … tarihli, E:… , K:… sayılı dosyalarında davanın reddine karar verildiği, sırasıyla Danıştay Altıncı Dairesinin 10.12.2018 tarihli, E:2014/2129, K:2018/10190 sayılı, 10.12.2018 tarihli, E:2014/3361, K:2018/10189 sayılı, 07.06.2016 tarihli, E:2014/710, K:2016/3803 sayılı kararlarıyla onandığı, Danıştay Altıncı Dairesinin 07.06.2016 tarihli, E:2014/710, K:2016/3803 sayılı kararının düzeltilmesi isteminin 10.12.2018 tarihli, E:2016/12705, K:2018/10188 sayılı kararıyla reddedilerek kesinleştiği görülmüştür.
Bu durumda, İstanbul İlinde uyuşmazlık konusu taşınmazın yeraldığı tarihi yarımada bölgesinde yoğun bir sosyal ve ticari yaşam bulunduğu, bu nedenle söz konusu bölgeye lastikli araç giriş ve çıkışının önlenemez olduğu ve Tarihi Yarımadada park alanının azaltılmasının sosyal donatı dengesini bozacağı dikkate alındığında dava konusu taşınmazın park ve yer altı otoparkı olarak ayrılmasının uygun olduğu sonucuna varıldığından aksi yönde verilen mahkeme kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz isteminin kabulüne,
2. … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:… , K:… sayılı kararın BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 24/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.