Mahkemesi : Samsun 1. İş Mahkemesi
Tarihi : 21.10.2013
No : 2013/67-2013/547

Dava, davacının 01.12.2005 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti ile 01.12.2005-30.11.2006 tarihlerindeki aylıkların yasal faiziyle tahsilini istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
27.10.2005 günlü tahsis başvurusu üzerine, 28.01.1980-31.12.1982 (zorunlu), 01.03.1983-30.09.1983 (isteğe bağlı), 01.09.1985-31.07.1987 (isteğe bağlı), 01.01.1989-04.01.1990 (isteğe bağlı), 04.01.1990-27.10.2005 (zorunlu sigortalılığı) gözetilerek tahsis başvurusu red edilen davacı iş bu dava ile; 01.12.2005 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti ile, 01.12.2005-30.11.2006 tarihlerindeki aylıkların yasal faiziyle tahsilini istemiştir.
Mahkemece, bilirkişi raporu doğrultusunda davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkemece, bağımsız çalışma olgusu araştırılmışsa da, bozma ilamı gereğinin kısmen yerine getirilmiş olduğu anlaşılmış olup, Mahkemenin hükmü eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeye dayalıdır.
Mahkemece uyulan Dairemiz bozma da belirtildiği üzere, her uyuşmazlık, dayandığı işlem veya olayların meydana geldiği tarihte yürürlükte olan yasal kurallara göre çözümlenmelidir. Davanın yasal dayanağını oluşturan 1479 sayılı Kanunun 24 ve 25’inci maddeleri, anılan kanun kapsamındaki Bağ-Kur sigortalılığı koşullarını ve bu sigortalılığa yasal karine sayılan olguları belirlemektedir. Zaman zaman anılan maddelerdeki değişikliklerle farklı kurallar öngörülmüş ise de; “kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma” Bağ-Kur sigortalılığının temel ve ön koşulu olarak varlığını korumuştur. Başka bir deyişle, belirtilen bu ana koşulun gerçekleşmesinden sonra diğer kural ve unsurlar değerlendirilebilir.
1479 sayılı Kanunun 24’üncü maddesi ilk şekliyle, çalışma olgusunun gerçekleşmesi yanında, sigortalılığın oluşumu için, kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulunu da aramıştır. Bu kuruluşlara kayıt tarihi ise, sigortalılığın başlangıcı yönünden, yasal karine kabul edilmiştir. 04.05.1979 tarihinde yürürlüğe giren 2229 sayılı Kanun, Bağ-Kur"lu olabilme yönünden, söz konusu 24. maddenin öngördüğü meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulunu kaldırmış, sadece Kanunun temel ilkesi olan kendi ad ve hesabına çalışma koşulunun gerçekleşmesi durumunda, sigortalılığın oluşacağını yeterli görmüştür.
Davaya konu uyuşmazlıkta; davalının Bağ-Kur sigortalılık başlangıcı itibariyle 2229 sayılı Kanunla getirilen koşullar geçerlidir. Bu durumda, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmak zorunlu sigortalılık için yeterlidir.
Mahkemece bozma kararına uyulmasına karar verilmiştir. Bozma kararına uyulmakla, bozma kararı lehine olan taraf yararına usulü kazanılmış hak doğar ve mahkemece de bozma kararı doğrultusunda karar verilmesi gerekir. (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı İBK) O halde mahkemece bozmaya uyulduğuna göre, bozma kapsamı doğrultusunda inceleme ve araştırma yapılarak karar verilmesi gerekir.
Somut olayda, davacının 20.04.1982 tarihinden önce, 29.01.1980 tarihli tescilinin varlığı karşısında, davacının kendi nam ve hesabın bağımsız çalışması bulunduğu dosya kapsamından anlaşılmakta olup, 28.01.1980 tarihinde başlayan sigortalılığın kesintisiz devam etttiğine ilişkin Mahkeme kabulü yerindeyse de; bu sürenin prim ödeme gün sayısına dahil edilemeyeceği ve Kurumca kabul edilen süreler gözetilerek yaşlılık aylığı koşullarının değerlendirileceği ve bu nedenle davacının yaşlılık aylığına hak kazanamayacağına ilişkin gerekçe ve kurulan hüküm isabetsizdir.
Mahkemece yapılması gereken iş, davacının 28.01.1980 tarihinden itibaren zorunlu Bağ-Kur sigortalısı sayılması halinde tahsis tarihi itibarıyla prim borcu olup olmadığını araştırmak ve hasıl olacak neticeye göre bir karar vermekten ibarettir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 29.05.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.