Danıştay 2. Daire 2021/2607 Esas 2021/3012 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/2607
Karar No : 2021/3012

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Avukat …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın onanmasına ilişkin Danıştay Beşinci Dairesinin 03/01/2019 günlü, E:2016/23575, K:2019/13 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Dava; … Emniyet Müdürlüğü emrinde emniyet amiri olarak görev yapan ve komiser yardımcılığı kursunu 24/10/2001 tarihinde bitirerek yargı kararı gereği (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilen davacının, komiser yardımcılığı kursunu bitirdiği 24/10/2001 tarihi itibarıyla (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilerek kıdem ve terfi geçerlik tarihlerinin buna göre düzenlenmesi talebiyle yaptığı başvurusunun reddine ilişkin 02/11/2012 günlü işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, bu karar Danıştay Onikinci Dairesinin 27/12/2013 günlü, E:2013/4986, K:2013/12955 sayılı kararıyla bozulmuştur.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: … İdare Mahkemesinin, Danıştay Onikinci Dairesinin 27/12/2013 günlü, E:2013/4986, K:2013/12955 sayılı bozma kararına uyularak verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; Anayasa Mahkemesince 3201 sayılı Yasa'nın Geçici 20. maddesi kapsamına, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte, davacı gibi komiser yardımcılığı kursuna devam edenlerin alınmamış olmasının Anayasa'ya aykırı bulunduğu, Anayasa'ya uygunluğun, komiser yardımcılığı kursuna devam edenlerin Geçici 20. madde kapsamında değerlendirilmeleri ile sağlanabileceği; geçici bir madde olan söz konusu maddenin gelecekte ortaya çıkacak hukuki durumları değil, madde metninde ifade edilen ''bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihteki'' durumları ve bunlara bağlanan hukuki sonuçları düzenlemesi nedeniyle, değerlendirmenin de geçici maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla yapılması gerektiği; varılan hukuki sonuca göre, aynı kursu aynı tarihte bitiren ve tümü Anayasa Mahkemesi kararından yararlanabilecek durumda olan personelin, aynı madde ile getirilen haklardan, bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ve komiser yardımcılığı kursunu bitirmelerinden sonra yararlanacaklarının anlaşıldığı, bu durumda davacının komiser yardımcılığı kursunu bitirdiği tarihten itibaren (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilmesi gerekeceğinden aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire Kararının Özeti: Davalı idare tarafından temyiz yoluna başvurulması üzerine, Danıştay Beşinci Dairesinin 03/01/2019 günlü, E:2016/23575, K:2019/13 sayılı kararıyla anılan İdare Mahkemesi kararı onanmıştır.

KARAR DÜZELTME TALEBİNDE BULUNANIN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, idari işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan Kanun hükümlerine uygun olarak tesis edilmelerinin kanuni idare ilkesinin gereği olduğu, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, davacının 18/07/2017 tarihinde resen emekli edildiği ileri sürülerek Danıştay Beşinci Dairesince verilen kararının düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulüne karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakimi'nin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesinin 1/c fıkrasına uygun bulunduğundan, davalı idarenin karar düzeltme istemin kabulü ile Danıştay Beşinci Dairesinin 03/01/2019 günlü, E:2016/23575, K:2019/13 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlığın esası yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı, 21/04/2001 tarihinde başladığı komiser yardımcılığı kursunu 24/10/2001 tarihinde bitirmiş ve (B) grubu polis amiri statüsünde komiser yardımcısı olarak atanmıştır.
Davacı tarafından, (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilmesi ve rütbe ile kıdem tarihinin düzeltilmesi istemiyle 01/10/2009 tarihinde yaptığı başvurunun … günlü, … sayılı işlemle reddedilmesi üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Anılan kararın davalı İdare tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Onikinci Dairesinin 29/12/2010 günlü, E: 2010/7464, K:2010/6867 sayılı kararıyla "Davacının (A) grubu polis amirliğine alınmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamakla birlikte, -Anayasa Mahkemesinin 07/02/2008 günlü, E:2005/38 K:2008/53 sayılı kararından sonra başvuruda bulunulduğu dikkate alınarak- (A) grubu polis amirliğinin başvuruda bulunduğu 29/04/2009 tarihinden sonrası için geçerli olduğu" açıklaması eklenmek suretiyle Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Davacı tarafından, aynı hukuki sebeplere bağlı olarak, 24/10/2001 tarihi itibarıyla (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilerek kıdem ve terfi geçerlik tarihlerinin buna göre düzenlenmesi talebiyle yaptığı başvurunun 02/11/2012 tarihli işlemle reddedilmesi üzerine temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun dava şartlarını düzenleyen 114. maddesinin 1. fıkrasının (i) bendinde, "Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması" hükmüne yer verilmek suretiyle "kesin hüküm" doğrudan dava açma şartları arasında sayılmış, 115. maddesinde, mahkemenin dava şartı noksanlığını tespit etmesi halinde davayı usulden reddedeceği kurala bağlanmış; 303. maddesinin 1. fıkrasında ise "Bir davaya ait şekli anlamda kesinleşmiş olan hükmün, diğer bir davada maddi anlamda kesin hüküm oluşturabilmesi için, her iki davanın taraflarının, dava sebeplerinin ve ilk davanın hüküm fıkrası ile ikinci davaya ait talep sonucunun aynı olması gerekir" hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bir yargı kararı, yasalarda belirlenen usullere uygun olarak verildikten, itiraz ya da yasa yollarından geçerek veya bunlara ilişkin başvuru süreleri sona ererek kesinleştikten sonra değişmez bir nitelik kazanır. Yargı kararlarının bu değişmezlik kuvvet ve niteliğine “kesin hüküm” denilmektedir. [TELLİ S. Tekin, “İdari Yargıda Kesin Hüküm”, İdare Hukuku ve İdari Yargı ile İlgili İncelemeler I, Ankara 1976, s. 103]. Yargı yerlerinin bu şekilde verdiği kararlar kesin hüküm halini alınca, hukuksal gerçek olarak kabul edilir. Kararı veren mahkeme de dahil olmak üzere hiçbir merci kural olarak (yargılamanın yenilenmesi hariç) bu karara dokunamaz. Bu durum hukuki barışın ve yargıya güvenin amaçlanmasının bir sonucudur. Kesin hükümler, yargılamanın iadesi yoluyla ortadan kaldırılmadıkça tarafları bakımından varlığını ve hukuki sonuçlarını muhafaza eder. Bu yön kamu düzenine taalluk edip resen dikkate alınması gereken bir husustur. [GÖZÜBÜYÜK A. Şeref/TAN Turgut, İdare Hukuku C. II, İdari Yargılama Hukuku, Ankara 1999, s. 1082].
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda "kesin hüküm" müessesesi düzenlenmemiş ve Kanun'un 31. maddesinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve onun yerine çıkarılan Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ilgili maddelerine atıfta bulunulmamış olmakla birlikte, bir davaya ait şekli anlamda kesinleşmiş olan hükme karşın tarafları, konusu ve sebepleri aynı olan ikinci bir dava açılmış olması durumunda bu davanın kesin hüküm nedeniyle incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Bakılan uyuşmazlıkta, davacının, (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilmesi ve rütbe ile kıdem tarihinin düzeltilmesi istemiyle 29/04/2009 tarihinde yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı davada … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın temyiz incelemesinden geçtikten sonra "davacının başvuruda bulunduğu 29/04/2009 tarihinden geçerli olmak üzere (A) grubu polis amiri sayılacağı" şeklinde kesinleştiği, anılan kararın kesinleşmesinden sonra davacının aynı istemle yaptığı başvurunun reddedilmesi üzerine bakılan davayı açtığı görülmektedir.
Bu durumda, davacının (A) grubu polis amiri statüsünü, ilk davasına esas olan davalı idareye başvuru tarihi itibarıyla ( 29/04/2009) kazandığı konusundaki yargı kararı kesinleşmiştir.
Bu nedenle, davanın kesin hüküm nedeniyle incelenmeksizin reddi gerekirken, işin esasının incelenerek dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Nitekim Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/04/2015 günlü, E:2014/2294, K:2015/1553; 02/03/2017 günlü, E:2014/5281, K:2017/959; 02/03/2017 günlü, E:2016/3073, K:2017/960; 02/03/2017 günlü, E:2016/1127, K:2017/961; 02/03/2017 günlü, E:2016/1131, K:2017/962; 02/03/2017 günlü, E:2016/2827, K:2017/963 sayılı kararları da bu yöndedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE;
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA;
3. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 3622 sayılı Kanun ile değişik 3. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 29/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.