Danıştay 6. Daire 2017/2183 Esas 2021/10983 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2017/2183
Karar No : 2021/10983

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Küçükçekmece İlçesi, 2. Bölge ... Mahallesi ... Yolu Mevkii, ... pafta, ..., ... ve ... parsel sayılı taşınmazları kapsayan alana ilişkin 13/04/2013 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı tadilatı ile söz konusu plan tadilatına karşı yapılan itirazın reddine dair işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:..., K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyanın birlikte değerlendirilmesinden; 15/06/2009 onanlı mer'i 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planında öngörülen amaç, ilke, hedef ve stratejileri doğrultusunda dava konusu taşınmazların "ticaret + konut alanı" olarak belirlenmesine ilişkin dava konusu plan değişikliğinin ilgili parseller yönünden şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kentsel yerleşmenin mevcut ve gelecekteki durumuna uygun olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu plan tadilatı için gerekli teknik zorunluluk ve kamu yararı bulunmadığı, plan için gerekli kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerinin alınmadığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunun eksik düzenlendiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: İstanbul İli, Küçükçekmece İlçesi, 2. Bölge ... Mahallesi ... Yolu Mevkii, ... pafta, ..., ... ve ... parsel sayılı taşınmazları kapsayan alana ilişkin 13/04/2013 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı tadilatı ile söz konusu plan tadilatına karşı yapılan itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT: Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanununun “Tanımlar” başlıklı 5. maddesinde; nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla bütün olan plan olarak; uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgilerini ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3. maddesinin 6. fıkrasında "Plan Değişikliği: Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir." şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı Yönetmeliğin İmar Planı Değişikliklerinde Uyulması Gereken Esaslar başlıklı 27. maddesinde; "İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz. Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için: 1- İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı Bakanlık ve kuruluşların görüşü alınacaktır. 2- İmar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesi ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Dosyanın incelenmesinden; planlama alanının, ... toplu konut alanının bitişiğinde yer alan ve ... Meydanı yakınındaki konut alanları içerisine sıkışmış olan küçük sanayi tesislerinin bulunduğu bir alan olduğu, 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planının amaç, hedef ve stratejileri doğrultusunda küçük sanayi tesislerinin bölgeden tasfiye edilerek dönüşümün sağlanabilmesi ve çevreye uyumlu bir fonksiyon kazandırılması amacıyla, toplam 47 adet parseli kapsayan planlama alanında fonksiyonel değişikliğe gidilmek suretiyle dava konusu nazım imar planı tadilatının yapıldığı ve planlama alanına kısmen ticaret+konut alanı, kısmen mesleki ve teknik öğretim tesisleri alanı, kısmen park alanı, kısmen teknik altyapı alanı fonksiyonları getirildiği, bu kapsamda davacının maliki olduğu İstanbul İli, Küçükçekmece İlçesi, ... ... Yolu Mevkii, ... pafta, ..., ... ve ... parsel sayılı taşınmazlar konut dışı kentsel çalışma alanı fonksiyonunda iken, dava konusu plan değişikliği ile "5000 m2'ye kadar olan parsellerde E:1.75, 5000 m2 ve daha büyük parsellerde E:2.00, hmaks: 60.50 metre yapılaşma koşullarında ticaret+konut alanı" fonksiyonuna ayrılması üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.
Dava dosyası ile Dairemizin E:2015/9789 sayılı dosyasının birlikte değerlendirilmesinden; planlama alanında yer alan diğer bir taşınmazın maliki tarafından aynı planın iptali istemiyle .... İdare Mahkemesinin E:... sayılı dosyasında açılan davada mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda yer alan tespit ve değerlendirmeler Dairemizce de uygun görülmüş olup, söz konusu raporda; dava konusu plan tadilatının toplam 47 adet taşınmazı içeren kısıtlı bir alan için karar ürettiği, bu nedenle planlama alanının yakın çevresiyle birlikte değerlendirilmesi gerektiği, planlama alanında Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde düzenlenen yürüme mesafelerinin altında, birbirine çok yakın 3 adet mesleki ve teknik ortaöğretim alanının bulunduğu yönünde tespitlere yer verilmiştir.
Öte yandan, dava dosyası ile Dairemizin E:2016/4661 sayılı dosyasının birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu nazım imar planı değişikliğine dayanılarak hazırlanan 1/1000 ölçekli Küçükçekmece İlçesi Konut Dışı Çalışma Alanı Uygulama İmar Planı değişikliğinin 21/07/2014 tarihinde onaylanarak yürürlüğe girdiği, dava konusu nazım imar planı değişikliği ile planlama alanının "mesleki ve teknik öğretim tesisleri alanına" ayrılan kısmının, söz konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı tadilatı ile "ilköğretim alanı" olarak değiştirildiği görülmüştür.
İlaveten, dava konusu planda, alanın bir kısmı mesleki ve teknik öğretim tesisleri kullanımına ayrılırken, ilgili yatırımcı kuruluş olan İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğünün görüşü de alınmamıştır.
Bu durumda, mesleki ve teknik öğretim tesisleri alanına ihtiyaç bulunup bulunmadığı saptanmadan ve bu konuda ilgili yatırımcı kuruluşun görüşü alınmadan planlama yapıldığı anlaşıldığından, davaya konu plan değişikliğinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Diğer taraftan, dava konusu plan değişikliğine ilişkin olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü tarafından verilen ... tarih ve … sayılı kurum görüşünde, mikrobölgeleme projeleri kapsamında yapılan imar planlarına esas 1/2000 ölçekli yerleşime uygunluk haritalarına göre planlama alanının genel olarak, ÖA-4b lejantlı alanlar ile ÖA-2a lejantlı alanların birlikte görüldüğü ve ağır mühendislik önlemleri gerektiren ÖA-6a lejant sınırı içerisinde; bir kısmının ise heyelan tehlikesinin görüldüğü ÖA-2a lejant sınırı içerisinde kaldığı belirtilmiştir. Söz konusu yerleşime uygunluk haritalarına ait açıklama raporunda: önlemli alan-2a alanlarına ilişkin olarak, bu alanlarda uygulama öncesi yapılacak etütlerde stabilite sorununun ayrıntılı olarak araştırılması gerektiği, bu alanların olası bir depremden en çok etkilenecek alanlar olduğu, bu nedenle uygulama öncesi yapılacak ayrıntılı çalışmaların planlama aşamasında plan notlarına konulması gerektiği, bu alanların aktif ve muhtemel heyelanlı alanlar olarak tespit edildiği, bu nedenle söz konusu alanın tamamının bir seferde ayrıntılı olarak jeolojik ve jeoteknik etüdünün yapılması, bu etüdler sonucu alınması gereken tüm önlemlerin belirtilmesi ve planlama aşamasında bu hususların plan notuna dönüştürülmesi gerektiği düzenlenmiş; önlemli alan-4b alanlarına ilişkin olarak da, bu alanların alüvyon ve yapay dolgu ile temsil edildiği, alanda morfolojik olarak dere yataklarının hakim olduğu ve yeraltı suyunun yüzeye yakın olduğu, zemin büyütmesi riski gösterdiği, temel mühendisliği yönünden zayıf zeminler olduğu, yeni yapılacak yapıların tasarım ve yapımı aşamasında sıkı denetim sağlanması ve mevcut yapıların zemin-temel, temel-yapı ve statik yönden irdelenip gerekliliği durumunda teknik müdahalelerin yapılması gerektiği şeklinde tespitlere yer verilmiştir.
Buna karşılık, dava konusu plana ait plan notlarında; "uygulama aşamasında ayrıntılı jeolojik ve jeoteknik etütlere uyulacaktır" şeklinde yetersiz bir ifadeye yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda, planlama alanının bir kısmının heyelan tehlikesi taşıdığı ve olası bir depremden en çok etkilenecek alanlar olduğu, büyük kısmının da ağır mühendislik önlemleri gerektirdiği dikkate alındığında, dava konusu plan değişikliği yapılmadan önce alanın ayrıntılı jeolojik ve jeoteknik etüdünün yapılması, önlemli alanların plan haritasına işlenerek lejantta gösterilmesi ve bu alanlarda alınması gereken tüm önlemlerin detaylı şekilde plan notunda düzenlenmesi gerekirken; dava konusu plan tadilatında önlemli alan lejantına yer verilmediği ve plan notundaki yetersiz bir ifade ile söz konusu belirlemelerin uygulama aşamasına bırakıldığı anlaşılmakta olup, dava konusu işlemde bu yönüyle de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Uyuşmazlık konusu alanda başka taşınmazların malikleri tarafından aynı planın iptali istemiyle açılan davalarda, davaya konu planın taşınmazlara ilişkin kısmı yönünden iptali yolunda .... İdare Mahkemesince verilen ... tarihli, E:..., K:... sayılı kararın Danıştay Altıncı Dairesi'nin 24/01/2017 tarihli, E:2015/9789, K:2017/369 sayılı kararı ile, yine .... İdare Mahkemesince verilen ... tarihli, E:...; K:… sayılı kararın Danıştay Altıncı Dairesi'nin 24/01/2017 tarihli, E:2015/5713, K:2017/370 sayılı kararı ile, ... İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararın Danıştay Altıncı Dairesi'nin 24/01/2017 tarihli, E:2016/3675, K:2017/371 sayılı kararı ile yukarıda yer alan açıklamalar eklenerek onandığı, anılan iptal kararlarının gerekçesinde; dava konusu parselin bulunduğu bölgenin hafif sanayi şeklinde ruhsatlı olarak yapılaştığı ve zamanla bu bölgenin çevresinde özellikle konut ağırlıklı yapılaşmaların artması nedeniyle etrafı konutla çevrili bir sanayi bölgesi alanına dönüştüğü, 2005 onay tarihli plan tadilatları ile alana getirilen "konut dışı kentsel çalışma alanı" fonksiyonuyla, bölgedeki sanayi yapılaşmasının imar planı ile yasal hale getirildiği, ancak 15/06/2009 tasdik tarihli 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında konut alanları içinde kalan sanayi bölgelerinin dönüşümünün esas alındığı, mevcut haliyle kent içinde kalmış olan sanayi alanının dönüştürülmesi gerektiği konusunda duraksama bulunmamakla birlikte, bu dönüşümün nasıl yapılacağının yürürlüğe konulan plan ve plan hükümleriyle birlikte belirli bir şekilde ortaya konulması gerektiği, buna karşın davalı idarece yürürlüğe konulan planda dönüşümün nasıl sağlanacağı noktasında plan kararları üretilmediği, bir sayfadan ibaret plan raporuyla plan tadilatı yapma yoluna gidildiği, ayrıca, keşif anında da tespiti yapıldığı üzere yakın bölgelerde çok sayıda eğitim öğretim tesis alanlarının fiilen mevcut olduğu, yeni bir eğitim alanına ihtiyaç duyulup duyulmadığının idarece araştırılmadığı gibi ilgili yatırımcı kuruluştan bu konuda görüş alınmadığı, planın geneline bakıldığında ise plan tadilatının yeni ulaşım kararları getirmediği, nüfus büyüklüğü ve yoğunluğu, donatı alanları ve bunların birbiriyle ilişkileri bağlamında hiçbir öngörüde bulunmadığı ve çözüm üretmediği, bu nedenle davaya konu plan tadilatının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve hukuka uygun olmadığına yer verilmiştir.
Bu haliyle, idare mahkemelerince verilen iptal kararları her ne kadar parsel bazında verilmiş olsa da, nazım imar planı değişikliğinin geneline yönelik gerekçelerle iptaline karar verilmesi karşısında, dava konusu işlemde davacı parselleri yönünden hukuka uyarlık bulunmadığından, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair İdari Dava Dairesi kararında isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 07/10/2021 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.