BAM Hukuk Mahkemeleri Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi 2022/1407 Esas 2022/1133 Karar Sayılı İlamı

T.C. BURSA BAM 4. HUKUK DAİRESİ Esas-Karar No: 2022/1407 - 2022/1133
T.C.
BURSA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
4. HUKUK DAİRESİ

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
G E R E K Ç E L İ İ S T İ N A F K A R A R I

DOSYA NO : 2022/1407
KARAR NO : 2022/1133



DAVANIN KONUSU : İtirazın İptali (Haksız Eylemden Kaynaklanan Zarar Nedeniyle)


6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 22/2 maddesi gereğince yargı yerinin belirlenmesi için dairemize gönderilen dosya içindeki tüm belgeler ile dairemiz üyesi tarafından hazırlanan ön inceleme raporu incelendi. Gereği görüşüldü:
DAVANIN AÇILDIĞI MAHKEME TARAFINDAN YAPILAN İŞLEMLER:
Dava 10.08.2021 tarihinde Balıkesir Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/324 Esas sayısında açılmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sırasında 20.01.2022 tarihinde verilen karar ile "Dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK'nun 4/1-a maddesi gereği her iki tarafın ticari işletmesi ile ilgili olup olmadığına bakılmaksızın TTK'da düzenlenen hususlar ticari davalardır. TTK'nun 5/1.madesi gereği ticari davalara bakmakla görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemeleridir. 6102 sayılı TTK'nun yürürlüğe girdiği 01/07/2012 tarihinden itibaren 5/3.maddesi gereği Asliye Hukuk Mahkemeleri ile Asliye Ticaret Mahkemeleri arasındaki ilişki iş bölümü olmaktan çıkmış görev ilişkisi haline gelmiştir. HMK'nun 1.maddesi gereği görevi ilişkin kurallar kamu düzeni ile ilgili olup mahkemece kendiliğinden dikkate alınması gerekmektedir. Somut olayda davalı karşı araç ZMMS'sidir. Sigorta hukuku 6102 sayılı TTK'nun 6.Kitabında 1401 ve devamı maddelerinde, Zorunlu Sorumluluk Sigortası ise 1483 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu durumda TTK'da düzenlenen hususlardan olması nedeniyle dava mutlak ticari dava olup Asliye Ticaret Mahkemesi görev alanı içinde bulunmaktadır. " gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiş ve bu kararın istinaf edilmeksizin kesinleşmesi ve talep üzerine dava dosyası Balıkesir Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmiştir.

DAVANIN GÖNDERİLDİĞİ MAHKEME TARAFINDAN YAPILAN İŞLEMLER:
Balıkesir Asliye Ticaret Mahkemesi'nce dava 2022/286 Esas sırasına kaydedilmiş, mahkemece Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile Balıkesir Asliye Ticaret Mahkemesi kurulmuş ve yargı çevresi Balıkesir ilinin mülki sınırları olarak belirlenmiş ise de Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 2022/1760 Esas, 2022/2689 Karar sayılı, ve yine Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 2022/1181 Esas, 2022/2687 Karar sayılı kararları uyarınca hâli hazırda açılmış davaların yeni kurulan mahkemeye devredileceğine ilişkin bir düzenlemenin mevcut olmadığından bahisle karşı görevsizlik kararı verilmiş ve bu görevsizlik kararı da istinaf edilmeksizin kesinleşmekle dava dosyası uyuşmazlığın çözümü için dairemize gönderilmiştir.
UYUŞMAZLIĞIN NİTELİĞİ:
Somut olayda Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile Bursa Asliye Ticaret Mahkemesi yargı çevresinin Bursa ilinin mülki sınırları olarak belirlenmesi nedeniyle, karar tarihi itibariyle ilçe Asliye Hukuk Mahkemesinde ticaret mahkemesi sıfatıyla görülmekte olan derdest dosyanın Bursa Asliye Ticaret Mahkemesine devredilip devredilmeyeceği, derdest davalar yönünden görevli mahkemenin hangisi olduğu hususunda mahkemeler arasında uyuşmazlık çıktığı anlaşılmakla, dairemizce uyuşmazlığın HMK 21/1-c maddesinde yargı yerinin belirlenmesini gerektiren sebep olarak gösterilmiş bulunan "İki mahkeme de görevsizlik kararı verir ve bu kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşirse" düzenlemesi kapsamında çözülmesi gerektiği değerlendirilmiştir.
Öte yandan davanın açıldığı tarihte ayrı bir asliye ticaret mahkemesi bulunmayan ilçe asliye hukuk mahkemesi ile Bursa Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından verilen kararların, esasen devir kararı olduğu, kararda aktarma, devretme, görevsizlik gibi farklı isimlendirmelerin sonucu değiştirmeyeceği, devir kararlarına karşı istinaf yoluna başvurulamayacağı, bu nedenle kararın taraflara tebliğ ve kesinleştirme işlemleri yapılmaksızın uyuşmazlığın çözümlenmesi gerektiği dairemizce değerlendirilmiştir.
GEREKÇE:
HMK 23/1 maddesinde yargı yerinin belirlenmesine ilişkin incelemenin dosya üzerinden yapılabileceği düzenlenmektedir. Bu nedenle dairemizce dosya üzerinden yapılan incelemede;
Hâkimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesinin 08.07.2021 tarihli ve 568 sayılı kararı ile Balıkesir Asliye Ticaret Mahkemesinin 01.09.2021 tarihi itibarıyla faaliyete geçirilmesine ve Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile Balıkesir ilinde kurulan Asliye Ticaret Mahkemesinin yargı çevresinin Balıkesir ilinin mülki sınırları olarak belirlenmesine ve bu kararın 01.09.2021 tarihinden itibaren uygulanmasına karar verildiği görülmektedir. Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun anılan kararında derdest dosyaların devredilip devredilmeyeceği hususunda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
Türk Ticaret Kanunu'nun 6335 Sayılı Kanun'un 1.maddesi ile değişik 5/3 maddesinde asliye ticaret mahkemesi ile asliye hukuk mahkemesi ve diğer hukuk mahkemeleri arasındaki ilişki görev ilişkisi olup, bu durumda göreve ilişkin usul hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir.
Balıkesir Asliye Ticaret Mahkemesince dayanılan Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2022/1181 Esas, 2022/2687 Karar sayılı kararında ve 2022/1760 Esas, 2022/2689 Karar sayılı kararları ile Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararında derdest dosyaların devredileceği yönünde bir ibare bulunmadığı gerekçesiyle davanın asliye hukuk mahkemesinde, asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla görülmeye devam edilerek sonuçlandırılması gerektiği belirtilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemeleri kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 2022/1073 Esas, 2022/2686 Karar sayılı kararında da benzer şekilde Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile yeni kurulan (Alanya, Aydın, Balıkesir, Diyarbakır, Manisa, Muğla, Sakarya ve Tekirdağ) asliye ticaret mahkemeleri ile mevcut bulunan (Adana, Ankara, Ankara Batı, Antalya, Bakırköy, Bursa, Denizli, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Gebze, İskenderun, İstanbul, İstanbul Anadolu, İzmir, Karşıyaka, Kayseri, Kocaeli, Konya, Mersin, Samsun, Şanlıurfa ve Trabzon) asliye ticaret mahkemelerinin yargı çevrelerinin belirlendiği, ancak halihazırda açılmış davaların yeni kurulan mahkemeye devredileceğine ilişkin bir düzenleme mevcut olmadığı, o halde, yeni bir mahkemenin faaliyete geçirildiği tarihten önce derdest bulunan davaların, istek üzerine veya doğrudan doğruya görevsizlik ya da gönderme kararı ile yeni kurulan mahkemeye gönderilmesine olanak bulunmadığı belirtilerek, Hakimler ve Savcılar Genel Kurulu’nun, 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile müstakil asliye ticaret mahkemelerinin görev sınırlarının belirlenmesi kararı öncesinde asliye ticaret mahkemesi olmayan ilçelerde asliye hukuk mahkemesinin asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla baktığı derdest dosyaların görülmeye devam edilmesi gerektiği belirterek görüş ve uygulama uyuşmazlıklarının bu şekilde giderildiği görülmektedir.
5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'un 35/2.maddesinde "(3) numaralı bende göre yapılacak istemler, ceza davalarında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hukuk davalarında ise ilgili hukuk dairesine iletilir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı uyuşmazlık bulunduğuna kanaat getirmesi durumunda ilgili ceza dairesinden bir karar verilmesini talep eder. Uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak dairece bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir" düzenlemesi bulunmaktadır. Ancak Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 2022/1073 Esas, 2022/2686 Karar sayılı kararı HSK'nun müstakil asliye ticaret mahkemelerinin görev sınırlarının belirlenmesi kararı öncesinde ilçede asliye ticaret mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesinde açılıp görülmekte olan derdest dosyaların aynı mahkemede görülmeye devam edilmesi gerektiğine ilişkin olup aynı yerde Asliye Ticaret Mahkemesi kurulmasına yönelik bir karar değildir. Bu nedenle dairemiz açısından bağlayıcı olmadığı değerlendirilmiştir.
Dairemizce yapılan değerlendirmede Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2016/7335 Esas 2017/5170 Karar sayılı kararında da açıklandığı üzere;
6102 sayılı TTK uyarınca 4/1-a maddesi uyarınca, her iki tarafın ticarî işletmesi ile ilgili olup olmadığına bakılmaksızın TTK'nda düzenlenen hususlar ticarî dava sayılır ve TTK'nun 5/1.maddesi uyarınca ticarî davaların ticaret mahkemesinde görülmesi gerekir.
Dava, Balıkesir 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde 10.08.2021 tarihinde açılmıştır. Dava tarihinde Balıkesir'de müstakil ticaret mahkemesinin bulunmaması nedeniyle, 6102 sayılı Yasa'nın 5/4 maddesi gereğince ticari nitelikteki uyuşmazlığa davanın açıldığı yer asliye hukuk mahkemesi ticaret mahkemesi sıfatıyla bakmakla görevlidir. Ancak, yargılama sırasında Hâkimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesinin 08.07.2021 tarihli ve 568 sayılı kararı ile Balıkesir Asliye Ticaret Mahkemesinin 01.09.2021 tarihi itibarıyla faaliyete geçirilmesine ve Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararı ile Balıkesir ilinde kurulan Asliye Ticaret Mahkemesinin yargı çevresinin Balıkesir ilinin mülki sınırları olarak belirlenmesine ve bu kararın 01.09.2021 tarihinden itibaren uygulanmasına karar verilmiş ve Balıkesir Adliyesinde 01.09.2021 tarihi itibariyle asliye ticaret mahkemesi faaliyete geçmiş olup, uyuşmazlıkta artık asliye ticaret mahkemesi görevli bulunduğundan, asliye hukuk mahkemesince dosyanın asliye ticaret mahkemesine re'sen devredilmesine (aktarılmasına) karar verilmesi gereklidir.
Bu halde bir görevsizlik kararı söz konusu olmadığı için, davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmesine yer olmadığı gibi, iki hafta içinde görevli mahkemeye başvurulmasına ilişkin HMK'nın 20. maddesi hükümlerinin uygulanması da söz konusu değildir. Bu durumda, mahkemece özel mahkemenin yargı çevresinde sonradan faaliyete geçmiş olmasından kaynaklanan, bir devir (aktarma) niteliğinde ve kesin olmak üzere bir karar verilmesi ve dosyanın resen özel mahkemeye gönderilmesi gerekir.
Bu durumda davanın açıldığı tarihte görevli olan ve sonradan görevi sona eren Balıkesir 2. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının, esasen devir kararı olduğu, kararda aktarma, devretme, görevsizlik gibi farklı isimlendirmelerin sonucu değiştirmeyeceği dairemizce değerlendirilmiştir.
Açıklanan gerekçeye göre Balıkesir ilinde asliye ticaret mahkemesi faaliyete geçtiği andan itibaren Balıkesir Asliye Hukuk Mahkemesi'nin TTK'nun 5/4.maddesi uyarınca Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatını kullanması mümkün olmayıp dosyaların yeni faaliyete geçirilen Asliye Ticaret Mahkemesine devri gerektiğinden Balıkesir Asliye Ticaret Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması ve yargı yeri olarak belirlenmesi gerekmiştir.
K A R A R :
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
6100 Sayılı HMK.’nun 21. ve 22. maddeleri gereğince Balıkesir Asliye Ticaret Mahkemesi'nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
Dava dosyasının, dosyayı dairemize gönderen mahkemeye iadesine,
Dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda, 25.05.2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.

KANUN YOLU : HMK 23/2 maddesi uyarınca kesin olmak üzere
GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİHİ : 25/05/2022