Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/3226 Esas 2022/423 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik verilen hüküm süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasıdır.
Davacı dava dilekçesinde özetle; davalı ile aralarında düzenlenen 16.06.2011 tarihli sözleşme ile muhtelif köylerin köy içi kilitli parke taşı yapım işini üstlendiğini, işin devamı sırasında sözleşme dışı ilave iş yaptığını, bunların bedellerinin ödenmediğini, ayrıca haksız olarak gecikme cezası kesildiğini belirterek fazla imalât için fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak 1.000,00 TL, ceza için 33.265,12 TL olmak üzere toplam 34.465,00 TL'nin davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı cevap dilekçesinde; davacı yüklenicinin işi süresinde bitirmediğini, süresinde bitirmediği için hakedişinde kesinti yapıldığını, bu hakedişlere itirazı bulunmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davanın reddine dair verilen karar, Yargıtay 15.Hukuk Dairesi 26.06.2015 tarih 2014/6511 Esas 2015/3726 Karar sayılı bozma ilamı ile bozulmuştur. Bozma ilamında; konusunda uzman bilirkişilerden alınacak rapor ile öncelikle sözleşme kapsamında yapımı gereken imalâtların yapılıp yapılmadığının saptanması, bundan sonra %30 oranda yapıldığı belirtilen imalâtların denetime açık bir şekilde belirlenip bedellerinin sözleşme fiyatlarıyla hesaplattırılması, %30 dışında kalan imalât yapılmış ise bunların bedellerinin yapıldığı yıl piyasa rayiçlerine göre belirlenip sonucuna göre karar verilmesi gerektiği açıklanmıştır. Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde, bilirkişi raporu aldırılmış ve fazla iş yapıldığı ispatlanamadığından davanın reddine karar verilmiştir.
Karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1086 sayılı HUMK'nın yürürlükte olduğu dönemde çıkarılan 09.05.1960 tarih, 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'nda; Yargıtay bozma kararına uyulmakla orada belirtilen biçimde işlem yapılması yolunda lehine bozma yapılan taraf yararına usulî kazanılmış hak, aynı doğrultuda işlem yapılması yolunda yerel mahkeme için de zorunluluk doğacağı, usulî kazanılmış hakka ilişkin açık kanun hükmü olmasa da temyiz sonucu verilecek bozma kararının hakka ve usule uygun karar verilmesini sağlamaktan ibaret olan amacı ve muhakeme usulünün hakka varma ve hakkı bulma maksadıyla kabul edilmiş olması yanında hukuki alanda istikrar amacıyla kabul edilmiş bulunması bakımından usulî kazanılmış hak müessesesi usul hukukunun dayandığı ana esaslardan olup kamu düzeniyle de ilgili olduğu belirtilmiştir.
Yargıtay'ın bozma kararına uyan mahkeme, bozma kararı uyarınca işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, mahkemenin bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usulü müktesep hak doğmuştur. Yargısal ve bilimsel içtihatlarda “usulî kazanılmış hak” ya da “usulî müktesep hak” olarak adlandırılan bu ilke Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 10.02.1998 tarih, 1987/2-520 Esas, 1988/89 Karar sayılı ilamında “Mahkemenin bozma kararına uymasıyla meydana gelen bozma gereğince işlem yapma ve hüküm verme durumu, taraflardan birisinin lehine ve diğeri aleyhine hüküm verme neticesini doğuracak bir durumdur ve buna usuli kazanılmış hak denilmektedir...” şeklinde tanımlanmaktadır.
Somut olayda; taraflar arasında imzalanan muhtelif köylerin köy içi parke taşı yapımına ilişkin sözleşmenin eki idari şartnamenin 48.1. maddesine göre, sözleşme bedelinin %30’una kadar olan oran dahilindeki iş ve imalatların idarece yükleniciye yaptırılabileceği belirtilmiştir. Bu durumda davacı tarafça fazla yapıldığı iddia edilen işlerin, sözleşme bedelinin %30’unu aşıp aşmadığı belirlendikten sonra, eğer yapılan iş %30’u aşmıyorsa bu oran dahilinde kalan işlerin sözleşmede kararlaştırılan birim fiyatlar ile hesaplanması, şayet %30’u aşıyorsa işin yapıldığı yıl piyasa rayiçleriyle hesaplanarak bedelinin tespit edilmesi ve sonucuna göre hüküm kurulması gerekmektedir.
Her ne kadar mahkemece, Yargıtay 15.Hukuk Dairesi 26.06.2015 tarih 2014/6511 Esas 2015/3726 Karar sayılı bozma ilamına uyulmuş ise de; dosya kapsamı ve verilen karar incelendiğinde bozma ilamının yerine getirilmediği; bozma sonrası alınan bilirkişi raporunda sözleşmede kararlaştırılan imalattan fazla iş yapıldığı ancak yapılan fazla işin oranının %30 oran içinde kaldığı belirtilmiş ve usulüne uygun olarak da sözleşme fiyatlarıyla hesaplaması yapılmıştır. Ancak mahkemece bu tespitler dikkate alınmamış, usuli kazanılmış hak prensibi de göz ardı edilerek davanın reddine karar verilmiştir.
Bu durumda mahkemece yapılacak iş; 21/10/2021 tarihinde alınan bilirkişi raporu ile belirlenen %30’un altında kalan ve bilirkişi tarafından usulüne uygun olarak hesaplanan bedele, hükmetmekten ibaret olup, taleple bağlı kalınarak da davanın ispat edilememesi gerekçesiyle reddedilmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, karara karşı karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 01.02.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.