BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi 2022/780 Esas 2022/657 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/780
KARAR NO : 2022/657
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 02/02/2022
NUMARASI : 2021/313E. 2022/119 K.
DAVANIN KONUSU : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
ELEME SONUCU :İncelemeye alınması
Taraflar arasındaki çek iptali davasının ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerle davanın reddine dair verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine Dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ
Davacı vekili, davasında özetle; müvekkilinin hamili bulunduğu ve ayrıntıları dava dilekçesinde bildirilen çeklerin, müvekkili şirketin çalışanı tarafından müşterilerden alınarak müvekkili şirkete ulaştırılmak üzere 30/03/2021 tarihinde Kırıkkale'den ...Kargo şirketine verildiğini, kargo şirketi dağıtımını yapan çalışanın İstanbul Bağcılar ilçesinde gasp edildiğini bu nedenle; çekler hakkında ihtiyati tedbir kararı verilmek sureti ile çekler üzerine ödeme yasağı konulmasını ve çeklerin iptaline karar verilmesini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ
İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; "......bank Aksaray Şubesi'ne ait, 31/12/2021 keşide tarihli, 3959370 çek seri numaralı, keşidecisi ...e Tic. Ltd. Şti. olan, 52.000,00-TL bedelli çek için henüz istirdat davası açmadığına dair mahkememize bilgi vermiştir.
...bank Kayseri Osman Kavuncu Bulvarı Şubesi'ne ait, 25/10/2021 keşide tarihli, .... çek seri numaralı, keşidecisi ...Ticaret olan, 60.000,00-TL bedelli ve ...Bankası Digor Kars Şubesi'ne ait, 30/06/2021 keşide tarihli, ...çek seri numaralı, keşidecisi.... olan, 5.000,00-TL bedelli çekler hakkında istirdat davacı açıldığına dair beyanda bulunmamıştır.
... Samanpazarı Ankara Şubesi'ne ait, 30/08/2021 keşide tarihli, ... çek seri numaralı, keşidecisi ....olan, 12.385,00-TL bedelli çek hakkında davacı vekilince çekin tarihinin sehven 31/08/2021 yerine 30/08/2021 tarihi yazıldığından çekin ibraz gününde ödenmiş olduğuna dair beyanda bulunmuştur.... Nevşehir Şubesi'ne ait, 30/11/2021 keşide tarihli,....çek seri numaralı, keşidecisi ...Ltd. Şti. olan, 20.000,00-TL bedelli çek yargılama safhasında ibraz edilmemiş, ancak davacı vekilince çekin seri numarasının sehven .... yerine .... yazılması nedeniyle çekin ibraz edene ödendiğine dair beyanda bulunmuştur.Bu durumda dava konusu çeklerden hamili belli olan çekler yönünden iptal koşullarının mevcut olmadığının; bankaya iade ve teslim edildiği anlaşılan çekler yönünden ise davanın konusuz kaldığının kabulü gerekir.Hal böyle olunca davacı tarafın beyanları, ibraz edilen deliller, sicil gazetesi ilânları ve tüm dosya kapsamıyla dava konusu çekleri elinde bulunduran belli olduğundan ve aleyhine de istirdat davası açıldığından bu çekler yönünden karar verilmesine yer olmadığına, diğer çekler yönünden davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. " gerekçesiyle -....bank Argıncık Kayseri Şubesi'ne ait, 31/09/2021 keşide tarihli,...çek seri numaralı, keşidecisi ...l olan, 25.000,00-TL bedelli,
-... Argıncık Kayseri Şubesi'ne ait, 31/10/2021 keşide tarihli, ... çek seri numaralı, keşidecisi .... olan, 25.000,00-TL bedelli,
-.... Argıncık Kayseri Şubesi'ne ait, 31/11/2021 keşide tarihli, ... çek seri numaralı, keşidecisi... olan, 30.000,00-TL bedelli,
-... Mimar Sinan OSB Kayseri Şubesi'ne ait, 02/09/2021 keşide tarihli, ... çek seri numaralı, keşidecisi ... San. Tic. Ltd. Şti. olan, 16.561,60-TL bedelli çekler yönünden karar verilmesine yer olmadığına,
2-Dava konusu;
-...Aksaray Şubesi'ne ait, 31/12/2021 keşide tarihli, 3... çek seri numaralı, keşidecisi .... San. Ve Tic. Ltd. Şti. olan, 52.000,00-TL bedelli,
-...bank Kayseri Osman Kavuncu Bulvarı Şubesi'ne ait, 25/10/2021 keşide tarihli, ... çek seri numaralı, keşidecisi ...Ticaret olan, 60.000,00-TL bedelli,
-... Bankası Digor Kars Şubesi'ne ait, 30/06/2021 keşide tarihli, ....çek seri numaralı, keşidecisi ... olan, 5.000,00-TL bedelli,
-... Samanpazarı Ankara Şubesi'ne ait, 30/08/2021 keşide tarihli, ... çek seri numaralı, keşidecisi ... olan, 12.385,00-TL bedelli,
-... Nevşehir Şubesi'ne ait, 30/11/2021 keşide tarihli, ... çek seri numaralı, keşidecisi ... Ticaret Ltd. Şti. olan, 20.000,00-TL bedelli çekler yönünden davanın reddine, karar verilmiştir.
Bu karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF NEDENLERİ
Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; önceki beyanlarını tekrarlamış ve çalınan çeklerin kopyalandığını, bu şekilde aynı seri numaralı aynı hesaptan birden fazla çekin ilgili bankaya ibraz edildiğini; ... Aksaray Şubesine ait .. Otomotiv Nakliye İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından keşide edilen, .... seri nolu, 31.12.2021 keşide tarihli, 52.000 TL tutarındaki çekin, dava dosyasındaki 30.11.2021 tarihli ... Bankasının yazısına göre 31.08.2021 tarihinde bankaya ibraz edildiğini, aynı çekle ilgili ...'ın 05.01.2022 tarihli yazısında ise 05.01.2022 tarihinde çekin Binevler/Gaziantep şubesinden ibraz edildiğinin belirtildiğini, bütün çeklerin kopyalanarak farklı bankalardan ibraz edildiğini, dava konusu ...Argıncık Şubesine ait .... seri nolu çek de kopyalandığını ve ibraz edildiğini, bu nedenle yerel mahkemenin, menfi tespit davası açılmayan çeklerle ilgili olarak iptal kararı vermesi gerekirken red kararı vermesinin doğru olmadığını, yasal süre içerisinde mahkemeye hiç bir müracaat olmaması ve müdahale talebinde bulunulmaması nedeni ile iptal kararı verilmesi gerektiğini, çünkü zayi nedeni ile çek iptali davası yasanın çekin hamiline tanıdığı bir hak olduğunu, ilk derece mahkemesinin bankalardan adres toplayarak, davanın reddine karar vermesinin yasaya aykırı olduğunu, bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararın redde ilişkin bölümünün kaldırılmasına ve davadaki tüm taleplerinin kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE
Dava, TTK'nın 818/1.s maddesi yollamasıyla aynı Kanun'un 757. maddesi gereğince, hasımsız olarak açılan zayi nedeniyle çek iptali davasıdır.
İlk derece mahkemesince bir kısım çek yönünden dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, diğer bir kısım çek yönünden ise iptal koşulları ispatlanamadığından davanın reddine karar verilmiştir. Davacı vekilince, hükmün davanın reddine ilişkin 2. bendinin kaldırılarak davanın kabulüne dair karar verilmesi talebiyle istinaf başvurusunda bulunulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi uyarınca, ileri sürülmüş olan istinaf nedenleriyle ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Dava açma yetkisi hamile ait olup, keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle iptal davalarının kabulü durumunda kaybedilen kambiyo senedi yerine mahkemece verilecek iptal kararı keşideciye ibraz edilerek, ödeme talep edilmesi mümkün olur. Ayrıca borçlunun mükerrer ödeme yapması da önlenmiş olur.Zayi nedeniyle çek iptal davası, çekin kimin elinde olduğunun bilinmemesi nedeniyle hasımsız açılmaktadır. Yani, çekin kimin elinde olduğu biliniyorsa, bu durumda TTK'nın 792. maddesine göre hasımlı olarak istirdat davası açılması gerekir. Sonuç olarak, davacı hamilin, kopyalanmak suretiyle çoğaltıldığını iddia ettiği kişilere karşı, mahkemece verilen kesin sürede istirdat davası açması gerekir. Süresinde dava açılmadığı takdirde, çeklere ilişkin olarak zayi nedeniyle iptal tebinin reddedilmesinde hukuka aykırılık yoktur.
Bahsi geçen sebeplerle, ilk derece mahkemesi kararı isabeti olduğundan davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1.b.1 maddesi uyarınca esastan reddine dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
1-HMK'nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine,
2-Davacı tarafından yatırılan istinaf peşin ve başvuru harçlarının Hazineye gelir kaydına;
3-Davacı tarafça istinaf kanun yoluna başvuru için yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Gerekçeli kararın, Dairemiz Yazı İşleri Müdürlüğünce taraf vekillerine tebliğine dair; HMK'nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, oybirliğiyle ve kesin olarak karar verildi.
KANUN YOLU : HMK'nın 362/1.a maddesi uyarınca, dava konusunun değerine göre karar kesindir.