MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

DAVA :Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili müvekkilinin iş sözleşmesinin geçersiz nedenle fesih edildiğini, fesih işleminin asıl sebebinin iş yerindeki sendikal örgütlenme olduğunu, Birleşik Metal Sendikasının 07/12/2010 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına çoğunluk tespit talebinde bulunduğunu, bakanlığın yetki tespit yazısının 04/02/2011 tarihinde sendikaya ulaştığını, sendika 07/02/2011 tarihinden itibaren işveren yetkilileri ile görüşme talebinde bulunduğunu bu talebe yanıt verilmediğini, yetki tespit yazısının davalıya ulaşmasından sonra 16-17-18-21 ve 22 Şubat 2011 tarihlerinde elemanların işten çıkarılmasının gerçekleştiğini, belirtilen bütün bu hususlardan dolayı davacının işten çıkarılmasındaki esas nedeninin sendikaya üye olması olduğunu bu nedenle iş kanununun 21. Maddesine göre davalının ödemekle yükümlü olduğu tazminatın davacının bir yıllık ücreti tutarından az olamayacağını bildirerek davacının iş sözleşmesinin feshinin geçersizliğine ve işe iadesine, çalışmadığı süre için 4 aylık ücret ve haklarının ödenmesine işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminatın bir yıllık ücretinden az olmamak üzere belirlenmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili; davacının iş sözleşmesinin iş kanununun 18 maddesi gereğince feshedildiğini, iş yerinin veya işin gerçekleşmesinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayandığı, bilişim sektöründe faaliyet gösteren davalı şirketin yaşanan ekonomik krizden etkilendiğini, üretim ve satış adetlerinde ciddi oranda düşüş yaşandığını, bu nedenle de iş yeri gelirlerinin de önemli ölçüde azaldığını, işçi fazlalığı meydana çıktığını, istihdam azaltılması yoluna gitmek zorunda kalındığını, işten çıkarılan davacı işçinin yerine yeni bir işçi alınmadığını, iş sözleşmesi feshedilen davacı işçinin mesleği ve vasfı nedeniyle başka bir bölümde değerlendirme olanağının da bulunmadığını, davacının dava dilekçesinde "sendikal faaliyette bulunduğu" belirterek iş sözleşmesinin bu sebeple fesih edildiği iddiasının kabul edilemez nitelikte olduğunu, davalı şirketin metal iş koluna girmeyeceğini bu konu için ilgili bakanlığa 04/02/2011 tarihinde başvuruda bulunulduğunu, gerekli sendikal çoğunluğunun olmadığını ve bunun tespiti içinde İstanbul 3. İş mahkemesinde 2011/154 esas sayılı dosya ile dava açıldığını bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, iş sözleşmesinin işverence geçerli neden bulunmaksızın ve sendikal nedenle feshedildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacının iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedilip edilmediği noktasındadır.
Sendikal tazminat 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31 inci maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının, belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri veya belli bir sendikadaki üyeliği korumaları veya üyelikten istifa etmeleri şartına bağlı tutulamayacağı ilk fıkrada hükme bağlanmıştır. Sözü edilen maddenin üçüncü fıkrasında ise, işverenin, sendika üyesi olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, işin sevk ve dağıtımında, işçinin mesleki ilerlemesinde, işçinin ücret, ikramiye ve primlerinde, sosyal yardım ve disiplin hükümlerinde ve diğer hususlara ilişkin hükümlerin uygulanması veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayırım yapamayacağı kuralı getirilmiştir. Konuya dair bir başka güvence bahsi geçen maddenin beşinci fıkrasında öngörülmüş, işçilerin sendikaya üye olmaları veya olmamaları sebebiyle iş sözleşmelerinin feshedilemeyeceği, yine yasaya uygun sendikal faaliyetler sebebiyle işten çıkarılamayacakları ya da farklı uygulamaya tabi tutulamayacakları hükme bağlanmıştır.
İşverenin 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31 inci maddesinin üçüncü ve beşinci fıkralarına aykırı davranması halinde, işçinin bir yıldan az olmamak üzere sendikal tazminata hak kazanacağı hususu da Yasada ifadesini bulmuştur.
2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31 inci maddesinde 4773 sayılı Yasa ile yapılan değişiklik sonrasında, işçinin iş sözleşmesinin sendika üyeliği ya da sendikal faaliyetleri sebebiyle feshedilmesi halinde, doğrudan sendikal tazminat talep hakkının olmadığı açıklanmış, 4857 sayılı İş Kanununun iş güvencesine dair hükümlerinin uygulanacağı kuralı getirilmiştir. Fesih dışında kalan sendikal nedene dayanan ayrımcılık hallerinde ise, işçinin doğrudan sendikal tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır.
4773 sayılı Yasa ile sözü edilen maddeye eklenen yedinci fıkrada ise, iş güvencesi hükümlerinin uygulaması dışında kalan hallerde ve feshe bağlı tazminat istekleriyle sınırlı olmak üzere ispat yükünün işverene ait olduğu öngörülmüştür. Bu durumda sendikal nedenle fesih iddiasıyla açılan feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iade davasında ispat yükü, önceden olduğu gibi işçi üzerindedir. Ancak, iş güvencesi hükümlerinden yararlanamayan bir işçinin açmış olduğu sendikal tazminat isteklerini içeren bir davada, aksinin ispatı işverene aittir.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, işyerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, işyerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, işyerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Somut olayda mahkemece feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususunda yapılan araştırma yetersizdir. İlgili sendikanın işkolu tespiti kararına karşı açtığı dava ve davalının yetki tespitine karşı açtığı davanın sonucu araştırılmadığı gibi davalı işyerinde, fesih tarihi itibariyle çalışan, sendikaya üye olan, üyelikten çekilen, üyelikten çekilenlerden halen çalıştırılan, iş sözleşmesi feshedilen, işten çıkarılanlardan sendikalı olan işçiler bulunup bulunmadığı, varsa bunların sayısı araştırılmamıştır. Feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususunun kuşkuya yer vermeyecek şekilde açıklığa kavuşturulması için yukarıda anlatılan ilkeler doğrultusunda araştırma yapılmalı ve toplanacak deliller değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Eksik araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup bozma nedenidir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 23.05.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.