Mahkemesi : Ankara 15. İş Mahkemesi
Tarihi : 29.01.2014
No : 2012/329-2014/28

Dava, 01.09.1995-31.08.2003 tarihleri arasında davalı işyerinde kesintisiz çalışıldığı halde eksik gösterilen 660 günlük hizmetin tespiti istemine ilişkindir. hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kabulune karar verilerek, Davacının 01.09.1995 ila 31.08.2003 tarihleri arasında kuruma bildirilmiş hizmetleri hariç, aynı dönemlerde kuruma bildirilen prime esas kazanç üzerinden hizmet akdi ile çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerekçelere göre sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesi olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Çalışmanın tespiti istemiyle hak arama yönünden kanun ile getirilen süre, doğrudan doğruya hakkın özünü etkileyen hak düşürücü niteliktedir ve dolması ile hakkın özü bir daha canlanmamak üzere ortadan kalkmaktadır. 506 sayılı Kanunun kabul edilip yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla beş yıl olarak öngörülen süre, 09.07.1987 tarihinde yürürlüğe giren 3395 Sayılı Kanunun 5. maddesiyle on yıla çıkarılmış, daha sonra 07.06.1994 tarihinde yürürlüğe giren 3995 sayılı Kanunun 3. maddesiyle yeniden beş yıl olarak belirlenmiştir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir. Bir başka anlatımla; sigortalıya ilişkin olarak işe giriş bildirgesi, dönem bordrosu gibi yönetmelikte belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi yada çalışmaların durumca tespit edilmesi halinde; Kurumca öğrenilen ve sonrasında kesintisiz biçimde devam eden çalışmalar bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemez. Ne var ki; sigortalının Kuruma bildiriminin işe giriş tarihinden sonra yapılması, bir başka ifade ile sigortalının hizmet süresinin başlangıçtaki bir bölümünün Kuruma bildirilmeyerek sonrasının bildirilmesi ve Kuruma bildirimin yapıldığı tarihten önceki çalışmaların, bildirgelerin verildiği tarihide kapsar biçimde kesintisiz devam etmiş olması halinde, Kuruma bildirilmeyen çalışma süresi yönünden hak düşürücü sürenin hesaplanmasında; bildirim dışı tutulan sürenin sonu değil, kesintisiz olarak geçen çalışmaların sona erdiği yılın sonu, başlangıç alınmalıdır.
Yukarıda anlatılanlar ışığında incelenen dava dosyasında, davacının 02.01.1997 tarihinde kuruma intikal eden 01.01.1997 tarihli davalı işyerinden verilmiş işe giriş bildirgesi ile davalı Kurumca gönderilen dönem bordrolarında 1997/1 döneminden itibaren davacı adına bildirimin varlığı ile 01.09.1997-31.05.2003 tarihleri arasında davacının davalı işyerinden kesintili çalışmalarının bulunması karşısında, 01.01.1997 tarihi öncesine ilişkin yukarıda sayılan belgelerden herhangi birinin kuruma intikal etmemesi nedeniyle, 01.09.1995-01.01.1997 tarihleri arasındaki talebin hak düşürücü süre yönünden reddine karar verilmesi gerekir.
Diğer yönden, talep edilen 660 günün hangi dönemlere ilişkin olduğunun tespit edilebilmesi için, davacı isticvap edilerek talebi net olarak açıklattırılıp, sonucuna göre hüküm verilmesi gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
Kabule göre de; mahkemece talep aşımı yapılarak, davacının 01.09.1995 ila 31.08.2003 tarihleri arasında kuruma bildirilmiş hizmetleri hariç, aynı dönemlerde kuruma bildirilen prime esas kazanç üzerinden hizmet akdi ile çalıştığının tespitine karar verilerek toplamda 1080 günlük eksik çalışmanın tespitine karar verilmesi yerinde görülmemiştir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmadan eksik değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan T.. Ö.. E.. H.. ve Tic. Ltd. Şti."ne iadesine, 29.05.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.