Danıştay 9. Daire 2018/6440 Esas 2021/4662 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2018/6440
Karar No : 2021/4662


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … İnşaat Enerji Madencilik San. ve Tic.A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TKİ) tarafından ihale edilen .. ihale kayıt numaralı "Hüsamlar BC-2 Panosu Dekapaj Kömür Hazırlama, Kömürün Yüklenici Tarafından Kurulacak Zenginleştirme Tesisine Nakli ve Tesise Beslenmesi Ara Kesme ve Yantaşın Temizlenerek Taşınması, Zenginleştirilmiş Kömürün Taşınması ve Teslim Edilmesi İşi" uhdesinde kalan davacı şirket tarafından, anılan işe ilişkin olarak ödenen ihale kararı damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile ödenen tutarın yasal faiziyle iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; uyuşmazlığın çözümünün anılan işin 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa 5035 sayılı Kanunla eklenen Ek 2. maddesinin birinci fıkrası kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceğine bağlı bulunduğu; bunun da anılan düzenlemenin ve olayın yorumlanmasını gerekli kıldığı dikkate alındığında, davada ileri sürülen iddiaların, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerinin aradığı anlamda vergi hatası kapsamında değerlendirilemeyeceği ve Vergi Usul Kanunu'nun 122 ve 124. maddelerinde vergi hataları için öngörülen idari başvuru yolu izlenerek tesis ettirilen işleme karşı açılan idari davada incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: TKİ'nin 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 8. maddesi uyarınca resmi daire sıfatına haiz olmayan ve damga vergisinden muaf tutulmadığı anlaşıldığından, uyuşmazlığa konu ihale kararına ilişkin damga vergisi mükellefinin, ihaleyi yapan ve ihale kararında imzası bulunan TKİ olduğundan, mükellefi ve sorumlusu olmayan davacıdan ihale kararına ilişkin damga vergisi tahsil edilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabul edilmiş, mahkeme kararı kaldırılarak davanın kabulüne, dava konusu işlemin iptaline, ihale kararı için tahsil edilen tutarın ödeme tarihinden itibaren yasal faiziyle iadesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dava konusu hususun hukuksal bir yorumu gerektirir mahiyette olduğu, bu nedenle düzeltme şikayet başvurusuna konu olamayacağı, Tebliğ hükümleri uyarınca, döviz kazandırıcı faaliyet istisnasının uygulanabilmesi için ihaleye ilişkin kağıtların düzenlendiği tarih itibarıyla işin Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan yatırım programında yer alması ve uluslararası ihaleye konu olması şartlarının her iksinin birlikte sağlanması gerektiği, uluslararası ihaleye çıkarılmanın tek başına yeterli olmadığı, diğer taraftan, yargı kararlarına göre iadesi gereken damga vergisine ilişkin tutarlar için idare tarafından faiz ödenmesini gerektirecek bir kanun hükmü bulunmadığı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY : Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TKİ) tarafından ihale edilen … ihale kayıt numaralı "Hüsamlar BC-2 Panosu Dekapaj Kömür Hazırlama, Kömürün Yüklenici Tarafından Kurulacak Zenginleştirme Tesisine Nakli ve Tesise Beslenmesi Ara Kesme ve Yantaşın Temizlenerek Taşınması, Zenginleştirilmiş Kömürün Taşınması ve Teslim Edilmesi İşi" uhdesinde kalan davacı şirket tarafından, anılan işe ilişkin olarak ödenen ihale kararı damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile ödenen tutarın yasal faiziyle iadesi istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde; bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi tutulacağı belirtilmiş, 3. maddesinde; damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenlerin olacağı, resmi daireler ile kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisini kişilerin ödeyeceği, Kanunun 8. maddesinde; bu Kanunda yazılı resmi daireden maksadın, genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
488 sayılı Kanun'un 22. maddesinin (a) bendinde de; makbuz karşılığı ödemelerde Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisinin, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirileceği ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödeneceği, Maliye Bakanlığının, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili olduğu, 24. maddesinin üçüncü fıkrasında ise; 22. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında bulunanların, taraf oldukları işlemlere ilişkin kağıtlara ait verginin beyan ve ödenmesinden sorumlu oldukları, verginin ödenmemesi veya noksan ödenmesi durumunda vergi, ceza ve fer'ilerinin, vergi için diğer işlem taraflarına rücu hakkı olmak üzere, bu fıkrada belirtilen kişilerden alınacağı belirtilmiştir.
Ayrıca 04/02/2005 tarih ve 25717 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 43 seri nolu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile daha önce yayımlanan 16 seri nolu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği'nde sayılan kurum ve kuruluşlar arasında yer alan anonim şirketlerin sürekli damga vergisi mükellefiyetinin devam ettiği açıklanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer alan mevzuatın değerlendirilmesinden; 488 sayılı Kanunun 8. maddesinde belirtilen resmi daire sıfatını haiz olmayan ve damga vergisinden muaf tutulmayan makamlarca alınan ihale kararlarına ilişkin damga vergisinin mükellefinin ihaleyi yapan ve ihale kararında imzası bulunan ihale makamları olduğu, ancak anonim şirketler gibi sürekli damga vergisi mükelleflerinin, ihale kararına ilişkin damga vergisinin mükellefi olmasalar ve kararda imzaları bulunmasa da sürekli damga vergisi mükellefiyetleri gereği 488 sayılı Kanunun 24. maddesinin 3. fırkası uyarınca ihale kararına ilişkin verginin beyan edilmesinden ve ödenmesinden sorumlu bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bölge İdare Mahkemesince, TKİ'nin 488 sayılı Kanunun 8. maddesinde belirtilen resmi daire sıfatını haiz olmadığı ve damga vergisinden muaf tutulmadığı sonucuna varıldığından, ihale kararına ilişkin damga vergisinin mükellefi, ihaleyi yapan ve ihale kararında imzası bulunan TKİ olduğundan, mükellefi ve sorumlusu olmayan davacı adına "ihale karar pulu" adı altında damga vergisi tahsil edilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle davacının istinaf başvurusu kabul edilip mahkeme kararı kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmiş ise de; yukarıda belirtildiği üzere, davacı şirketin ihale kararında imzası bulunmasa da ihale kararına ilişkin damga vergisinin mükellefi olmasa da ihale kararının tarafı olması ve sürekli damga vergisi mükellefiyeti gereği 488 sayılı Kanunun 24. maddesinin 3. fırkası uyarınca ihale kararına ilişkin verginin beyan edilmesinden ve ödenmesinden sorumlu bulunduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, davanın reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunu kabul ederek, vergi mahkemesi kararını kaldırıp, davayı kabul eden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine , 12/10/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.