Danıştay 6. Daire 2021/8055 Esas 2021/10205 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/8055
Karar No : 2021/10205

DAVACI : ... Köyü Muhtarlığı
VEKİLİ : Av. ...
DAVALILAR : 1- ... Bakanlığı
2- ... Bakanlığı
3-... Valiliği

DAVANIN ÖZETİ : 25/11/2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 26/05/2017 tarih ve 30077 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 8. maddesi ile değişik 17. maddesinin iptali istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ : Davanın süre aşımı yönünden reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Aynı dilekçe ile dava açılabilecek haller" başlıklı 5. maddesinde "1. Her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılır. Ancak, aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık yada sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabilir. 2. Birden fazla şahsın müşterek dilekçe ile dava açabilmesi için davacıların hak veya menfaatlerinde iştirak bulunması ve davaya yol açan maddi olay veya hukuki sebeplerin aynı olması gerekir." hükmüne yer verilmiş, aynı Kanun'un "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay'da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabileceği kuralları getirilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; Isparta Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararının, söz konusu kararın dayanağı olarak gösterilen ve 25/11/2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 26/05/2017 tarih ve 30077 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 8. maddesi ile değişik 17. maddesinin ve anılan "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararına dayalı olarak verildiği iddia edilen ... ruhsat numaralı II-B grubu maden (mermer) ruhsatına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada, Dairemizin 31/03/2021 tarih ve E:2021/3049, K:2021/4832 sayılı kararı ile 2577 sayılı Kanun'un 3. ve 5. maddesi hükümlerine uygun olmayan dava dilekçesinin reddine karar verildiği, aynı işlemlerin iptali istemiyle yenileme dilekçesi verilmesi üzerine, Dairemizin 17/06/2021 tarih ve E:2021/5941, K:2021/8511 sayılı kararı ile dava konusu "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararının, 2577 sayılı Kanun'un 7. maddesinin dördüncü fıkrasında öngörülen biçimde Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 8. maddesi ile değişik 17. maddesi uyarınca tesis edilen uygulama işlemi olarak nitelendirilmesinin mümkün olmadığı ve davacı tarafından maden ruhsatına ilişkin işlem ile yukarıda belirtilen işlemler arasında 2577 sayılı Kanun'un 5. maddesinde belirtilen şekilde maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisinin ortaya konulamadığı gerekçesiyle 2577 sayılı Kanun'un 5. maddesi hükmüne uygun olmayan dava dilekçesinin reddine karar verildiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, dava konusu Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 17. maddesinin, 26/05/2017 tarih ve 30077 sayılı sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı, davanın ise 15/03/2021 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; Isparta Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararının, 25/11/2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 26/05/2017 tarih ve 30077 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 8. maddesi ile değişik 17. maddesi uyarınca tesis edilen uygulama işlemi olarak nitelendirilmesi mümkün olmadığı, başka bir deyişle anılan Yönetmelik hükmü ile "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı arasında 2577 sayılı Kanun'un 5. maddesinde belirtilen şekilde maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunmadığı dikkate alındığında; dava konusu Yönetmelik hükmünün iptali istemiyle, 2577 sayılı Kanun'un 7. maddesi uyarınca Resmi Gazete'de yayımlandığı 26/05/2017 tarihini takip eden günden itibaren en geç 60 gün içerisinde dava açılması gerekmekte iken, 15/03/2021 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunduğundan işin esasının incelenmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN SÜRE AŞIMI NEDENİYLE REDDİNE
2. Yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcı ile posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra talep halinde davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 28/09/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun "İlk derece mahkemesi olarak Danıştay'da görülecek davalar" başlıklı 24. maddesinde;" 1. Danıştay ilk derece mahkemesi olarak:
a)Cumhurbaşkanı kararlarına,
b)Cumhurbaşkanınca çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri dışındaki düzenleyici işlemlere ... Karşı açılacak iptal ve tam yargı davaları ... karara bağlar ..." hükmüne yer verilmiştir.
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 5. maddesinin 1. fıkrasında; "İdare mahkemeleri, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştayda çözümlenecek olanlar dışındaki: a) İptal davalarını, b) Tam yargı davalarını, c) (Değişik : 8/6/2000 - 4577/2 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklardan hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan idarî sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları, d) Diğer kanunlarla verilen işleri, çözümler." hükmü yer almaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 5. maddesinde; "1. Her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılır. Ancak, aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık yada sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabilir.
2. Birden fazla şahsın müşterek dilekçe ile dava açabilmesi için davacıların hak veya menfaatlerinde iştirak bulunması ve davaya yol açan maddi olay veya hukuki sebeplerin aynı olması gerekir." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay'da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabileceği kuralları getirilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılması gerekmesine karşın, aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile dava açılabilmesi mümkündür.
Öte yandan, düzenleyici işlemlerin uygulanması üzerine, ilgililerin söz konusu uygulama işlemi ile düzenleyici işleme karşı birlikte dava açabilmesi yasal bir hak olarak öngörülmüştür.
Uyuşmazlıkta; Isparta Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı ile bu işlemin dayanağı olarak gösterilen Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 8. maddesi ile değişik 17. maddesi arasında, 2577 sayılı Kanunun 7/4. maddesinde öngörülen şartların söz konusu işlemler arasında mevcut olduğu gibi anılan işlemler arasında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 5. maddesinde belirtilen şekilde maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisinin de bulunduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla; Dairemizin 17/06/2021 tarih ve E:2021/5941, K:2021/8511 sayılı dilekçe ret kararının karşı oy gerekçesinde de belirtildiği üzere, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 8. maddesi ile değişik 17. maddesi ile "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararının iptali istemiyle 2577 sayılı Kanun'un 7/4. maddesi kapsamında Danıştay'da dava açılmasının mümkün olduğu, uygulama işlemi niteliğinde olan "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı ile düzenleyici işlem niteliğindeki dava konusu Yönetmelik hükmünün iptalinin talep edildiği dikkate alındığında, görülmekte olan davada işin esasının incelenmesi gerektiği oyuyla davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin çoğunluk kararına katılmıyoruz.