Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2016/5790 Esas 2019/971 Karar Sayılı İlamı

14. Hukuk Dairesi
Esas No: 2016/5790
Karar No: 2019/971
Karar Tarihi: 06.02.2019

Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2016/5790 Esas 2019/971 Karar Sayılı İlamı

Özet:

Davacı, maliki olduğu bir taşınmaz için, davalılara ait başka taşınmazlar üzerinden geçit hakkı istemiştir. Mahkeme, davanın kabulü ile geçit hakkının tesis edilmesine karar vermiştir. Ancak, Yargıtay davacının talep ettiği taşınmazın komşusu olan diğer taşınmazdan geçit hakkı tesis edilmesi gerektiği sonucuna varmış ve mahkeme kararını bozmuştur. Kararın gerekçesi, uygun güzergahın saptanması esnasında fedakarlık denkleştirilmesi ilkesinin dikkate alınmamış olması ve ayrıca aleyhine geçit hakkı kurulacak taşınmazların kullanım şeklinin ve bütünlüğünün bozulmaması gerektiği yönündedir.
Kanun maddeleri: Türk Medeni Kanunu'nun 747/2 maddesi, geçit hakkı isteğinin öncelikle komşuya yöneltilmesi ve bu şekilde de talebin karşılanamaması halinde zarar en aza indirgenerek başka bir yola yöneltilmesi gerektiğini belirtir. Aynı kanunun 747/1 maddesi, geçit hakkının sadece taşınmazların ihtiyacı doğrultusunda kurulabileceğini, yani subjektif arzulara dayalı değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmesi gerektiğini belirtir.

14. Hukuk Dairesi 2016/5790 E. , 2019/971 K.

"İçtihat Metni"

14. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 27.10.2014 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı tesisi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kaübulüne dair verilen 29.12.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılardan ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

_ K A R A R _

Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacı, maliki olduğu 147 ada 12 parsel sayılı taşınmaz yararına, davalılara ait 147 ada 13 ve 14 parsel sayılı taşınmazlar üzerinden geçit hakkı talep etmiştir.
Davalılardan ... vekili, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kabulü ile 147 ada 13 parsel sayılı taşınmaz aleyhine geçit hakkı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü, davalılardan ... vekili temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Somut olaya gelince: Mahkemece, fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi dikkate alınmadan 147 ada 13 parsel sayılı taşınmaz aleyhine geçit tesis edildiği; 5 numaralı alternatifteki, yüzölçümü daha büyük olan 147 ada 14 parsel sayılı taşınmazdan geçit tesis edilmesinin daha uygun olacağının düşünülmemesi doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı ... vekilinin temyiz talebinin kabulüyle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde iadesine, 06.02.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.