Danıştay 13. Daire 2015/4635 Esas 2021/3221 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/4635
Karar No:2021/3221



TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Sütçülük Hayvancılık Petrol Kömür ve Yem Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davalı idare mülkiyetinde bulunan Aksaray ili, Ortaköy ilçesi, …mahallesi, …caddesi, … sitesi, … ada, … nolu parselde kayıtlı taşınmazın kiralanmasına ilişkin ihale işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; belediyelere ait taşınmazların kiralanmasına ilişkin ihale işlemlerinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun ilgili hükümlerinin uygulanacağı, kira süresinin 10 (on) yıldan fazla olamayacağı, üç yıla kadar kiralamada belediye encümeninin üç yıldan fazla kiralamada belediye meclisinin yetkili olduğu, sözleşme süresi sonunda taşınmazların tahliyesine ilişkin olarak 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesinin uygulanması gerektiği, ihale konusu taşınmazın kiralanmasına ilişkin sözleşmenin süresinin bittiği, davalı idarece söz konusu taşınmazın ancak tekrar ihalesi yapılarak kiralanabileceği, bu nedenle tesis edilen dava konusu ihale işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kira süresinin devam ettiği süre içinde ihaleye çıkıldığı, olaya özel hukuk hükümlerinin uygulanması gerektiği, 2886 sayılı Kanun'un uygulanmaması gerektiği, zira aradaki sözleşmenin özel hukuk ilişkisi olduğu, ihaleye çıkılmasında kamu yararı bulunmadığı, tahliye şartlarının oluşmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 07/10/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


(X) KARŞI OY :

Dava, davalı idare mülkiyetinde bulunan Aksaray ili, Ortaköy İlçesi, … mahallesi, … caddesi, Yeni Sanayi sitesi, …ada, … nolu parselde kayıtlı dükkanın kiralanmasına ilişkin ihale işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
10/09/1983 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "Genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür."; "İlkeler" başlıklı 2. maddesinde, "Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır. ...";
"İhale Usulleri" başlıklı Üçüncü Bölümünde yer alan "İhale usullerinin neler olduğu" başlıklı 35. maddesinde, "Bu Kanunun 1. maddesinde yazılı işlerin ihalelerinde aşağıdaki usuller uygulanır: a) Kapalı teklif usulü, b) Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü, c) Açık teklif usulü, d) Pazarlık usulü, e) Yarışma usulü. İşin gereğine göre bu usullerden hangisinin uygulanacağı, bu Kanun hükümlerine uyularak idarelerince tespit edilir."; 75'inci maddesinin 3. fıkrasında, "Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi hâlinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi hâlde ecrimisil alınır." 4. fıkrasında, "İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir." kuralına yer verilmiştir.
13/07/2005 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinin 1-h bendinde, "mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı ayni hak tesis etmek, belediyenin yetki ve imtiyazları" arasında sayılmış, aynı maddenin 6. fıkrasında 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı düzenlenmiş, taşınmaz malların; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek, Kanunun 34. maddesine göre belediye encümeninin; üç yıldan fazla kiralanmasına karar vermek ise, Kanunun 18. maddesine göre belediye meclisinin görev ve yetkileri arasında yer almıştır.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, 04/02/2011 tarih ve 27836 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmış olup, 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle birlikte 6101 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 10. maddesi gereğince; 18/05/1955 tarihli ve 6570 sayılı Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır. Bu düzenleme ile 01/07/2012 tarihinden sonra da Türk Borçlar Kanunu’nun kiraya ilişkin hükümleri uygulanacaktır.
6098 sayılı Kanun'un 299. ve devamındaki maddelerde "kira akdi" düzenlenmiş, 299. maddesinde; “Kira sözleşmesi, kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir” şeklinde tanımlanmış, "Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarını" düzenleyen 339. maddesinde; “Konut ve çatılı işyeri kiralarına ilişkin hükümler, bunlarla birlikte kullanımı kiracıya bırakılan eşya hakkında da uygulanır. Ancak bu hükümler, niteliği gereği geçici kullanıma özgülenmiş taşınmazların altı ay ve daha kısa süreyle kiralanmalarında uygulanmaz. Kamu kurum ve kuruluşlarının, hangi usul ve esaslar içinde olursa olsun yaptıkları bütün kira sözleşmelerine de bu hükümler uygulanır.” kuralı getirilmiştir.
Ayrıca yeni Türk Borçlar Kanunu'nun 347. ve devamı maddelerinde, konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmenin sona ermesi düzenlenmiş, 347. maddede “Konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az onbeş gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşme aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılır. Kiraya veren, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Ancak, on yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebilir.” Bu maddede on yıldan önce sözleşme süresinin sonunda 15 gün önceden bildirimde bulunmak kaydıyla sadece kiracıya bildirim yoluyla fesih hakkı tanınmış iken, bu hak kiralayana verilmemiştir. Bu kural emredici bir şekilde düzenlenmiş olup, sözleşme ile aleyhe bir şekilde değiştirilmesi mümkün değildir.
Aktarılan mevzuat düzenlemelerinden, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu "genel kanun" niteliğinde olup, yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na ve 5393 sayılı Belediye Kanunu'na göre "sonraki kanun" olduğu, 2886 sayılı Kanun'un "İhale Usulleri" başlıklı Üçüncü Bölümündeki "İhale usullerinin neler olduğu" başlıklı 35. maddesinde, "Bu Kanunun 1. maddesinde yazılı işlerin ihalelerinde aşağıdaki usuller uygulanır: a) Kapalı teklif usulü, b) Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü, c) Açık teklif usulü, d) Pazarlık usulü, e) Yarışma usulü" kuralının yer aldığı; 2886 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak yapılan kira ihalesinin bir sözleşmeye bağlanması gerektiği ve kiracı ile belediye başkanı veya yetkilendirdiği kişi arasında yapılan kira akdinin özel hukuk hükümlerine tabi olduğu, 6098 sayılı Kanun'un 339. maddesi gereği, kamu kurum ve kuruluşlarının, hangi usul ve esaslar içinde olursa olsun yaptıkları bütün kira sözleşmelerine de Borçlar Kanunu hükümlerinin uygulanacağı anlaşılmaktadır.
Lex posterior ilkesi (Sonraki kanun ilkesi) gereğince; normlar hiyerarşisinde aynı düzeyde yer alan ve birbiriyle çatışan iki kuralın varlığı durumunda sonraki tarihte kabul edilmiş kural esas alınır.
Dosyanın incelenmesinden, davalı idare mülkiyetinde bulunan Aksaray ili, Ortaköy ilçesi, … mahallesi, … caddesi, … sitesi, ... ada, … nolu parselde kayıtlı dükkanın daha önce davacıya ihale yoluyla kiralandığı, 30/07/2010 tarihinde kira sözleşmesi imzalandığı, davalı belediyenin … tarih ve … sayılı yazısı ile anılan taşınmazın kira sözleşmesinin uzatılmayacağı, sözleşme süresinin 31/12/2014 tarihinde dolacağı, dolayısıyla 18/12/2014 tarihinde 2886 sayılı Kanun'a göre tekrar kiralama ihalesi yapılacağının davacı şirkete bildirildiği, kira süresinin bitimi dışında başkaca bir tahliye nedeni bildirilmediği, kiralamanın başlangıcından itibaren 6098 sayılı Kanun'da kiralayana verilen süre bitimi nedeniyle tahliye hakkına ilişkin 10 yıllık sürenin dolmadığı, bu sebeple kira sözleşmesinin ve kiracılık sıfatlarının devam ettiğine ilişkin davacı şirket tarafından davalı belediyeye ihtarname gönderilerek taşınmazın boşaltılmayacağının bildirildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe giren ve "sonraki kanun" niteliğinde olan 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu gereğince geçerli ve uzayan bir kira sözleşmesinin bulunduğu, sadece kira sözleşme süresinin bittiğinden bahisle davalı belediyece dava konusu dükkanın tahliye edilerek ihale yolu ile yeniden kiralama işleminde ve temyize konu Mahkeme kararında hukuka uygunluk bulunmadığı, Mahkeme kararının bozulması ve dava konusu ihale işleminin iptal edilmesi gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.