Danıştay 13. Daire 2015/1592 Esas 2021/3110 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/1592
Karar No:2021/3110


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
(… Kurumu)

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Şarap Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirketin de aralarında bulunduğu şarap üreticileri tarafından düzenlenen ürün tanıtım etkinliğinde onsekiz yaşından küçüklere alkollü içki sunumu yapıldığının tespit edildiği ve bu fiilin 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnsisarı Kanunu'na aykırı olduğundan bahisle 4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun'un 8. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca etkinliğe katılan alkollü içki üreticilerine yazılı uyarı yaptırımı uygulanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı yazı ile bildirilen … tarih ve … sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu işleminin davacı şirkete ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; dava konusu işleme dayanak alınan etkinliğe ilişkin görüntülerin yer aldığı CD kaydının izlendiği, etkinlik çerçevesinde kurulan içki standlarının etrafında onsekiz yaşından küçüklerin bulunduğu ve içki içtikleri görülmekle birlikte, olay mahallinde her firmanın ayrı bir içki standı kurduğu, firmaların tümünün standlarının görüntülere yansımadığı, görüntülere yansıyan firmalar arasında davacı şirketin standının bulunmadığı, bu durumda, davacı şirketin onsekiz yaşından küçüklere içki sunumu yaptığı yolundaki iddianın şüpheye yer vermeyecek şekilde kesin ve somut olarak ortaya konulamadığı, öte yandan, davalı idarece, davacının ve diğer firmaların etkinlik noktasına dayanışmalı olarak birlikte gitmek üzere işbirliği yapmaları, aralarındaki anlaşmanın varlığı, bunun yansıması olarak tanıtım koşulları ile ortak hedefin firmalarca birlikte belirlendiği, bu tür etkinliklerde oluşan veya gelişen ve etkinliğin tamamına yansıyan ihlâllerden sorumlu oldukları ileri sürülmüş ise de, söz konusu hususlar davacı şirkete isnat edilen eylemin işlendiğini açıkça ortaya koyan bir niteliği haiz olmadığından dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, onsekiz yaşından küçüklere alkollü içki servisi yapılan etkinliğe katılan davacının fiilinin 4733 sayılı Kanun'un 8. maddesi kapsamında yaptırım uygulanmasını gerektirdiği, dava dosyasında bulunan CD içeriğinde küçüklere alkollü içki servisi yapıldığının sabit olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, dava konusu işlemin yetki unsuru bakımından hukuka aykırı olduğu, idari yaptırıma konu edilen fiilin sübut bulmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'NUN DÜŞÜNCESİ : Uyuşmazlığa konu idarî yaptırım kararının Kurum'un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiğinden, Kurum Başkanı adına Olur alınmak suretiyle tesis edilen dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uygunluk bulunmamakta olup, temyiz isteminin reddi ile sonucu itibarıyla yerinde görülen Mahkeme kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 81. maddesinde, "Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılmıştır. Kurum'un taraf olduğu davalar ve icra takiplerinde devir durumuna göre ilgili idare kendiliğinden taraf sıfatını kazanır." kuralı ile 78. maddesinde "Bu Kanun hükümleri çerçevesinde aşağıda belirtilen görevler Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütülür." kuralına yer verildiğinden, kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun yerine Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın davalı sıfatıyla bakılan davada taraf olduğu, ancak 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın, Tarım ve Orman Bakanlığı adı altında yeniden yapılandırıldığı anlaşıldığından, mülga Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yerine Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hasım mevkiinde olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
Dosyanın incelenmesinden, … Alışveriş Merkezi’nde üretim ve satış belgesine sahip şarap üreticilerinin katılımıyla 14-16 Aralık 2012 tarihlerinde gerçekleştirilecek etkinlikte alkollü içki sunumuna yönelik istemin davalı idarece uygun bulunduğu, aralarında davacının da yer aldığı 23 firmanın anılan etkinliğe katıldığı, söz konusu etkinlikte onsekiz yaşından küçüklere alkollü içki sunumu yapıldığına ilişkin yazılı ve görsel medyada çıkan haberler üzerine etkinliğe katılan fırmalara yazılı uyarı yaptırımı uygulanmasına ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği ve bu işlemin davacıya ilişkin olan kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
İşlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan hâliyle 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 2. maddesinde, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu'nun, Kurum'un karar organı olduğu belirtilmiş; 3. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde, 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla, tütün ve alkol tüketiminden kaynaklanan kamusal, toplumsal ya da tıbbi nitelikteki her türlü zararlı etkileri önleyecek düzenlemeleri yapmak ve bunlarla ilgili kararları almak Kurul'un görev ve yetkileri arasında sayılmış; 8. maddesinin altıncı fıkrasında, yukarıda sayılan fiiller dışında, bu Kanun ile 4250 sayılı Kanuna veya bu kanunlara göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere ya da Kurumca verilen belgelerde yer alan şartlara uyulmadığının tespiti hâlinde, ilgili gerçek ve tüzel kişilerin uyarılıracağı ve aykırılığın giderilmesi için uygun bir süre verileceği, her işlem için verilecek sürenin Kurumca belirleneceği, verilen süre sonunda aykırılığın devam etmesi hâlinde veya aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hâllerde süre verilmeksizin Kurumca verilen belgelerin iptal edileceği kurala bağlanmıştır.
İşlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan hâliyle 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu'nun “İspirto ve İspirtolu İçkilerle Diğer Maddelerin Satışı” başlıklı 19. maddesinin dördüncü fıkrasında, “Alkol, bira ve şarap dâhil her çeşit alkollü içkinin televizyon, kablolu yayın, radyo ve kamu yayın araçlarıyla reklamının yapılması, ayrıca, içki satış yerleri ile tüm ticarî ve kamuya açık yerlerde, tüketilmek veya beraberinde götürülmek üzere onsekiz yaşından küçüklere alkollü içecek satılması veya sunulması yasaktır. Ruhsatlı bayiler, tüketici talepleri doğrultusunda alkollü içki bulundurur ve bunlara satış mahallinde adil teşhir imkânı sağlarlar.” kuralına yer verilmiştir.
07/01/2011 tarih ve 27808 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan hâliyle “İşyerlerine ilişkin ortak hükümler” başlıklı 6. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde, “İşyerinde; onsekiz yaşını doldurmamış kişilere tütün mamulleri ve alkollü içkiler satılamaz veya sunum suretiyle tüketimlerine arz edilemez. Yaş konusunda tereddüde düşülmesi hâlinde satıcı, talepte bulunan tüketiciden kimlik belgesi istemek suretiyle, onsekiz yaşından büyük olduğu bilgisine ulaşarak satışı veya sunumu gerçekleştirir.”; 26. maddesinin ikinci fıkrasında, "03/01/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin beşinci fıkrasında sayılan kabahat fiilleri ile suç kapsamında olan fiiller dışında; 03/01/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanun ve 08/06/1942 tarihli ve 4250 sayılı Kanun'a veya bu kanunlara göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere ya da Kurumca verilen belgelerde yer alan şartlara uyulmadığının tespiti hâlinde;
a) İlgili gerçek ve tüzel kişiler yazılı olarak uyarılır ve aykırılığın giderilmesi için uygun bir süre verilir. Bu Yönetmelikte süresi belirlenmeyen işlemler için verilebilecek süre Kurumca belirlenir.
b) Verilen süre sonunda aykırılığın devam etmesi hâlinde veya aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hâllerde süre verilmeksizin Kurumca, gerçek ve tüzel kişilerin aykırılığa konu işyerine verilmiş bulunan satış belgesi iptal edilir.
c) Bu fıkra uyarınca satış belgesi iptal edilen gerçek ve tüzel kişilerin, iptale konu işyerine ilişkin yeni belge başvuruları otuz günden önce değerlendirmeye alınmaz." kuralı yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ilgililerin mevzuata aykırı davranışlarının tespiti hâlinde, eylemin ağırlığı ve somut olayın özelliğine göre çeşitli idarî yaptırımların uygulanmasının mümkün olduğu ancak yaptırım kararını uygulayacak merciye yönelik olarak herhangi bir belirleme yapılmamış olmakla birlikte, alkol tüketiminden kaynaklanan kamusal, toplumsal ya da tıbbi nitelikteki her türlü zararlı etkileri önleyici niteliği bulunan idarî yaptırım kararlarının Kurum'un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, onsekiz yaşından küçüklere alkollü içki sunumu yapıldığından bahisle davacı şirketin yazılı olarak uyarılmasına ilişkin dava konusu işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 30/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.