Danıştay 6. Daire 2019/13365 Esas 2021/10260 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/13365
Karar No : 2021/10260

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Düzce İli, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaz üzerindeki 3 katlı yapının bodrum katında faaliyet gösteren ... Beton Laboratuvarı adlı işyerine verilen laboratuvar izin belgesinin iptali talebiyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyon Başkanlığı'na yapılan başvuru üzerine tesis edilen ... tarih ve ... sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davacının şikayet dilekçesinde, laboratuvarın kurallara aykırı şekilde faaliyette bulunduğu iddialarına yer verilerek, ... Beton laboratuvarının mevzuat hükümlerinde öngörülen şekilde ara denetiminin yapılmasının istenildiği, davalı idarece kendisine yüklenen ve zorunlu olan denetim faaliyetinin yerine getirilerek işlem tesis edilmesi gerekirken, davacının şikayetinin ilgili valiliğe bildirildiği belirtilerek reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık görülmediği; öte yandan, davacının gürültü kirliliği yönünden yapmış olduğu şikayet üzerine Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümleri uyarınca çevresel gürültü ve etkileri hakkında denetim ve yaptırım uygulamada esas yetkili konumunda bulunan davalı idarece ilgili laboratuvarın gürültü kirliliğine neden olup olmadığının denetlenerek işlem tesis edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mülga Çevre ve Orman Bakanlığının 31/10/2011 tarih ve 5035 sayılı yazısıyla Çevre Kanunu kapsamında çevresel gürültü konusunda şikayeti değerlendirme, denetim ve idari yaptırım kararı verme yetkisinin Düzce Belediyesine devredildiği, yetki devri yapılmış olması nedeniyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığının doğrudan idari yaptırım uygulamasının mümkün olmadığı, davacının şikayet dilekçesi üzerine ilgili belediye ile yazışmaların yapıldığı, yapılan ölçümlere de refakat edilerek sonuçlarının ilgili kurumlara bildirildiği, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesinin 14/01/2019 tarihli, E:2016/14116, K:2019/252 sayılı kararıyla Dairemize gönderilmesi üzerine, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Davacı tarafından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyon Başkanlığına verilen 10/11/2014 tarihli dilekçeyle, Düzce İli, ... Mahallesi, ... ada, ... sayılı parsel üzerinde bulunan 3 katlı yapının onaylı mimari projesine göre zemin katta 1 dükkan, bodrum katta depo, 1 ve 2. katlarda toplam 4 daire olduğu, yapının bodrum katında ... Beton Laboratuvarı adlı işyerinin faaliyet gösterdiği, mimari projede depo olarak belirlenen yerin başka amaçla kullanılabilmesi için kat maliklerinin oy birliği ile karar almaları gerekirken, mimari projeye aykırı olarak laboratuvar izni verildiği, Düzce Belediye Başkanlığının ise verilen laboratuvar izni nedeniyle işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermek zorunda kaldığı, beton deneyleri, beton kırma, demir kesme esnasında çok gürültü çıktığı, beton parçalarının çevreye atılmasının çevre kirliliğine yol açtığı, laboratuvar faaliyetinin konut alanı dışında sürdürülebilir nitelikte olduğu, Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca ara denetim yapılarak, belirtilen nedenlerle laboratuvar izninin iptal edilmesi talebinde bulunulmuştur.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı yazısında; laboratuvar izin belgesinin, laboratuvarın bağlı bulunduğu laboratuvar yetkilisi veya yetkilileri ile Bakanlık arasında yapılan sözleşme çerçevesinde, laboratuvarın yeterliğinin belirlenen teknik kritere uygunluğunu izin belgesi ekindeki kapsam çerçevesinde yapabileceği deneyleri gösteren ve üçüncü şahıslara yönelik geçerlik süresi bir yıl olan belge olduğu, Belge başvurusunda Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nin eki EK-1 6. maddesinde düzenlenen laboratuvar izin belgesi alınması için gerekli belgelerin istendiği, bu belgelerin arasında işyeri açma ve çalışma ruhsatının bulunmadığı, Bakanlıktan Laboratuvar izin belgesi alınmasının faaliyet gösterilecek yere ilişkin işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmasında ayrıcalık tanımayacağı, dilekçedeki diğer konuların incelenmek için Valiliğe iletildiğinin bildirilmesi üzerine, işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nin 1. maddesinde "Bu Yönetmeliğin amacı, 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna göre faaliyet gösteren Merkez ve İl Yapı Denetim Komisyonlarının, yapı denetim kuruluşlarının ve laboratuvarların kuruluş ve çalışmaları; yapı denetim kuruluşlarında ve laboratuvarlarda görev alacak denetçi mimar ve mühendisler ile diğer görevlilerde aranacak nitelikler; ilgili idare, proje müellifi, yapı müteahhidi, şantiye şefi, yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu ortaklarının görev ve sorumlulukları; yapı denetimi hizmet sözleşmesinin düzenlenmesi ve hizmet bedellerinin ödenmesi; yapılara sertifika verilmesi ve Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir." kuralına yer verilmiş, tanımlar başlıklı 3. maddesinin (h) bendinde; Laboratuvar: İnşaat ve yapı malzemeleri ile ilgili ham madde ve mamul madde üzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre ölçüm, muayene, kalibrasyon yapabilen ve diğer özelliklerini tayin eden, Bakanlıktan izin almış tesis olarak tanımlanmış, "Laboratuvarın çalışma usul ve esasları" başlıklı 13. maddesinde; "(1) Merkez Yapı Denetim Komisyonu, yapı malzemeleri ile ilgili ham madde ve mamul madde üzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre ölçüm, muayene ve deney yapabilen ve bunların diğer özelliklerini tespit edebilen yeterli alet, teçhizat ve personele sahip olan laboratuvara ek-16’da gösterilen form-14’e uygun izin belgesi verir. İzin belgesi almak için aranan şartlar, ek-1’deki Laboratuvar İzni Onay Talimatı ile ek-2’deki Laboratuvar İzin Belgesi Teknik Şartnamesinde belirtilmiştir... (6) Laboratuvarlar, her yıl en az bir defa Merkez veya İl Yapı Denetim Komisyonunca veya Komisyonun görevlendirdiği elemanlarca denetlenir ve izin belgeleri her yıl vize ettirilir." hükmü yer almış, "Merkez ve İl Yapı Denetim Komisyonlarının çalışma usul ve esasları " başlıklı 19. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde; Merkez Yapı Denetim Komisyonunun, Yapı denetim kuruluşları, laboratuvarlar ile bunların şubelerinin donanım ve teknik altyapı açısından inceletmek ve değerlendirmek, yapı denetim kuruluşlarının ve laboratuvarların faaliyetlerinin denetlenmesini sağlamak, denetçi belgeleri ile yapı denetim kuruluşlarına, şubelerine ve laboratuvarlara izin belgesi düzenlemek ile görevli olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda anılan Yönetmeliğin eki EK-1'de, laboratuvar izin belgesi ve kullanımı ile ilgili görev, yetki ve yükümlülükleri, başvuru için gerekli şartları, işlemleri, denetimleri, iptal ve fesih halinde uygulanacak işlemleri kapsayan Laboratuvar İzin Onay Talimatı'nın "Laboratuvar izin belgesi" başlıklı 3.2.1. maddesinde; "Laboratuvarın bağlı bulunduğu laboratuvar yetkilisi veya yetkilileri ile Bakanlık arasında yapılan sözleşme çerçevesinde, laboratuvarın yeterliğinin belirlenen teknik kritere uygunluğunu izin belgesi ekindeki kapsam çerçevesinde yapabileceği deneyleri gösteren ve üçüncü şahıslara yönelik geçerlik süresi bir yıl olan belgedir. Belge her yıl vize ettirilir." düzenlemesine yer verilmiş, 4. maddesinde; Merkez Yapı Denetim Komisyonu (MYDK) ve İl Yapı Denetim Komisyonu'nun (İYDK), Laboratuvarlara izin belgesi verilmesi, sürekliliği, yenilenmesi, iptali ile belgeli laboratuvarların denetlenmesine ilişkin her türlü kararı almaya yetkili organ olduğu ifade edilmiş, Laboratuvar İzin Belgesi Alınması başlıklı 6.1. maddesinde gerekli belgeler laboratuvar izin belgesi için hazırlanmış müracaat formu, kuruluş yetkililerinin noter tasdikli imza sirküleri, kalite el kitabı ve ekleri (prosedürler, talimatlar, gerekli formlar ve deney rapor örnekleri), laboratuvar tesisinin ve cihazların yerleşim krokisi,kuruluşun laboratuvar açmaya, deney yapmaya, rapor vermeye yetkili olduğuna dair ibarenin bulunduğu ticaret sicil gazetesi, laboratuvarda tasdik edilmiş imza yetkisi için aday gösterilen mühendis için bakanlıktan alınmış laboratuvar denetçi belgesi, laboratuvarda çalışan bütün teknik elemanların noter tasdikli diploma fotokopileri, laboratuvar denetçisinin çalıştığı kuruluş ile yaptığı sözleşmenin noter tasdikli sureti ve imza sirküleri olarak belirtilmiş, 7.6. maddesinde ise; ara denetimin; Laboratuvarın ilk veya daha önce yapılan kısmi değerlendirmedeki şartları devam ettirip ettirmediğini incelemek amacıyla, İYDK ve/veya MYDK tarafından her yıl en az bir defa olmak üzere yaptırılacak denetim olduğu, Talimata Aykırı Hareket başlıklı 12. maddesinde, Laboratuvarın, personel, tesis, makine-teçhizat ve kalite kontrol sistem ve imkanlarında olumsuz yönde bir değişim olduğunun veya deneylerini belirlenen teknik kritere uygun olmayarak gerçekleştirdiğinin veya talimat ile sözleşmenin diğer hükümlerine aykırı hareket ettiğinin tespiti halinde MYDK'nın gerekli düzenlemeyi sağlamak amacıyla yaptırım uygulamak yetkisine sahip olduğu, belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; laboratuvarların, İnşaat ve yapı malzemeleri ile ilgili ham madde ve mamul madde üzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre ölçüm, muayene, kalibrasyon yapabilen ve diğer özelliklerini tayin eden, Bakanlıktan izin almış tesisler olduğu, yapı malzemeleri ile ilgili ham madde ve mamul madde üzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre ölçüm, muayene ve deney yapabilen ve bunların diğer özelliklerini tespit edebilen yeterli alet, teçhizat ve personele sahip olan ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen şartları sağlayan laboratuvara izin belgesi verilebileceği, izin belgesinin laboratuvarın bağlı bulunduğu laboratuvar yetkilisi veya yetkilileri ile Bakanlık arasında yapılan sözleşme çerçevesinde, laboratuvarın yeterliğinin belirlenen teknik kritere uygunluğunu izin belgesi ekindeki kapsam çerçevesinde yapabileceği deneyleri gösteren ve üçüncü şahıslara yönelik geçerlik süresi bir yıl olan ve her yıl vize ettirilmesi gereken bir belge niteliğinde olduğu, izin belgesi verilen laboratuvarların sürekliliği, yenilenmesi, iptali ile belgeli laboratuvarların denetlenmesine ilişkin işlemlerin de belirtilen nitelikler çerçevesinde olması gerektiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyon Başkanlığı'na yapılan 10/11/2014 tarihli başvuruyla, mimari projede depo olarak belirlenen yere mimari projeye aykırı olarak laboratuvar izni verildiği, bu izin nedeniyle ilgili belediyenin işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermek zorunda kaldığı, laboratuvar faaliyetlerinin gürültüye sebep olduğu, beton parçalarının çevreye atılarak çevre kirliliğine yol açıldığı, konut alanı dışında sürdürülebilir nitelikte bir faaliyet olduğu belirtilerek, Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca ara denetim yapılarak belirtilen nedenlerle laboratuvar izninin iptal edilmesi talebinde bulunulduğu; başvuruda belirtilen hususların laboratuvar izin belgesi verilmesi ve faaliyetlerini sürdürmesi için mevzuatta aranan şartlarla ilgili olmadığı sonucuna ulaşıldığından, laboratuvar izninin iptal edilmesi talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 28/09/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Temyiz edilen, ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararı ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, anılan kararın onanması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyoruz.