Esas No: 2013/6532
Karar No: 2013/21567
Karar Tarihi: 09.09.2013
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2013/6532 Esas 2013/21567 Karar Sayılı İlamı
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı vekili, davacı işçinin ... kıdem, ... ihbar, ... (işe başlatmama) tazminat ile ... ücret ve ... boşta geçen süre ücret alacağının davalı işverenden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne dair verilen kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 02.07.2012 gün ve 2012/22196 Esas, 2012/25136 Karar sayılı kararı ile “dosya içeriğine göre davacı, davalıya ait işyerinde feshin geçersizliği ve işe iade kararı ile kesinleşen muvazaalı bir işlem ile alt işveren işçisi olarak çalışırken, alt işverenin faaliyet alanı kapsamına giren nakliyat işkolundaki sendikaya üye olduğu, sendikanın yetki aldığı ve alt işveren ile Toplu İş Sözleşmesi imzaladığı, davalı ...in faaliyet alanının ... olup, davalı ... Kolunda örgütlü sendika ile Toplu İş Sözleşmesi imzaladığı, somut uyuşmazlıkta, davacı iş sözleşmesinin alt işveren tarafından feshedilmesi üzerine, davalı ile iş sözleşmesini fesheden dava dışı alt işveren arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu, başlangıçtan beri davalının işçisi olduğunu, iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini iddia etmiş ve yapılan yargılama sonunda kesinleşen karar ile davalı ile dava dışı ... Ltd.Şti arasındaki ilişkinin muvazaalı ve davacının başlangıçtan itibaren davalı işçisi olduğu, feshin sendikal nedene dayandığının kabul edildiği, davacının işe iade kararı sonrası davalı işveren davacıyı işe başlatmayarak bordroya göre kıdem, ihbar ve işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süre ücret alacağını ödediği, davacı işçinin bu davada alt işveren ile farklı işkolunda örgütlenen sendika arasında imzalanan Toplu İş Sözleşmesi hükümlerinin uygulanması iddiasıyla, ... tazminat ve alacak istediği, davacının üyesi olduğu ...ile dava dışı alt işveren ... ... Yükleme Boşaltma Ltd. Şti. arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi, 15.03.2007-14.03.2009 yürürlük dönemi için 26.12.2007 tarihinde imzalanmış ise de davacının bu şirketin işçisi olmadığı ve işe girdiği tarihten itibaren davalı ...Ş."nin işçisi olduğu, kesinleşen feshin geçersizliği hükmü ve muvazaa tespiti ile sabittir ve zaten bu nedenlede davacının ... AŞ"deki işe iadesine karar verildiği, İş Kanunun 2.md.nin muvazaalı alt işverenlik ilişkisine bağladığı sonucun da bunu gerektirdiği, dolayısı ile davacının yararlanmayı talep ettiği ...’in tarafının ... Ltd. Şti. olmadığı, geçersizliğine karar verilen bir asıl-alt işveren ilişkisinde alt işverenin imzaladığı Toplu İş Sözleşmesinin uygulanabilirliğine olanak tanımak, taraf olmayan davalı asıl işverenin sorumluluğunun, ayrıca aynı işyerinde birden fazla Toplu İş Sözleşmesinin uygulanmasının, keza farklı işkolunda örgütlü sendikanın imzaladığı sözleşmenin de tanınmasının kabulü olacağı, bunun Toplu İş Sözleşmesi düzeninin temel ilkelerine aykırı olduğu, her ne kadar davalı muvazaalı asıl-alt işveren ilişkisinin tarafı olup kendi muvazaasından yararlanmaz ise de, belirtildiği gibi Toplu İş Sözleşmesi ...ile dava dışı ... Ltd.Şti. arasında imzalandığı, aksine davacı işçi asıl-alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu iddia ederken, diğer taraftan işverenlik sıfatı olmayan alt işverenin imzaladığı Toplu İş Sözleşmesinin kendisi hakkında
uygulanmasını istemekle, çelişkili davrandığı, başlangıçtan beri davalı asıl işverenin işçisi olduğunu iddia eden işçinin, asıl işverenin faaliyet alanı kapsamına giren işkolundaki sendikaya üye olması veya bu işkolunda örgütlü sendikanın imzaladığı Toplu İş Sözleşmesi için dayanışma aidat ödemesi gerektiği, davalı işyerinde, davalının faaliyet alanı kapsamına giren işkolunda örgütlü sendika olan ... Sendikası ile Toplu İş Sözleşmesi imzalandığı, farklı işkolunda örgütlenen sendika tarafından imzalanan ve davalının taraf olmadığı Toplu İş Sözleşmesinin işyerinde uygulanma olanağının bulunmadığı, esasen bunun mahkemenin de kabulünde olduğu, davacının kendisi için uygulanma ve yararlanma olanağı olmayan Toplu İş Sözleşmesinden kaynaklanan ... tazminat ve alacak taleplerinin reddi yerine yazılı şekilde kabulü hatalı olduğu” gerekçesi ile bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma sonrası yapılan yargılama sonunda, “Asıl işveren alt işveren ilişkisini geçersiz olması durumunda alt işverenin imzaladığı sözleşmenin uygulanma kabiliyetini yitireceğinin kabul edilmesi, toplu iş sözleşmesi grev ve lokavt kanununda kabul edilen temel esaslara uygun görüldüğü, ancak, asıl işveren alt işveren konusunun düzenlenmesine hakim olan işçiyi korumak düşünceleri de dikkate alındığından toplu iş sözleşmesinin hükümsüzlüğünün geçmişe etkili olmadığı ileriye etkili olduğunu kabul edilmesi ve muvazaanın saplandığı tarihe kadar toplu iş sözleşmesinin geçerli sayılması gerekeceği, toplu iş sözleşmesinin baştan itibaren hükümsüzlüğü kabul edilse dahi, bir kimsenin kendi muvazaasından yararlanmamasının esas olduğu, bu durumda davacının ...ile dava dışı alt işveren ... ... şirketi arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanacağının açık olduğu” gerekçesi ile bozmaya karşı direnilmiştir.
Direnme kararının süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiş olup, Dairemizin 6352 sayılı kanunun 40. maddesi ile eklenen 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun geçici ikinci maddesi uyarınca öncelikle inceleme yetkisi olduğu anlaşılmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
YARGITAY K A R A RI
Dairemizin “dosya içeriğine göre davacı, davalıya ait işyerinde feshin geçersizliği ve işe iade kararı ile kesinleşen muvazaalı bir işlem ile alt işveren işçisi olarak çalışırken, alt işverenin faaliyet alanı kapsamına giren nakliyat işkolundaki sendikaya üye olduğu, sendikanın yetki aldığı ve alt işveren ile Toplu İş Sözleşmesi imzaladığı, davalı ...in faaliyet alanının ... olup, davalı ... Kolunda örgütlü sendika ile Toplu İş Sözleşmesi imzaladığı, somut uyuşmazlıkta, davacı iş sözleşmesinin alt işveren tarafından feshedilmesi üzerine, davalı ile iş sözleşmesini fesheden dava dışı alt işveren arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu, başlangıçtan beri davalının işçisi olduğunu, iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini iddia etmiş ve yapılan yargılama sonunda kesinleşen karar ile davalı ile dava dışı ... Ltd.Şti arasındaki ilişkinin muvazaalı ve davacının başlangıçtan itibaren davalı işçisi olduğu, feshin sendikal nedene dayandığının kabul edildiği, davacının işe iade kararı sonrası davalı işveren davacıyı işe başlatmayarak bordroya göre kıdem, ihbar ve işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süre ücret alacağını ödediği, davacı işçinin bu davada alt işveren ile farklı işkolunda örgütlenen sendika arasında imzalanan Toplu İş Sözleşmesi hükümlerinin uygulanmasını iddiasıyla, ... tazminat ve alacak istediği, davacının üyesi olduğu ...ile dava dışı alt işveren ... ... Yükleme Boşaltma Ltd. Şti. arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi, 15.03.2007-14.03.2009 yürürlük dönemi için 26.12.2007 tarihinde imzalanmış ise de davacının bu şirketin işçisi olmadığı ve işe girdiği tarihten itibaren davalı ...Ş."nin işçisi olduğu, kesinleşen feshin geçersizliği hükmü ve muvazaa tespiti ile sabittir ve zaten bu nedenle davacının ... AŞ"deki işe iadesine karar verildiği, İş Kanunun 2.md.nin muvazaalı alt işverenlik ilişkisine bağladığı sonucun da bunu gerektirdiği, dolayısı ile
davacının yararlanmayı talep ettiği ...’in tarafının ... Ltd. Şti. olmadığı, geçersizliğine karar verilen bir asıl-alt işveren ilişkisinde, alt işverenin imzaladığı Toplu İş Sözleşmesinin uygulanabilirliğine olanak tanımak, taraf olmayan davalı asıl işverenin sorumluluğunun, ayrıca aynı işyerinde birden fazla Toplu İş Sözleşmesinin uygulanmasının, keza farklı işkolunda örgütlü sendikanın imzaladığı sözleşmenin de tanınmasının kabulü olacağı, bunun Toplu İş Sözleşmesi düzeninin temel ilkelerine aykırı olduğu, her ne kadar davalı muvazaalı asıl-alt işveren ilişkisinin tarafı olup kendi muvazaasından yararlanmaz ise de, belirtildiği gibi Toplu İş Sözleşmesi ...ile dava dışı ... Ltd.Şti. arasında imzalandığı, aksine davacı işçi asıl-alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu iddia ederken, diğer taraftan işverenlik sıfatı olmayan alt işverenin imzaladığı Toplu İş Sözleşmesinin kendisi hakkında uygulanmasını istemekle, çelişkili davrandığı, başlangıçtan beri davalı asıl işverenin işçisi olduğunu iddia eden işçinin, asıl işverenin faaliyet alanı kapsamına giren işkolundaki sendikaya üye olması veya bu işkolunda örgütlü sendikanın imzaladığı Toplu İş Sözleşmesi için dayanışma aidat ödemesi gerektiği, davalı işyerinde, davalının faaliyet alanı kapsamına giren işkolunda örgütlü sendika olan ... Sendikası ile Toplu İş Sözleşmesi imzalandığı, farklı işkolunda örgütlenen sendika tarafından imzalanan ve davalının taraf olmadığı Toplu İş Sözleşmesinin işyerinde uygulanma olanağının bulunmadığı, esasen bunun mahkemenin de kabulünde olduğu, davacının kendisi için uygulanma ve yararlanma olanağı olmayan Toplu İş Sözleşmesinden kaynaklanan ... tazminat ve alacak taleplerinin reddi yerine yazılı şekilde kabulü hatalı olduğu” gerekçesi ile verdiği bozma kararı usul ve yasaya uygun olup “sendika üyesi olmadan ve sendika üyeliğinin gerektirdiği yükümlülükleri yerine getirmeden, herhangi bir külfete katlanmadan sadece Toplu İş Sözleşmelerinin avantajlarından yararlanılmasının kabul edilemeyeceği, bu nedenle direnmenin yerinde olmadığı anlaşıldığından, temyiz incelemesinin yapılmak üzere dosyanın 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun geçici ek ikinci maddesi uyarınca yetkili ve görevli Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na GÖNDERİLMESİNE, 09.09.2013 tarihinde oy birliği ile karar verildi.