Danıştay 6. Daire 2018/7411 Esas 2021/10128 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/7411
Karar No : 2021/10128

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- … Dekorasyon San.ve Tic. Ltd. Şti.
2- … İnş. Mob. Dek. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Küçükçekmece ilçesi, … Köyü, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alana ilişkin 18/10/2015 tarihinde kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:…. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava dosyasındaki mevcut bilgi ve belgeler ile mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu 18/10/2015 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Sefaköy Halkalı Caddesi ve Çevresi Uygulama İmar Planının, üst ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı'na uygun olduğu, ticaret ve hizmet alanı fonksiyonunda yer alan dava konusu parselin sanayi alanından, TK1 ticaret ve hizmet alanına alınması alanda yaşayacak bir nüfusu bareberinde bünyesinde barındıracağından alanın yoğunluk değerini etkilemeyeceği, alanda yer alacak ticaret ve hizmet kullanımı, araç ve yaya kullanımını arttıracağı düşünüldüğünde ulaşım açısından alana daha fazla yük bineceği, parselin mahreç aldığı Halkalı Caddesinin genişliği 20 metre iken dava konusu uygulama imar planı ile yol genişliği 30 metreye çıkarıldığı, bu bağlamda yol genişliğinin arttırılmasıyla, alanda yer alan ticaret ve hizmet kullanımından kaynaklanacak trafik yoğunluğunun önüne geçileceği, dava konusu parsel ve çevresinde görüldüğü üzere meri 1/5000 ölçekli nazım imar planında ticaret ve hizmet alanları ile park ve donatı alanlarının yer adığı, parsel çevresindeki yüksek yoğunluklu konut alanlarının donatı ve ticaret alanı ihtiyacının dava konusu parselden ve çevresindeki donatı alanlarından karşılandığı, bu bakımdan dava konusu taşınmaza getirilen kullanımın donatı ihtiyacının karşılanması ve parsel çevresindeki donatı alanlarının bütünlüğü açısından gerekli olduğu, dava konusu planda 18. madde uygulamasının kaldırılmasından oluşacak mağduriyetlerin brüt parsel üzerinden uygulama yapılarak giderilmeye çalışıldığı ve kaybolan emsal haklarının geri kazandırıldığı, dava konusu parselin sanayi alanından ticaret ve hizmet alanına alınması alanda yaşayacak bir nüfusu bareberinde bünyesinde barındıracağından alanın yoğunluk değerini etkilemeyeceği, meri 1/1000 ölçekli uygulama imar planına eklenen plan notları ile bölgeye hizmet edecek donatı alanlarının korunması, kamu eline geçmesi ve imar planının uygulanmasının kolaylaştırıldığı, plan sınırlarında aynı fonksiyonda kalan parseller açısından yapılaşma hakkı hususunda eşitlik sağlanmaya çalışıldığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Dava konusu taşınmazı da kapsayan ve dava konusu planın üst ölçekli planı olan (aynı mevkiide 159 hektarlık alana ilişkin) 15/05/2015 onay tarihli İstanbul İli, Küçükçekmece İlçesi Sefaköy Caddesi ve Çevresine ilişkin 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planının iptali istemiyle … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davada, … İdare Mahkemesinin … tarih, E:…, K:… sayılı kararıyla planın tamamı yönünden iptaline kararı verildiği, bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun da … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E…., K…. sayılı kararıyla reddedildiği, bu durumda, imar planları arasında bir hiyerarşi düzeni kurulmuş olup 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının 1/5000 ölçekli nazım imar planlarına uygun olarak hazırlanacağı, bir alt planın bir üst plana aykırı olamayacağından yukarıda aktarıldığı üzere, dava konusu planın üst ölçekli planı olan 15.05.2015 onay tarihli 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planının iptal edilmesi karşısında, hukuki dayanağı kalmadığı anlaşılan dava konusu plan değişikliğinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak istinaf talebinin kabulü ile kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Dava konusu planın üst ölçekli planlara uygun olduğu, şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun hazırlandığı, kamu yararı taşıdığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : İstanbul ili, Küçükçekmece ilçesi, … Köyü, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alana ilişkin 18/10/2015 tarihinde kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT: Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanununun “Tanımlar” başlıklı 5. maddesinde; nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla bütün olan plan olarak; uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgilerini ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 6. maddesinde, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmış, anılan Yasanın 8.maddesinde ise, planların tanımlaması yapılarak, planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş ve alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Üst ölçekli 15/06/2009 onay tarihli 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı, sanayi alanlarına yönelik, yerleşme sınırları içerisinde sıkışmış, genişleme imkanı bulunmayan, bir organize sanayi bölgesi gibi sanayi altyapısı olmayan-eksik olan, sanayiden hizmet-konut fonksiyonuna dönüşümün yaşandığı bölgelerde sanayinin fonksiyonel dönüşümünü öngörmektedir. (15/06/2009 onay tarihli 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı sentez ve plan raporu) Bu kapsamda, dava konusu planın kapsadığı Küçükçekmece ilçesindeki yaklaşık 159 hektarlık alandaki sanayi bölgesi de yerleşme sınırları içerisinde sıkışmış, genişleme imkanı bulmayan, sanayiden hizmete dönüşümün yaşandığı bir bölge olduğundan, bu bölgeye yönelik verilen sanayi fonksiyonunun dönüşümü (desantralizasyon) kararı benimsenmiştir.
Aynı bölgede onaylanan dava konusu 15/05/2015 tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile bu nazım imar planına dayanılarak 18/10/2015 ve 13/01/2017 tarihinde kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve plan notlarının taşınmazlara verilen kullanım kararları ve yapılaşma koşulları yönünden çevrede taşınmazı yer alan kişiler tarafından açılan ve farklı mahkemeler tarafından bakılan davalarda farklı bilirkişi kurullarıyla yerinde yaptırılan incelemeler sonucunda plan bütününü de etkileyen hususlarda birbirinden farklı kararların verildiği anlaşılmıştır.
Bu kapsamda, Danıştay Altıncı Dairesinin 15/09/2021 tarih ve E:2019/14397, K:2021/9542, E:2018/6593, K:2021/9543, E:2018/7459, K:2021/9544, E:2019/13646, K:2021/9545, E:2019/14504, K:2021/9546, E:2019/537, K:2021/9547, E:2018/7708, K:2021/9548, E:2018/8143, K:2021/9549, E:2019/13583, K:2021/9550, E:2019/15940, K:2021/9551, 27/09/2021 tarih ve E:2018/5726, K:2021/10127, E:2018/7411, K:2021/10128, E:2019/13005, K:2021/10129, E:2019/13028, K:2021/10130, E:2019/13127, K:2021/10131, E:2019/14203, K:2021/10132, E:2019/16696, K:2021/10133, E:2019/18478, K:2021/10134, E:2019/554, K:2021/10135 sayılı kararlarıyla dava konusu taşınmazın ve 1/5000 ölçekli nazım imar planının, bu plana dayanılarak yapılan 18/10/2015 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile 13/01/2017 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve plan notu değişikliklerinin bulunduğu çevrede taşınmazı yer alan kişiler tarafından açılan ve farklı mahkemeler tarafından bakılan davalarda farklı bilirkişi kurullarıyla yerinde yaptırılan incelemeler sonucunda plan bütününü de etkileyen hususlarda birbirinden farklı kararların verildiğinin anlaşıldığı, bu nedenle mahkemelerce yeni ve tek bir bilirkişi kurulu eliyle keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle uyuşmazlıklar hakkında karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle yukarıda anılan ve dava konusu 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planının ve bu plana dayanılarak yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının ve plan notu değişikliklerinin iptali ve davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararlarına karşı yapılan istinaf başvurularının reddine dair kararların bozulduğu anlaşılmaktadır.
Aynı veya çok benzer uyuşmazlıklarda çelişkili sonuçların oluşmaması için bu tür davaların bir bütün olarak incelenmesi yaklaşımının benimsenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede aynı planlama bölgesinde bulunan taşınmazlar yönünden yapılacak incelemenin, alanın önem ve özelliği, incelemenin bütünlük içerisinde yapılması gerekliliği ve birbirine çok benzeyen davalarda farklı kararların verilmemesi zorunluluğu karşısında, İdare Mahkemesince, yukarıda esas ve karar numaraları belirtilen Danıştay Altıncı Dairesi kararları ile kararı bozulan mahkemelerde açılan davalarla bağlantılı olan bu davada dava konusu taşınmazın 15/06/2009 onay tarihli 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planında hangi fonksiyonda kaldığı hususu da göz önünde bulundurularak yeni ve tek bir bilirkişi kurulu marifetiyle keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, İdare Mahkemesi kararında atıf yapılan Küçükçekmece Sanayici ve İşadamları Derneği (KSİAD) tarafından Küçükçekmece ilçesindeki yaklaşık 159 hektarlık alanı kapsayan 15/05/2015 onay tarihli 1/5000 ölçekli Sefaköy Halkalı Caddesi ve Çevresi Revizyon Nazım İmar Planının tamamına karşı açılan davada dava konusu işlemin iptaline ilişkin …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın Dairemizin 16/03/2021 tarihli, E:2018/4021, K:2021/3817 sayılı kararıyla bozulmasına, yine Küçükçekmece Sanayici ve İşadamları Derneği (KSİAD) tarafından Küçükçekmece ilçesindeki yaklaşık 159 hektarlık alanı kapsayan 18/10/2015 onay tarihli 1/1000 ölçekli Sefaköy Halkalı Caddesi ve Çevresi Revizyon Uygulama İmar Planının tamamına karşı açılan davada dava konusu işlemin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın Dairemizin 16/03/2021 tarihli, E:2018/5737, K:2021/3818 sayılı kararıyla bozulmasına karar verilmiştir.
Ayrıca dosyanın incelenmesinden, aynı alanı kapsayan 1/5000 ölçekli yeni nazım imar planının İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla uygun bulunarak, 17/12/2018 tarihinde onaylandığı anlaşılmıştır. Yeniden yapılan yargılamalarda yukarıda anılan ve alanda yeni kabul edilen nazım imar planında dava konusu taşınmazlara getirilen kullanım kararlarının da inceleneceği tabiidir.
Bu itibarla, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 27/09/2021 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.