BAM Hukuk Mahkemeleri İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi 2022/655 Esas 2022/919 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
11. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2022/655
KARAR NO : 2022/919

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I


İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İZMİR 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 09/03/2022
NUMARASI : 2020/739 Esas 2022/216 Karar
DAVANIN KONUSU : Zayi Belgesi Verilmesi
KARAR TARİHİ : 13.06.2022
KARAR YAZIM TARİHİ : 13.06.2022

İzmir 6.Asliye Ticaret Mahkemesinin 09.03.2022 tarih 2020/739 Esas 2022/216 Karar sayılı kararın Dairemizce incelenmesi davacılar vekili tarafından istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, üye ... tarafından düzenlenen rapor dinlenip ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA : Davacılar vekili, davacı şirketlerin lojistik ticari faaliyet gösterdiğini, müvekkili şirketlerin hem ticari hem de idari faaliyeti aynı adresten yürütülmekte olup şirketlerin ... Mah. .../... Sok. No:... .../... adresinde 16.12.2020 tarihinde meydana gelen yangın sebebiyle bir çok kıymetli evrakı, personel özlük dosyaları ve araç tescil dosyaları yanında Vergi Usul Kanunu madde 182. vd ile Türk Ticaret Kanunununda belirtilen tutulması gereken zorunlu defterlerinin zayii olduğunu, buna ilişkin yangın raporu düzenlendiğini, yangında .... Şti'nin aşağıda tarih ve sayıları tespit edilebilen ticari defter ve belgeleri yanında, 2014 yılı ve öncesi tarih ve sayıları tespit edilemeyen yevmiye defteri, kebir defteri, envanter defteri, 2008 ila 2020 yılına ait bütün taşıma irsaliyeleri, 2008 ila 2020 yılına ait gelir ve gider faturaları, elektronik mühür, ayrıca personel özlük dosyaları, personel iş güvenlik talimatları, personel sağlık raporları, personel puantaj ve ücret bordroları, personel izin dilekçeleri ve izin defterleri iş güvenliği evrakları (tespit öneri defteri, iş güvenlik uzmanı ve doktor atamaları, çalışan temsilci atamaları eğitim ve çalışma planları, risk analizi, acil eylem planları, değerlendirme raporları, araç evrakları k1 belgeleri, takograf kalibrasyonları iş makinesi ruhsatları, römork ruhsatları, şirket evrakları imza sirküleri, faaliyet belgesi, sicil gazeteleri, vekaletnameler, yetki belgeleri, boş çek koçanları, bir yaprak yazılı çek yaprağının zayi olduğunu, ... Şti'nin ticari defter ve belgeleri yanında, 2014 yılı ve öncesi tarih ve sayıları tespit edilemeyen yevmiye defteri, kebir defteri, envanter defteri, 2008 ila 2020 yılına ait bütün taşıma irsaliyeleri, 2008 ila 2020 yılına ait gelir ve gider faturaları, elektronik mühür, ayrıca personel özlük dosyaları, personel iş güvenlik talimatları, personel sağlık raporları, personel puantaj ve ücret bordroları, personel izin dilekçeleri ve izin defterleri, iş güvenliği evrakları tespit öneri defteri, iş güvenlik uzmanı ve doktor atamaları, çalışan temsilci atamaları eğitim ve çalışma planları, risk analizi, acil eylem planları, değerlendirme raporları, araç evrakları, K1 belgeleri, takograf kalibrasyonları iş makinesi ruhsatları, römork ruhsatları, şirket evrakları imza sirküleri, faaliyet belgesi, sicil gazeteleri, vekaletnameler, yetki belgeleri, boş çek koçanlarının zayi olduğunu ileri sürerek müvekkili şirketlerin tüm ticari defter ve belgeleri için zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 12/04/2021 havale tarihli beyan dilekçesi ile, ...'ne ait 2019, 2018, 2017, 2016, 2015, 2014, 2013, 2012, 2011 yıllarına ilişkin yevmiye defteri, kebir defteri ve envanter defterlerinin, ...'ne ait 2019, 2018, 2017, 2016, 2015, 2014 yıllarına ilişkin ticari defter ve belgeler ile bunların yanında 2014 yılı öncesi tarih ve sayıları tespit edilemeyen yevmiye defteri, kebir defteri ve envanter defterlerinin, her iki şirkete ait 2008 yılı ile 2020 yılı arası bütün taşıma irsaliyeleri, 2008 yılı ile 2020 yılı arası gelir ve gider faturaları, elektronik mühür, personel özlük dosyaları, personel iş güvenlik talimat ve belgeleri, şirket araçlarına ait k1 belgeleri, takograf kalibrasyon belgeleri, araç ve iş makinesi ruhsatları, dosya ruhsatları, imza sirküleri, faaliyet belgesi, vekaletnameler, boş çek koçanlarının yangın nedeni ile zayi olduğunu belirterek her iki davacı şirket bakımından belirtilen ticari defter ve belgeler hakkında yangın nedeni ile zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Mahkemece iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davacı ...'ne ait olan 2011-2012-2013-2014-2015-2016-2017-2018-2019 yıllarına ilişkin yevmiye defterleri, defter-i kebir, envanter defterleri ile davacı ...'ne ait olan 2014-2015-2016-2017-2018-2019 yıllarına ilişkin yevmiye defterleri, defter-i kebir, envanter defterlerinin 16/12/2020 tarihinde meydana gelen yangın sebebiyle zayi olduğu, bu davanın TTK 82/7 maddesi gereğince süresi içerisinde açıldığı, öte yandan TTK hükümleri gereğince ticari defter ve belgelerin 10 yıllık yasal muhafaza yükümlülüğü biten 2010 yılı öncesine ait defter ve belgeler yönünden hukuki yararın bulunmadığı, talepte bulunulan taşıma irsaliyeleri, gelir gider faturaları, elektronik mühür, personel özlük dosyaları, personel iş güvenlik talimat ve belgeleri, şirket araçlarına ait K1 belgeleri, takograf kalibrasyon belgeleri, araç ve iş makinası ruhsatları, dosya ruhsatları, imza sirküleri, faaliyet belgesi, vekaletnameler, boş çek koçanları yönünden ise bu hususları içerir delil bulunmadığından istemde bulunulan işbu belgeler yönünden davanın kanıtlamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile davaya konu ...'ne ait olan 2011-2012-2013-2014-2015-2016-2017-2018-2019 yıllarına ilişkin yevmiye defterleri, defter-i kebir, envanter defterleri ile davacı ...'ne ait olan 2014-2015-2016-2017-2018-2019 yıllarına ilişkin yevmiye defterleri, defter-i kebir, envanter defterlerinin zayi olduğunun tespitine, 2010 yılı öncesine ait defter ve belgeler yönünden hukuki yarar bulunmadığından 2010 yılı öncesine ait defter ve belgeler yönünden talebin reddine, talepte bulunulan taşıma irsaliyeleri, gelir gider faturaları, elektronik mühür, personel özlük dosyaları, personel iş güvenlik talimat ve belgeleri, şirket araçlarına ait K1 belgeleri, takograf kalibrasyon belgeleri, araç ve iş makinası ruhsatları, dosya ruhsatları, imza sirküleri, faaliyet belgesi, vekaletnameler, boş çek koçanları yönünden talebin sübut bulmadığından reddine karar verilmiştir.
Karara karşı davacılar vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
İSTİNAF NEDENLERİ : Davacılar vekili, yangın raporunda nelerin zayi olduğunun açıkça belirtildiğini, ekte sunulan Yargıtay'ın emsal kararında itfaiye raporunda ticaret defter ve belgeler yanında işverenin diğer saklamakla mükellef olduğu belgeler hakkında da zayi belgesi verilebileceğine işaret edildiğini, 17/12/2020 tarihli itfaiye raporunda, yangın sonucunda bina içinde bulunan 7 adet masaüstü bilgisayar, 2 adet dizüstü bilgisayar, 6 adet klima, 1 adet televizyon, 3 adet bilgisayar yazıcısı, 39 adet araç takip cihazı, 1 adet fırın, 3 adet buzdolabı, 3 adet ofis telefonu, büro içi muhtelif eşyalar, yedek dorse dosyaları, muhasebe dosyaları, arşiv dosyaları, şoför özlük dosyaları, nakliye faturaları, gelir gider faturaları, irsaliye faturaları, çek yaprakları, alacak senetleri, tapular, av tüfeği ruhsatları, 2008-2019 yılı arası muhtelif evraklar, bina önünde park halindeki ...'e ait 2010 model ... plakalı motor, ...'a ait 2010 model ... plakalı motor,...'e ait 2015 model ait ... plakalı motor tamamen yanmak suretiyle zarâr gördüğü, bina ve eşyaların ağır hasarlı durumda olduğunun rapor edildğini, itfaiye raporunda özlük dosyalarının da zayi olduğunun tespit edilmesine rağmen mahkemece "Talepte bulunulan taşıma irsaliyeleri, gelir gider faturaları, elektronik mühür, personel özlük dosyaları, personel iş güvenlik talimat ve belgeleri, şirket araçlarına ait K1 belgeleri, takograf kalibrasyon belgeleri, araç ve iş makinası ruhsatları, dosya ruhsatları, imza sirküleri, faaliyet belgesi, vekaletnameler, boş çek koçanları yönünden delil bulunmadığından istemde bulunulan işbu belgeler yönünden davanın kanıtlamadığı gerekçesiyle bu belgeler hakkındaki talebin reddine karar verildiğini,ekte sunulan SGK kurumundan gelen 23.03.2022 tarihli yazıda ücret bordroları, personel özlük dosyaları ve diğer belgelerin 15 gün içerisinde teslim edilmediği takdirde 5510 sayılı yasanın 102/1-e bendi uyarınca idari para cezası uygulanacağının ihtar edildiğini, eldeki davada süresi içerisinde mahkemeye müracaat ile itfaiye raporunda yazılı ticari defter ve belgelerin zayi olduğuna ilişkin talepte bulunulduğunu, yapılan yargılamada işyerinin tamamen yandığının sübuta erdiğini, tacir olan müvekkili şirketlerin 213 sayılı Vergi Usul Kanuna göre saklamakla yükümlü olduğu ticari defter ve belgelerin yanında gerek İş Kanunu gerekse de 5510 Sayılı Kanun kapsamında ücret bordroları, aylık prim hizmet belgeleri, personel özlük dosyaları, iş sağlığı ve güvenliği belgelerini de saklamakla mükellef olduğunu, oysa ki, müvekkili şirket adına kayıtlı 100'e yakın tır ve dorse bulunduğunu, bunların personel olan şoförler tarafından sevk ve idare edildiğini, buna göre bu personellere ait işyerinde ayrıca İş Kanunu ve 5510 Sayılı Kanun kapsamında tutulması gereken belgeler olduğunu, yine araçlara ilişkin ruhsat, takograf, K-1 belgeleri gibi belgeler olduğunu, ticari işletmenin faaliyet konusunun niteliği gereği olduğunu, itfaiye raporunda zayi olan ticari defter ve belgeler ile ilgili olarak bir kısım defter ve belgelere ilişkin zayi belgesi verilip, diğerlerinin reddedilmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, bu yangında 213 sayılı yasa kapsamında ticari defter ve belgelerin yandığı, dolayısı ile zayi olduğu kabul edilip, işverenin diğer saklamakla mükellef olduğu defter ve belgelerin (örneğin 5510 sayılı yasa kapsamındaki belgeler) aynı yangında zayi olmadığına ilişkin kararın ve delil bulunmadığına dair gerekçenin ayrıca hayatın olağan akışına da aykırı olduğunu, işyerlerinin tamamı yandığına göre, kısmen kabul kararına göre dosyadaki delillere göre belgelerin bir kısmının yanarak zayi olduğunu kabul eden mahkemenin, diğer belgeler bakımından da aynı delillere dayanılmasına rağmen "delil bulunmadığı" gerekçesi ile kısmen red kararı vermesinin geçerli bir hukuki neden olarak kabul edilemeyeceğini, toplanan delillerin anlaşılmaz biçimde birbiri ile çelişik neticeler doğurduğunun kabul edilemeyeceği nazara alınarak kısmen red kararının usul ve esasa aykırı olduğunu istinaf nedenleri olarak ileri sürmekle kısmen red yönündeki kararın kaldırılmasını ve itfaiye raporuna uygun şekilde dava dilekçesinde belirtilen diğer belgeler yönünden de zayi belgesi verilmesini istemiştir.
GEREKÇE : Dava, zayi belgesi verilmesi istemine ilişkin olup, ilk derece mahkemesince yukarıda yazılı gerekçeyle davanın kısmen kabulü ile davaya konu ...'ne ait olan 2011-2012-2013-2014-2015-2016-2017-2018-2019 yıllarına ilişkin yevmiye defterleri, defter-i kebir, envanter defterleri ile davacı ...'ne ait olan 2014-2015-2016-2017-2018-2019 yıllarına ilişkin yevmiye defterleri, defter-i kebir, envanter defterlerinin zayi olduğunun tespitine, 2010 yılı öncesine ait defter ve belgeler yönünden hukuki yarar bulunmadığından 2010 yılı öncesine ait defter ve belgeler yönünden talebin reddine, talepte bulunulan taşıma irsaliyeleri, gelir gider faturaları, elektronik mühür, personel özlük dosyaları, personel iş güvenlik talimat ve belgeleri, şirket araçlarına ait K1 belgeleri, takograf kalibrasyon belgeleri, araç ve iş makinası ruhsatları, dosya ruhsatları, imza sirküleri, faaliyet belgesi, vekaletnameler, boş çek koçanları yönünden talebin sübut bulmadığından reddine karar verilmiştir.
Dairemizce HMK'nın 355. maddesi uyarınca istinaf nedenleriyle ve resen kamu düzenine ilişkin sebeplerle sınırlı olarak istinaf incelemesi yapılmıştır.
TTK hükümleri gereğince ticari defter ve belgelerin 10 yıllık yasal muhafaza yükümlülüğü bulunduğundan 10 yıllık yasal muhafaza yükümlülüğü sona eren 2010 yılı öncesine ait defter ve belgeler yönünden talebin reddedilmesi doğrudur. Zayi belgesi talep edilen taşıma irsaliyeleri, gelir gider faturaları, elektronik mühür, personel özlük dosyaları, personel iş güvenlik talimat ve belgeleri, şirket araçlarına ait K1 belgeleri, takograf kalibrasyon belgeleri, araç ve iş makinası ruhsatları, dosya ruhsatları, imza sirküleri, faaliyet belgesi, vekaletnameler, boş çek koçanları belgelerinin yangında zayi olduğuna dair delil bulunmadığı, yangın raporu hangi belgelerin yangında zayi olduğu konusunda davacı taraf yetkililerinin beyanlarına göre yangından sonra düzenlendiğinden hangi belgelerin yangında zayi olduğunu ispatlamasının mümkün olmadığı sonucuna varılmakla; mahkemece bu belgeler hakkındaki talebin de reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
Bu durumda, istinaf kanun yoluna başvuranın dilekçesinde yer verdiği itirazların açıklanan gerekçe ışığında yerinde olmamasına, kararda kamu düzenine ilişkin bir aykırılık bulunmamasına, kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olmasına göre, duruşma açılmasına gerek görülmeyerek Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b-1 maddesi gereğince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacılar vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2-Davacılar yönünden istinaf karar harcı olan 80,70 TL peşin olarak alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
3-İstinaf başvurusu nedeni ile davacıların yaptığı giderlerin kendi üzerinde bırakılmasına,
Dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde, HMK'nın 362/1-a maddesi uyarınca miktar itibariyle kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.13.06.2022