Danıştay 6. Daire 2019/14203 Esas 2021/10132 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/14203
Karar No : 2021/10132

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

DİĞER DAVALI İDARE : … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- … Kablo Sanayi A.Ş
2- … Finansal Kiralama AŞ

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Küçükçekmece ilçesi, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alana ilişkin Küçükçekmece Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Sefaköy Halkalı Caddesi ve Çevresi Uygulama İmar Planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararda; dava dosyasındaki mevcut bilgi ve belgeler ile mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlığa konu parsele getirilen arazi kullanım kararlarının plan hiyerarşisi bakımından üst ölçekli 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planında belirlenen meskun alan kullanımına uygun olduğu ancak bu planda yer değiştirecek sanayilerin yeni yerlerinin belirlenmesi ve istihdam imkanlarının araştırılmasına ilişkin hükümler bulunduğu, bu itibarla üst ölçekli plan raporunda öngörülen sanayi alanından ticaret ve hizmet alanına dönüşüm için öngörülen plan hükümlerinin nazım imar planı raporu içinde uygulamaya yön verebilecek nitelikte olmadığı, arazi kullanım kararı ve plan paftasındaki gösterimi açısından 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planına uyumlu görünse de sanayi işlevinin kaldırılmasına yönelik programların oluşturulmadığı, sanayi kullanıcıların oluşturduğu sosyo-ekonomik dengeyi bozmamak üzere dönüşümü dengeli, sürdürülebilir, sosyal ve ekonomik uyumu gözeten bir yaklaşım öngörmediği, dava konusu plan raporunda, planlama alanında faaliyet halinde olan bu kuruluşlar hakkında hiçbir çalışmanın yapılmadığı, istihdam ve katma değer yapısı konusunda hiçbir bilgi üretilmediği bu anlamda dava konusu planın hazırlanması sürecinde ilgili yasa ve yönetmelikte belirlenen şartlara uyulmadığı, faal durumda olan ve yönetmeliğe uygun olarak üretim yapan bir sanayi alanında, sanayi fonksiyonunun ne zaman sonlandırılacağı ve donatı alanının ne zaman hayata geçirileceğinin belirsiz olduğu ve bu açıdan plan yapım tekniklerine aykırı olduğu, özellikle konut alanlarına hizmet verecek sosyal donatı alanlarının, mevcut ve halen çalışmakta olan tesislerin alanları üzerinde belirlenmesinin planlama tekniğine uygun olmadığı, mevcut tesisin ekonomik ömrünü ne zaman bitirebileceğinin belirsiz olduğu, bu tesisin alanı üzerinde bulunan kamusal alanın hangi sürede uygulamaya alınabileceği ve çevreye hizmet sunabileceği hususunda belirsizlik taşıdığı ve bunun da kentsel yaşam standartlarının yasa ve yönetmeliklerde belirlendiği şartlarda oluşmamasına yol açtığından imar mevzuatına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, dava konusu taşınmazı da kapsayan ve dava konusu planın üst ölçekli planı olan (aynı mevkiide 159 hektarlık alana ilişkin) 15/05/2015 onay tarihli Sefaköy Caddesi ve Çevresine ilişkin 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla iptaline karar verildiğinden dava konusu planın bu yönüyle de hukuka uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dava konusu planın üst ölçekli planlara uygun olduğu, şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun hazırlandığı, kamu yararı taşıdığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : İstanbul ili, Küçükçekmece ilçesi, … Mahallesi, …pafta, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alana ilişkin Küçükçekmece Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Sefaköy Halkalı Caddesi ve Çevresi Uygulama İmar Planının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT: Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanununun “Tanımlar” başlıklı 5. maddesinde; nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla bütün olan plan olarak; uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgilerini ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 6. maddesinde, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmış, anılan Yasanın 8.maddesinde ise, planların tanımlaması yapılarak, planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş ve alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Üst ölçekli 15/06/2009 onay tarihli 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı, sanayi alanlarına yönelik, yerleşme sınırları içerisinde sıkışmış, genişleme imkanı bulunmayan, bir organize sanayi bölgesi gibi sanayi altyapısı olmayan-eksik olan, sanayiden hizmet-konut fonksiyonuna dönüşümün yaşandığı bölgelerde sanayinin fonksiyonel dönüşümünü öngörmektedir. (15/06/2009 onay tarihli 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı sentez ve plan raporu) Bu kapsamda, dava konusu planın kapsadığı Küçükçekmece ilçesindeki yaklaşık 159 hektarlık alandaki sanayi bölgesi de yerleşme sınırları içerisinde sıkışmış, genişleme imkanı bulmayan, sanayiden hizmete dönüşümün yaşandığı bir bölge olduğundan, bu bölgeye yönelik verilen sanayi fonksiyonunun dönüşümü (desantralizasyon) kararı benimsenmiştir.
Aynı bölgede onaylanan dava konusu 15/05/2015 tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile bu nazım imar planına dayanılarak 18/10/2015 ve 13/01/2017 tarihinde kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve plan notlarının taşınmazlara verilen kullanım kararları ve yapılaşma koşulları yönünden çevrede taşınmazı yer alan kişiler tarafından açılan ve farklı mahkemeler tarafından bakılan davalarda farklı bilirkişi kurullarıyla yerinde yaptırılan incelemeler sonucunda plan bütününü de etkileyen hususlarda birbirinden farklı kararların verildiği anlaşılmıştır.
Bu kapsamda, Danıştay Altıncı Dairesinin 15/09/2021 tarih ve E:2019/14397, K:2021/9542, E:2018/6593, K:2021/9543, E:2018/7459, K:2021/9544, E:2019/13646, K:2021/9545, E:2019/14504, K:2021/9546, E:2019/537, K:2021/9547, E:2018/7708, K:2021/9548, E:2018/8143, K:2021/9549, E:2019/13583, K:2021/9550, E:2019/15940, K:2021/9551, 27/09/2021 tarih ve E:2018/5726, K:2021/10127, E:2018/7411, K:2021/10128, E:2019/13005, K:2021/10129, E:2019/13028, K:2021/10130, E:2019/13127, K:2021/10131, E:2019/14203, K:2021/10132, E:2019/16696, K:2021/10133, E:2019/18478, K:2021/10134, E:2019/554, K:2021/10135 sayılı kararlarıyla dava konusu taşınmazın ve 1/5000 ölçekli nazım imar planının, bu plana dayanılarak yapılan 18/10/2015 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile 13/01/2017 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve plan notu değişikliklerinin bulunduğu çevrede taşınmazı yer alan kişiler tarafından açılan ve farklı mahkemeler tarafından bakılan davalarda farklı bilirkişi kurullarıyla yerinde yaptırılan incelemeler sonucunda plan bütününü de etkileyen hususlarda birbirinden farklı kararların verildiğinin anlaşıldığı, bu nedenle mahkemelerce yeni ve tek bir bilirkişi kurulu eliyle keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle uyuşmazlıklar hakkında karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle yukarıda anılan ve dava konusu 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planının ve bu plana dayanılarak yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının ve plan notu değişikliklerinin iptali ve davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararlarına karşı yapılan istinaf başvurularının reddine dair kararların bozulduğu anlaşılmaktadır.
Aynı veya çok benzer uyuşmazlıklarda çelişkili sonuçların oluşmaması için bu tür davaların bir bütün olarak incelenmesi yaklaşımının benimsenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede aynı planlama bölgesinde bulunan taşınmazlar yönünden yapılacak incelemenin, alanın önem ve özelliği, incelemenin bütünlük içerisinde yapılması gerekliliği ve birbirine çok benzeyen davalarda farklı kararların verilmemesi zorunluluğu karşısında, İdare Mahkemesince, yukarıda esas ve karar numaraları belirtilen Danıştay Altıncı Dairesi kararları ile kararı bozulan mahkemelerde açılan davalarla bağlantılı olan bu davada dava konusu taşınmazın 15/06/2009 onay tarihli 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planında hangi fonksiyonda kaldığı hususu da göz önünde bulundurularak yeni ve tek bir bilirkişi kurulu marifetiyle keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, İdare Mahkemesi kararında atıf yapılan ve … Derneği (…) tarafından Küçükçekmece ilçesindeki yaklaşık 159 hektarlık alanı kapsayan 15/05/2015 onay tarihli 1/5000 ölçekli Sefaköy Halkalı Caddesi ve Çevresi Revizyon Nazım İmar Planının tamamına karşı açılan davada dava konusu işlemin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın Dairemizin 16/03/2021 tarihli, E:2018/4021, K:2021/3817 sayılı kararıyla bozulması, yine … Derneği (…) tarafından Küçükçekmece ilçesindeki yaklaşık 159 hektarlık alanı kapsayan 18/10/2015 onay tarihli 1/1000 ölçekli Sefaköy Halkalı Caddesi ve Çevresi Revizyon Uygulama İmar Planının tamamına karşı açılan davada dava konusu işlemin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın Dairemizin 16/03/2021 tarihli, E:2018/5737, K:2021/3818 sayılı kararıyla bozulmasına karar verilmiştir.
Aynı zamanda, İdare Mahkemesince kararına dayanak alınan ve davacı tarafından dava konusu taşınmaza ilişkin üst ölçekli plan niteliğinde 1/5000 ölçekli Sefaköy Halkalı Caddesi ve Çevresi Revizyon Nazım İmar Planına karşı açılan davada üst ölçekli revizyon nazım imar planının davacı parseli yönünden iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın Dairemizin 27/09/2021 tarih ve E:2019/13005, K:2021/10129 sayılı kararıyla bozulmasına karar verilmiştir.
Bu durumda, Dairemizin yukarıda anılan bozma kararları göz önünde bulundurularak işin esasına girilmesi suretiyle İdari Dava Dairesince yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 27/09/2021 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.-