Danıştay 7. Daire 2017/2397 Esas 2021/3589 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/2397
Karar No : 2021/3589

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Bakanlığı adına... Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına tescilli ... tarih ve ... sayılı beyanname ile dahilde işleme izin belgesi kapsamında ithal edilen eşya ihraç edilen eşyanın bünyesinde kullanılmakla birlikte; Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülkelere ihracı nedeniyle, mamül eşya içerisindeki üçüncü ülke menşeli girdilere isabet eden telafi edici vergilerin ödenmediğinden bahisle, Ekonomi Bakanlığınca (Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği), taahhüt hesabının müeyyideli olarak kapatıldığının bildirilmesi üzerine 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 238. maddesi uyarınca, söz konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı tutarında hesaplanarak karara bağlanan para cezasının iptali istemiyle dava açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Bozma kararı üzerine, 22/04/2015 tarihinde tebliğ edilen para cezası kararına karşı 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 242. maddesinde öngörülen onbeş günlük itiraz süresi geçirildikten sonra 22/05/2015 tarihinde açılan davada, merciine tevdi kararı verilmesinin davacıya hukuki yarar sağlamayacağı gerekçesiyle esasının incelenme olanağı bulunmayan davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkemece ilk inceleme esnasında merciine tevdi kararı verilmesi gerektiği, süresinde açılan dava bakımından davanın incelenmeksizin reddi yolunda verilen kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin reddine,
2. ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının ONANMASINA,
3. ... TL maktu harç tutarının temyiz eden davacıdan alınmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29/09/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 242. maddesinin 1. fıkrasında; yükümlülerin kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebileceği, 2. fıkrasında ise; idareye intikal eden itirazların otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edileceği, itiraz dilekçelerinin süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde, itirazın süresinde yapılmış sayılacağı ve idarece yetkili makama ulaştırılacağı, itirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabileceği hüküm altına alınmıştır.
Danıştay içtihadı ile kabul edildiği üzere, 4458 sayılı Kanun'un 242 maddesinde öngörülen idari itiraz prosedürü tamamlanmadan idari yargı yoluna başvurulamayacaktır. Zira, bu içtihat, itiraz yolu işletilmeden iptali istemiyle yargı yoluna başvurulabilecek bir idari işlem doğmayacağı ve itiraz yolunun hukuki denetim yapılması için zorunlu başvuru yolu olduğu gerekçesine dayanmaktadır.
İtiraz prosedürünün (kanun lafzından zorunlu yol olarak anlaşılmamasına rağmen) idareye (üst makama yoksa aynı makama) yapılması üzerine bu makam tarafından usule ve esasa ilişkin bir değerlendirme yapılacağı tabiidir. İdare tarafından değerlendirilecek olan itirazın süresinde yapılıp yapılmadığı hususunun idare yerine geçilerek idari yargı yeri tarafından yapılması "yetkili ve görevli mercii" kavramı ile bağdaşmayacaktır. İtiraz süresi olan ve kanunda "itiraz edilebilir" lafzı ile ifade edilen düzenlemede yer alan 15 günlük itiraz süresinin yargı yeri tarafından hak düşürücü süre olarak nitelendirilmesi, idare hukuku ilkelerine uygun bulunmadığından uyuşmazlığın esasının incelenmesini teminen, temyiz isteminin kabulü ve davanın incelenmeksizin reddine dair kararın bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.