Danıştay 10. Daire 2016/13053 Esas 2021/4533 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/13053
Karar No : 2021/4533


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … İdaresi / …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : Davanın kısmen kabulü, kısmen reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, işletmecisi ve yetkilisi olduğu … Ltd. Şti.'nin petrol istasyonundaki toplam 23.710 litre motorine … Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturmaya istinaden kaçak olduğu iddiasıyla 10/10/2012 tarihinde el konulduğu, Mahkemece iadesine karar verilmesi üzerine 23.710 litre motorin karşılığı olarak kendisine ödenen 40.078,90 TL'nin malın gerçek değerinin altında kaldığı ileri sürülerek el konulan motorinin el koyma tarihindeki fiyatı olan 91.283,50 TL ile tarafına ödenen 40.078,90 TL arasındaki fark olan 51.204,60 TL'ye 10/10/2012 - 05/05/2015 tarihleri arasında işlemiş faizin eklenmesi suretiyle toplam 58.745,32 TL ana para ile bu paranın el koyma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince davanın kısmen kabulü ile 31.951,88 TL maddi tazminatın davacının idareye başvuru tarihinden (03/06/2015) itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine, davacının fazlaya yönelik talebinin ise reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : Davacı tarafından toplam zararlarının 58.745,32 TL olmasına rağmen mahkemece zararlarının 26.793,44 TL'lik kısmının reddedildiği; davalı idare tarafından, davanın süresinde açılmadığı, davacıya mevzuatta öngörülen usule göre ödeme yapıldığı, dava konusu olan fazlaya yönelik talebin reddi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı ve davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ile temyize konu İdare Mahkemesi kararının görev yönünden bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden; davacının Çorum İli, Osmancık İlçesinde faaliyet gösteren … Petrol İstasyonunu işletmekte olduğu, … Cumhuriyet Başsavcılığının … Hazırlık sayılı dosyası ile yürütülmekte olan soruşturma nedeniyle 10/10/2012 tarihinde istasyonda bulunan 12.000 kg karşılığı 14.500 lt akaryakıta faturasız olduğu gerekçesiyle, 7500 kg karşılığı 9130 lt akaryakıta ise marker seviyesi geçerli olmakla birlikte fatura ibraz edilemediği gerekçesiyle (toplamda 23.710 lt) Çorum Emniyet Müdürlüğü'nce el konularak davalı idareye teslim edildiği, el konulan 12.000 kg karşılığı 14.500 lt akaryakıtın Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Ulusal Metroloji Enstitüsü'nde yapılan ulusal marker ölçümünde marker seviyesinin geçerli olduğunun tespit edildiği, … Sulh Ceza Mahkemesi'nin … D. İş sayılı dosyası kapsamında marker seviyesi geçerli bulunan toplam 23.710 lt akaryakıtın iadesine karar verildiği, karara istinaden davacının davalı idareden mezkur akaryakıtın tarafına iadesini talep ettiği, ancak mazot vasfını yitirdiği ve çamurlaştığı iddiasıyla teslim almadığı, bunun üzerine 23.710 lt motorin bedeli olarak 12/05/2012 tarihinde idarece davacının hesabına 40.078,90 TL ödeme yapıldığı, davacı tarafından yapılan ödemenin 58.745,32 TL eksik ödendiği, el koyma tarihindeki litre satış fiyatının 3,85 TL olduğu iddiasıyla eksik bedelin tarafına ödenmesi talebiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu; aynı maddenin son fıkrasında da, idarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hüküm altına alınmıştır.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat" başlıklı yedinci bölümünde yer alan 141. maddesinde, suç soruşturması veya kovuşturması sırasında; ... eşyasına veya diğer mal varlığı değerlerine, koşulları oluşmadığı halde el konulan veya korunması için gerekli tedbirler alınmayan ya da eşyası veya diğer mal varlığı değerleri amaç dışı kullanılan veya zamanında geri verilmeyen ... kişilerin, maddî ve manevî her türlü zararlarının, Devlet tarafından karşılanacağı; 142. maddesinde ise, karar veya hükümlerin kesinleştiğinin ilgilisine tebliğinden itibaren üç ay ve her hâlde karar veya hükümlerin kesinleşme tarihini izleyen bir yıl içinde tazminat isteminde bulunulabileceği; istemin, zarara uğrayanın oturduğu yer ağır ceza mahkemesinde ve eğer o yer ağır ceza mahkemesi tazminat konusu işlemle ilişkili ise ve aynı yerde başka bir ağır ceza dairesi yoksa, en yakın yer ağır ceza mahkemesinde karara bağlanacağı hükümlerine yer verilmiştir. Anılan yasa maddelerinin gerekçesinde de, usul kurallarına uyulmaması ve keyfi adli işlemler nedeniyle uğranılan zararların karşılanmasının amaçlandığı ifade edilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun yukarıda aktarılan hükümleriyle, ceza soruşturması veya kovuşturması sırasında yargısal faaliyetten veya yargı kararına istinaden gerçekleştirilen adli kolluk işlem ve eylemlerinden kaynaklanan zararların tazmine yönelik davaların adli yargı yerince çözümlenmesi amaçlanmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu tazminat isteminin davacı hakkında yürütülen akaryakıt kaçakçılığı soruşturması safhasında el konulan motorinden kaynaklandığı ve bu haliyle davanın görüm ve çözümünde yukarıda değinilen kanun hükümleri uyarınca adli yargının görevli olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu itibarla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun'un 15/1-a maddesi uyarınca görev yönünden reddine karar verilmesi gerekmekte iken, uyuşmazlığın esasının incelenerek davanın kısmen kabulü, kısmen reddi yönünde verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Tarafların temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Davanın kısmen kabulü, kısmen reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04/10/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.