MAHKEMESİ



Davacı, 2005 ve 2013 yılları arasında, her yıl yenilenen akademik personel sözleşmesi ile davalı üniversite bünyesinde çalıştığını ve iş sözleşmesinin davalı tarafından haklı sebep olmadan feshedildiğini belirterek kıdem, ihbar tazminatı ve yıllık izin ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı vekili, davanın Kırgızistan mahkemelerinde görülmesi gerektiğini, davacının Türkiye"deki bir üniversitede görev yaptığı kabul edilse bile davaya bakmakla idari yargı birimlerinin görevli olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davacının statüsü, göreve alınması, hak ve yetkileri gözetildiğinde idare hukuku alanında kamu personeli olduğu, uyuşmazlığın çözümünde idare mahkemelerinin görevli olduğu belirtilerek, davanın yargı yolu yanlışlığı sebebi ile usulden reddine karar verilmiştir.
Karar, süresi içinde, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlık, taraflar arasındaki ilişkinin statü hukuku kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve bu bağlamda davaya bakmakla hangi yargı yolunun görevli olduğu noktasında toplanmaktadır.
Anayasanın “Yükseköğretim Kurumları” başlıklı 130. maddesinin birinci fıkrasında, “... öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü yetiştirmek amacı ile ortaöğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur.”; 2. fıkrasında, “Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir.”; 10. fıkrasında “Vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumları, mali ve idari konuları dışındaki akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları için Anayasada belirtilen hükümlere tabidir.” hükmüne yer verilmiştir.
İdari rejime dayalı olarak düzenlenmiş bulunan Türkiye"nin idari yapısında, kamu tüzel kişiliği idari yargının görev alanının belirlenmesinde kullanılan ölçütlerden birisidir.
Kamu tüzel kişilerinin kuruluş amacı kamu yararı, faaliyet konuları ise kamu hizmetidir. Bu bağlamda, kamu tüzel kişileri, özel hukuk tüzel kişilerine nazaran üstün ve ayrıcalıklı kamu gücüne sahiptirler ve tek taraflı işlemlerle yeni hukuki durum yaratabilirler. Bu sebeple de personeli kamu hukukuna tabidir.
Devlet Üniversiteleri Anayasal güvence altına alınmış olan "Bilimsel özerkliğe sahip olmaları” bir diğer ayrıcalığıdır. Üniversitelerde bilimsel özerklik ilkesi benimsenirken güdülen amaç, yükseköğretimin çeşitli siyasal çevre ve baskı grupları ile düşünce kümelerinin etkisinin dışında tutarak, bilimsel amaç, hedefler ve gereksinimlerine bağlı olmalarını sağlamaktır. Bu sebeple de, bilimsel faaliyetin asli unsurları olan yükseköğretim elemanlarının, görevleri, unvanları, atama, yükselme ve emeklilikleri gibi özlük haklarının kanunla düzenleneceği konusu, anayasal teminat altına alınmıştır.
Davalı üniversitenin, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile ...Hükümeti Arasında...ın başkenti...Kurulmasına Dair Anlaşma çerçevesinde 30.09.1995 tarihinde imzalanan uluslararası sözleşme ile kurulduğu, anlaşmanın 11. maddesinin“ Üniversite"de görev alacak idari ve akademik personel sözleşmeli olarak çalıştırılacaktır. Türkiye"den gidecek öğretim elemanları ve idari personel, Mütevelli Heyetin talebi üzerine, Yükseköğretim Kurulu tarafından "ücretsiz izinli" olarak görevlendirilecek, ücretleri hazırlanacak tüzük esaslarına göre ... tespit edilecek ve Kırgızistan"da geçecek hizmet süreleri, Türkiye"de kıdem ve emekliliklerinde değerlendirilecektir.”şeklinde düzenlenmiştir.
Dosya içeriğine göre, davacı Kırgızistan -... verdiği 31.05.2005 tarihli dilekçesi ile üniversite bünyesinde... Bölümünde okutman olarak çalışmak istediğini bildirmiştir. Davalı üniversite ile imzaladığı akademik personel hizmet sözleşmesi ile 2013-2014 eğitim öğretim dönemine kadar öğretim görevlisi olarak çalışmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile ...Cumhuriyeti Hükümeti arasında Kırgızistan"ın Başkenti Bişkek şehrinde ... Üniversitesi Kurulmasına Dair Anlaşmanın 11. maddesi gereğince, davacının Türkiye"den Yükseköğretim Kurulunun yaptığı görevlendirme ile... Üniversitesine gönderildiğine dair, dosya içerisinde delil bulunmamaktadır. ...Mahkemesi Hukuk Bölümünün 29.12.2014 tarih, 2014/1093 esas, 2014/1141 karar sayılı kararı da, gözetildiğinde davalı üniversite ile haricen yaptığı sözleşme ile çalışan davacının, işçi statüsünde çalıştığının kabulü zorunludur. Bu durumda davaya bakmakla İş Mahkemelerinin görevli olduğunun kabulü ile sonuca gidilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile yargı yolu yanlışlığı sebebi ile davanın usulden reddedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 19.10.2015 günü oybirliği ile karar verildi.