Danıştay 8. Daire 2018/5725 Esas 2021/4528 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/5725
Karar No : 2021/4528

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Ticaret Borsası
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kayseri Ticaret Borsası'nda memur olarak görev yapan davacının Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları, Türkiye Ticaret Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Personel Yönetmeliği'nin "İşten Çıkarma ve Görevin Sona Ermesi Halleri" başlıklı 24/6 ve "Kuruluşların kararı ile re'sen emeklilik" başlıklı 31. maddesinin (b) bendi uyarınca re'sen emekliye ayrılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı yönetim kurulu kararının iptali ile emeklilikte geçen sürelerin fiili hizmetten sayılması ve parasal haklarının yasal faizi ile birlikte tazmini istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava dosyası bilgi ve belgelerden dava konusu işlemin mevzuatta aranan "kuruluşun teşkilat yapısında değişiklikler meydana gelmesi" kapsamında alındığı ve mevzuata uygun olduğu, diğer taraftan, T.C. Anayasasının 125. maddesinde, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış olup yapılan yargılama ile hukuka aykırı olmadığı anlaşılan işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı parasal haklardan söz etmeye de olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ilgili kanun ve yönetmelikler kapsamında davacının re'sen emekli edilebilmesi için kuruluşun teşkilat yapısında değişiklik yapılmış olması gerektiği, ancak idarenin teşkilat yapısında değişiklik yapıldığına dair dosya kapsamında herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığı, İdare Mahkemesince bu duruma ilişkin olarak davalı kuruluştan bilgi belge istenilmeksizin eksik incelemeye dayalı olarak verilen kararın hukuka aykırı olduğu, … Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu olan davacının davalı kurumda 17 yılı aşkın süredir başarılı bir şekilde görevini sürdürdüğü, Anayasa'nın 49. maddesi ile çalışmak herkesin hakkı ve ödevi olarak belirlendiğinden, bireylerin zorunlu emekli olma yaşına kadar çalışma isteklerinin sınırlandırılamayacağı, henüz borsa meclisi tarafında onaylanmamış akreditasyon kararlarına istinaden davacının re'sen emekliye sevk işleminin hukuka uygun olmadığı belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesince verilen ret kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 13/10/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY :
X- Dava, Kayseri Ticaret Borsası'nda memur olarak görev yapan davacının Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları, Türkiye Ticaret Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Personel Yönetmeliği'nin 24. maddesinin altıncı fıkrası ile 31. maddesinin (b) bendi uyarınca kuruluşun teşkilat yapısında değişiklikler meydana gelmesi sebebiyle re'sen emekliye ayrılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı yönetim kurulu kararının iptali ile emeklilikte geçen sürelerin fiili hizmetten sayılması ve parasal haklarının yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemi ile açılmıştır.
İdare Mahkemesince, dava konusu işlemin mevzuatta aranan "kuruluşun teşkilat yapısında değişiklikler meydana gelmesi" kapsamında alındığı ve mevzuata uygun olduğu, yapılan yargılama ile hukuka aykırı olmadığı anlaşılan işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı parasal haklardan söz etmeye de olanak bulunmadığından davanın reddine karar verilmiştir. Bölge İdare Mahkemesince istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararı hukuka ve usule uygun bulunarak istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; 15/01/2000 tarihinde …Ticaret Borsası nezdinde memur olarak göreve başlayan davacının 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun Geçici 12. maddesi kapsamında statü hukukuna tabi bulunduğu, … Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu olduğu, sicil sorumlusu olarak görev yapan davacının performans değerlendirmelerinin personel ortalamasının altında kaldığı, ancak almış olduğu bir disiplin cezası ve/veya uyarısının bulunmadığı, işinde yetersizliğine yönelik herhangi bir tespit ile belgenin bulunmadığı, Kayseri Ticaret Borsası Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile Borsa'nın temel yeterliliklerinin istenilen seviyeye çıkarılması için teşkilat yapısının gözden geçirilmesi ile Borsa personelince mevzuat ile verilen görevlerin gecikmelere sebebiyet vermeden yürütülmesini sağlamak, yapılan işlerin kalitesini yükseltmek ve sağlanan hizmetlerin en verimli şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla; personel görev dağılımlarının gözden geçirilmesine, sözleşmeli olarak çalışan personellerin durumlarının değerlendirilmesine, emekliliğe hak kazanan personellerle ilgili işlemlerin yapılmasına..." karar verildiği; … tarih ve … sayılı toplantısında ise yukarıda bahsi geçen karar neticesinde yapılan çalışmaların gündeme alınarak "… tarih ve …sayılı Yönetim Kurulu Kararına istinaden yapılan çalışmalar neticesinde sunulan rapor incelenerek akreditasyon kapsamında daha verimli ve fonksiyonel çalışma sisteminin işletilmesi için; 1- Teşkilat yapısında Akreditasyon çalışmaları ile lüzum görülen aşağıdaki değişikliklerin yapılmasına ve organizasyon şemasının ekte sunulu şekliyle kabul edilmesine karar verildi........... f- Üye Kayıt ve Sicil işlemlerinin Tescil Birimi tarafından yerine getirilmesine, 2-a- Yukarıdaki teşkilat yapısında meydana gelen değişiklikler nedeniyle kaldırılan sicil memurluğu kadrosunda görevli, emekliliğe hak kazanmış, personel …'nın 05/08/1983 tarih ve 18126 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ticaret Ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları, Türkiye Ticaret Sanayi, Deniz Ticaret Odaları Ve Ticaret Borsaları Birliği Personel Yönetmeliği'nin 24.ve 31/b maddesine istinaden 14/12/2016 tarihi itibariyle re'sen emekli edilmesine, gerekli işlemlerin yapılmasına..." karar verildiği ve davacının re'sen emekli edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Resmi Gazete'nin 05/08/1983 tarih ve 18126 sayısı ile yayımlanarak yürürlüğe giren, Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları, Türkiye Ticaret Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Personel Yönetmeliği'nin "İşten Çıkarma ve Görevin Sona Ermesi Halleri" başlıklı 24. maddesinin altıncı fıkrasında, şahsın kendi isteği ile emekli olması kuruluşlarınca sicil veya kuruluşun teşkilat yapısında meydana gelen değişiklikler nedeniyle re'sen emekli edilmesi, malullükve yaş haddine uğraması işten çıkarama ve görevin sona ermesi hallerinden biri olarak belirlendikten sonra, "Kuruluşların kararı ile re'sen emeklilik" başlıklı 31. maddesinin (b) bendinde, "Odalar, borsalar ve Birlik'te çalışan personelden Türkiye Odalar Borsalar ve Birlik Personeli Sigorta ve Emeklilik Sandığı Vakıf Senedinde yazılı hükümlere göre asgari hizmet, yaş haddi, malüllük ve diğer sebeplerle emekliliklerini hak etmiş bulunanlar kuruluşların atamaya yetkili organlarının kararı ile emekliye sevk edilebilirler. Personel Vakıf Senedindeki asgari hizmet, yaş haddi, malullük ve diğer sebeplere istinaden isteği üzerine emekliliğe çıkarılabileceği gibi aynı nedenlerle kuruluşların atamaya yetkili organlarının kararı ile de re'sen emekliliğe sevk edilebilir." kuralına yer verilmiştir.
Esasen, meslek kuruluşlarının, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları olması, verilen hizmetin kamu hizmeti olması ve davacı statüsündeki kişilerin memur niteliğinde bulunduğu gözönüne alındığında "yeniden yapılanma", "ilgili birimin kapatılması" gibi nedenler, statüleri itibariyle belli bir iş güvencesine sahip olması gereken memur kişilerin görevine son verilmesine esas teşkil edemez. Bu durumda, verimliliğin artırılması, yeniden yapılanma vs. gibi sebeplerle davacının re'sen emekliye sevk edilmesinde bu sebepler yönünden hukuka uyarlık bulunmamakta olup, diğer sebeplerin varlığına bakmak gerekir.
Yönetmeliğin re’sen emekliye sevk maddesi ile bu konuda idareye bir takdir yetkisi tanınmakta ise de, bu yetkinin kullanılmasının mutlak ve sınırsız olmayıp kamu yararı ve kamu hizmetinin gerekleriyle sınırlı olduğu idare hukuku ilkelerindendir. İdarenin takdir yetkisine dayanarak tesis ettiği işlemlerde bu yetkinin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanılıp kullanılmadığının yargı merciince denetlenebileceğine de kuşku yoktur.
Olayda, re’sen emekliliğe sevk için yönetmelikte aranılan asgari hizmet ve yaş haddi koşulları mevcut olmakla birlikte, idareye tanınan takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanıldığının ortaya konulabilmesi için, çalışanın ödenen prim ve fiilen çalışılan gün bakımından emekliliğe hak kazanmış olması ile birlikte re'sen emekliliğe sevk için geçerli ve somut olarak ortaya konulmuş objektif nedenlerin bulunması da gerekmektedir.
Bu çerçevede; üye kayıt ve sicil işlemlerini sicil sorumlusu olarak yürüten davacının, "kuruluşun teşkilat yapısında meydana gelen değişiklik kapsamında", üye kayıt ve sicil işlemlerinin tescil birimi tarafından yapılmasına karar verildiği gerekçesi ile re'sen emekliye sevk edilmesine karar verildiği görülmekle birlikte, davacının eğitim durumu ile davalı idare bünyesinde bulunduğu hizmetler dikkate alındığında, performansının düşük değerlendirilmesine karşın personel ortalamasına yakın olduğu, işinde yetersiz olduğuna dair bilgi, belge ve tespit ile hakkında verilmiş bir disiplin cezasının bulunmadığı, idareye tanınan takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanılmadığı davacının, bulunduğu görevi gerektiği şekilde yerine getirmediğine, aksattığına, verimsiz bulunduğuna ilişkin objektif nedenlerin mevcut olmadığı, davalı idarenin sahip olduğu takdir yetkisini uyuşmazlık konusu olayda hukuken geçerli nedenler ortaya konulmaksızın kullandığı anlaşılmakla davacının emekli edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu nedenle, davacının temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği görüşüyle, temyize konu kararın onanmasına ilişkin aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.