Danıştay 9. Daire 1987/79 Esas 1987/3195 Karar Sayılı İlamı

Daire : DOKUZUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1987
Karar No : 3195
Esas Yılı : 1987
Esas No : 79
Karar Tarihi : 11/11/987

17.11.1986 GÜN VE 19284 SAYILI R.GAZETEDE YAYINLANAN TASARRUFU KISITLANAN BİNA, ARSA VE ARAZİ HAKKINDA YÖNETMELİĞİN 4.MADDESİNDEKİ "EK VE DEĞİŞİKLİKLERİNE İZİN VERMEYEN VEYA EK VEYA DEĞİŞİKLİKLERİNE BELİRLİ ŞARTLARDA İZİN VERİLEN BİNALARIN ... " İBARESİNİN, 2863 SAYILI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNUNA AYKIRI BULUNDUĞUNDAN İPTALİ HK.K.
Dava, 17.11.1986 gün ve 19284 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Tasarrufu Kısıtlanan Bina, Arsa ve Arazi Hakkında Yönetmeliğin 4.maddesindeki parantez içi istisnalara ilişkin hükmü, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat varlıklarını Koruma Kanununun 22.maddesiyle Taşınmaz Kültür Varlıklarının Tapu Kaydına "Korunması Gereken Kültür Varlığıdır" şerhi konulması ve yüksek kurulca 1.veya 2. gurup olarak guruplandırılması şartı ile her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulacağı hükme bağlanmıştır.
Ancak sözü edilen bu madde 17.6.1987 tarih ve 3386 sayılı Kanunun 18. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış ise de; 2863 sayılı Kanunun 17.6.1987 tarih ve 3386 sayılı Kanunla değişik, istisnalar ve muafiyetleri düzenleyen 21.maddesinin 3.fıkrasında "Tapu Kütüğüne" korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır.
Kaydı konulmuş olan 1. ve 2.grup olarak guruplandırılmış bulunan taşınmaz kültür varlıklarının ... her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. "hükmü yeniden yürürlüğe konulmuştur.
2863 sayılı Kanunun gerekçesinde;
"Yurdumuz Eski Eserler, Anıtlar, Sitler, Etnegrofya ve folklor değerleri bakımından dünyanın sayılı zengin ülkelerinden biridir. Bizi geçmişimize bağlayan, tarihi ve kültürel varlığımızı idrak ettiren bu belgeler, aynı zamanda geçmiş dönemlerin ve zamanımızın tarihi, kültürel, siyasal ve ekonomik hareketleri ortaya koyan üstün değerlerdir.
Taşınmaz Kültür Varlıklarının Koruma Kanunu tasarısının muafiyetlerle ilgili madde gerekçesinde emlak vergisi yönünden taşınmaz eski eser maliklerine tanınan kısıtlıkık halinin imar hukukuna göre tanınan kısıtlılıkla eşdeğerde bulunması eski eserin bünyesine terstir. Devlet malı oluş ilkesiyle bağdaşmaz.
Eski eserlerin koruma ilkeleri arasında bunların değerlendirilerek veya aynen kullanımının malik ve zilyetlerine cazip hale getirir. Tedbirler yer aldığından günümüz anlayışına uygun olarak vergi hukuku açısından eski eser sahiplerine olanaklar sağlanmıştır. denilmektedir.
İptal talep edilen 17.11.1986 günlü 19284 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış olan Tasarrufu Kısıtlanan Bina, Arsa ve Arazi Hakkında Yönetmelik'in 4.maddesi ile "ek ve değişiklikllerine izin vermeyen veya ek ve değişikliklerine belirli şartlarda izin verilen binaların, sözü edilen kanunun 1.ve 2.gurup taşınmaz kültür varlığı olarak guruplandırılmıştır. bulunan taşınmaz kültür varlıkları ile aynı anlamı ifade ettiği tartışmasızdır.
Sözü edilen Yönetmelik 1. ve 2. grup eski eserler binaların kısıtlı sayılacağını, ancak (Ticaret, sanat, zanaat veya mesleki bir faaliyet icraası için yapılan, tesis maksadı dışında bir fonfsiyon verilen veya bu amaçla kullanılanlar hariç) demek suretiyle bunların kısıtlı değil normal vergilendirileceklerini belirtmiş bulunmaktadır.
Halbuki, 2863 sayılı Kanunun, 3386 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önce ve sonra da, sözü edilen yönetmelikte öngörülen ayrımı yapmamış, 1. ve 2. grup olarak kabul ve tapuya şerh verilen taşınmaz kültür varlığının her türlü vergi resim ve harçtan muaf olduklarını hüküm altına almıştır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle 2863 sayılı Kanun hükmü karşısında tasarrufu kısıtlanan bina arsa ve arazi hakkındaki yönetmelik'in taleple sınırlı olarak ve binalara hasren 4.maddesinin ek ve değişikliklerine izin verilmeyen veya ek ve değişikliklerine belirli şartlarla izin verilen binaların ibaresinin iptaline karar verildi.

KARŞI OY : Tasarrufu Kısıtlanan Bina, Arsa ve Arazi Hakkındaki yönetmelik, 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 30.maddesiyle verilen yetkiye dayanılarak düzenlenmiş olup 4.maddesinde kültür varlıklarının, emlak vergisi yönünden kısıtlı Sayılacağı parantez içi hükmünde ise ticaret, sanat, zanaat veya mesleki bir faaliyet icraası için yapılan tesis maksadı dışında bir fonksiyon verilen veya bu amaçla kullanılan binaların tasarrufunun kısıtlı sayılmayacağı belirtilmiştir.
2863 sayılı Tabiat ve Kültür varlıklarını Koruma Kanununun 22.maddesinde de kültür varlıklarına belli şartlarda her türlü vergi, resim, ve harç muafiyeti tanınmıştır.
Ancak Emlak Vergisi Kanununun 22.maddesinde, bina ve arazi vergileriyle ilgili muaflık ve istisna hükümleri bu kanuna eklenmek veya bu kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenleneceği belirtilmiş bulunmaktadır.
2863 sayılı Kanunun sözü edilen 22.maddesinde açıkça kültür varlıklarının emlak vergisinden muaf olacağına dair bir hüküm mevcut olmadığına göre söz konusu muafiyetin emlak vergisini kapsamadığı açıktır.
Bu durumda, iptali istenilen kısıtlılığa ilişkin yönetmeliğin 4.maddesinin muafiyetle ilişkisi bulunmadığından, bu hükmün 2863 sayılı Kanunun 22.maddesine aykırı olduğu ileri sürülemez.
Diğer taraftan, söz konusu yönetmeliğin 4.maddesindeki parantez içi istisna hükmü , 1319 sayılı Kanununun 30.maddesiyle idareye tanınan yetkinin kullanılması niteliğinde olup, Kanunun amacına aykırı bir durumda mevcut değildir.
Bu nedenle yönetmeliğin 4.maddesindeki istisna hükmünün iptali istemiyle açılan davanın reddi gerektiği görüşüyle aksine oluşan karara karşıyım.