Danıştay 10. Daire 2017/1262 Esas 2021/4787 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2017/1262
Karar No : 2021/4787

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...

DAVALI : ...Bakanlığı
VEKİLİ : 1. Hukuk Müşaviri V. ...

DAVANIN KONUSU : Davacı tarafından, 31/07/2002 tarih ve 24832 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Gemi Adamları Yönetmeliği"nin 54. maddesinin ve bu maddeye dayanılarak tesis edilen ...tarih ve ...sayılı işlemin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, Gürcistan'da kaptanlık eğitimini tamamlayıp kaptanlık belgesini aldığı, Malta Cumhuriyetince belgesinin tanınarak bu ülkeden de adına kaptanlık belgesi düzenlendiği, Malta Cumhuriyetinden aldığı yeterliğin Türkiye'de de tanınması için yaptığı başvurunun dava konusu işlemle reddedildiği, ret işlemine gerekçe gösterilen Yönetmeliğin dayanağı Kanun Hükmünde Kararname hükmünün Anayasa Mahkemesince iptal edildiği, dolayısıyla dayanağı olmayan Yönetmelik maddesinin ve bu maddeye dayanılarak tesis edilen dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, "Gemiadamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşme"nin Kural I/10. maddesine göre davacının Gürcistan'dan almış olduğu kaptan yeterlik belgesinin tanınabilmesi için adı geçen ülke ile ikili bir anlaşmanın olması gerektiği, oysa bu ülke ile yapılmış ikili bir anlaşmanın olmaması nedeniyle bu belgenin tanınmasına hukuki olanak bulunmadığı, Yönetmeliğin yasal dayanağının bulunduğu ve dava konusu maddede hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ :.2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 4. fıkrası gereği, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı doğrultusunda dava konusu 29/08/2005 tarih ve 006377 sayılı işlem yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...

DÜŞÜNCESİ :.Dava, Gürcistan'dan almış olduğu kaptanlık belgesinin denkliğinin tanınması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin ...tarih ve ...sayılı işlem ile dayanağı 31.7.2002 tarih ve 24832 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Gemi Adamları Yönetmeliği”nin 54. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
31.7.2002 tarih ve 24832 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Gemi Adamları Yönetmeliği"nin 54. maddesinin iptali istemi;
31.7.2002 tarih ve 24832 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Gemi Adamları Yönetmeliği"nin "Yabancı Ülke İdarelerinden Alınmış Gemiadamları Belgelerinin Denklikleri" başlıklı 54. maddesinde, "Türk vatandaşı veya yabancı uyruklu olup, yabancı ülke idarelerinden alınmış yeterlik belgelerine sahip olan gemiadamlarının yeterliklerinin tanınması için, a)Yeterlik alınan ülkenin, IMO'nun yayınladığı "Beyaz Liste"de olması, b)Söz konusu yeterlik belgesinin, Sözleşmenin, 1/2 ve 1/9 kuralları ile Kod bölümünün A-1/2 Kısmı uyarınca düzenlenmesi, ayrıca deniz hizmeti, eğitim-öğretim ve yeterlik ile ilgili kalite standartlarına uygun olması, şartları gözönüne alınarak, Sözleşmenin 1/10 Kural ve Kod bölümünün A-1/10 kısmına göre İdare tarafından uygun görülmesi halinde yeterlik belgesi düzenlenir." hükmü yer almış, Yönetmeliğin 4. maddesinde ise İdarenin, Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı olduğu belirtilmiştir.
4922 sayılı Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanunun 3612 sayılı Yasayla değişik 2. maddesi "D" fıkrasında, gemiadamlarının; yeterliği ve sayısı bakımından, Ulaştırma Bakanlığı ile diğer ilgili kuruluşların görüşleri alınmak suretiyle hazırlanacak Yönetmeliklerce tespit olunmuş nitelikleri haiz bulunması gerektiği öngörülmüştür.
4745 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Devlet Memurları Kanunu, Harcırah Kanunu ile Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2. maddesinde, Denizcilik Müsteşarlığını oluşturan ana hizmet birimleri sayılmış; 3. maddesi "c" bendinde, gemi adamlarının belgelendirme ve kütükleme faaliyetlerini düzenlemeye Deniz Ulaştırması Genel Müdürlüğünün görevleri arasında yer verilmiştir.
Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmeye Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair 3539 sayılı Kanunun 1.maddesinde, Uluslararası Denizcilik Teşkilatı (IMO) tarafından 1978 yılında Londra'da düzenlenen konferansta kabul edilen ve uluslararası alanda 28.4.1984 tarihinden itibaren yürürlüğe giren "Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmeye katılmamızın uygun bulunduğu kurala bağlanmış, sözkonusu Yasanın Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren hüküm ifade edecek şekilde katılınması Bakanlar Kurulunun ...tarih ve ...sayılı kararıyla kararlaştırılmıştır.
STCW Sözleşmesinin I. maddesinde, tarafların, denizde can ve mal güvenliği ve deniz çevresinin korunması bakımından, gemi adamlarının görevlerine uygun nitelikte olmaları için Sözleşmenin tüm olarak uygulanmasını sağlamak üzere bütün yasa, kararname, emir ve yönetmelikleri çıkarmakla yükümlü oldukları, Sözleşmenin "geçiş hükümleri" başlıklı VII. maddesinin 1 nolu fıkrasında, Sözleşmenin bir yeterlik veya görev belgesi gerektirdiği hallerde, Sözleşmenin bir taraf için yürürlüğe girdiği tarihten önce o tarafın yasaları veya telsiz kuralları uyarınca verilmiş olan belgelerin, Sözleşmenin o taraf için yürürlüğe girdiği tarihten sonraki hizmetler içinde geçerli olarak tanınacağı; 2 nolu fıkrasında, bir tarafın, sözleşmenin kendisi bakımından yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en çok beş yıl süre ile önceki uygulamaları uyarınca yeterlik belgesi vermeye devam edebileceği, bu belgelerin sözleşme amaçları için geçerli olarak tanınacağı hükme bağlanmış; STCW-1995 Konferansının sonuç bildirgesi bağlısı olan Karar 1'de, Sözleşmenin eki yerine geçecek ekli değişmelerin 1 Şubat 1997 de yürürlüğe gireceği, STCW-1995 Konferansı ile değiştirilmiş Ek' in geçiş hükümlerini düzenleyen Kural I/15 maddesinde, bir tarafın 1 Şubat 1997 'den hemen önce uygulanmakta olan sözleşme hükümleri uyarınca belgeleri ve uygunluk onaylarını yenilemeye ve tekrar geçerlikli yapmaya 1 Şubat 2002 tarihine kadar devam edebileceği, STCW-1995 Konferansının sonuç bildirgesi bağlısı olan Karar 3' de, "geçiş hükümleri" ele alınarak, 5 yıllık süre için uygulanacak geçiş hükümlerinin Kural I/15 i içereceği hususunda anlaşılmış olarak, 1 Şubat 2002 tarihinde tam uyumun sağlanması maksadı ile, tarafların yeniden düzenlenmiş olan sözleşmeyi kendi ulusal eğitimlerinde, belgelendirmelerinde ve idare sistemlerinde uygulamak için uygun önlemleri almaya derhal başlamaları gerektiği öngörülmüştür.
Türk bayraklı gemilerde çalışan ve çalışacak gemiadamlarının, eğitim, belgelendirme, sınav, vardiya tutma ve kütükleme işlemlerini ulusal mevzuatlar ile uluslararası sözleşmenin kurallarına uygun olarak düzenlemek ve bunları kapsamak üzere düzenlenen ve 30.1.1997 tarih ve 22893 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Gemiadamlarının Eğitim, Belgelendirme, Sınav, Vardiya Tutma Kütüklenme ve Donatılma Esasları Hakkında Yönetmelik; 24.7.2001 tarih ve 24472 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gemiadamları Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmıştır.
31.7.2002 tarih ve 24832 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gemi Adamları Yönetmeliği ile gemilerin yola elverişlilik bakımından donatılmalarında gemi adamları ile ilgili gereklerin saptanması amaçlanmış, kapsamı; Türk bayraklı gemilerde çalışan ve çalışacak olan gemi adamlarını ve bunların yeterlilikleri, eğitimleri, sınavları, belgelendirilmeleri, sağlık durumları, kütükleme işlemleri ve vardiya tutma ile ilgili kurallar olarak belirlenmiş, 89. maddesiyle de 24.7.2001 tarihli Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Bakanlar Kurulu kararı ile iç hukuk yönünden yürürlüğe girmesi kararlaştırılan Uluslararası Denizcilik Teşkilatı (IMO) tarafından kabul edilen ve uluslararası alanda 28.4.1984 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Gami Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmenin hükümleri ile 4922 ve 4745 sayılı Yasa hükümlerine dayanılarak hazırlanan 31.7.2002 tarih ve 24832 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik düzenlenmiştir.
Yönetmeliğin dayanağı olan ve 29.9.2003 tarih ve 25244 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirilme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmeye" 28.4.1989 tarihinden geçerli olmak üzere katılmamızı öngören 26.8.2003 tarih ve 2003/6109 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle açılan davada ise; Danıştay Onuncu Dairesi, 11.5.2007 E:2004/12045, K:2007/2517 sayılı kararıyla; "Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmenin, 3539 sayılı Yasa ile uygun bulunması ve bu Yasanın 28.4.1989 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmesi, davalı idarelerin ise anılan sözleşmenin içeriğine ilişkin iç hukuk düzenlemelerini (Yönetmelik, genelge vb gibi) gerek Anayasa, gerek 4922 sayılı Yasa ile 491 sayılı KHK'de yer verilen yetki çercevesinde yapması, 491 sayılı KHK'ye 5310 sayılı Yasanın geçici 2. maddesiyle eklenen hükümle, bu konuda daha önce çıkarılmış olan Yönetmeliklerin uygulanmasına devam olunacağının öngörülmesi karşısında, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının geçmişe etkili olacak şekilde yürürlüğe konulmuş olması, anılan Bakanlar Kurulu Kararının iptalini gerektirecek bir eksiklik olarak görülmemiştir. Bu durumda, gemi adamları ve denizcilik konusunda idarece kamu hizmetlerinin devamlılığının sağlanması ve bu konuda hukuki boşluk yaratılmaması amacıyla 244 sayılı Milletlerarası Andlaşmaların Yapılması, Yürürlüğü ve Yayınlanması ile Bazı Andlaşmaların Yapılması İçin Bakanlar Kuruluna Yetki Verilmesi Hakkında Kanunda öngörülen iç hukuk prosedürünün yerine getirilmesi niteliğindeki dava konusu Bakanlar Kurulu Kararında hukuka aykırılık bulunmamaktadır, gerekçesiyle davanın reddine” karar vererek; Sözleşmenin ...tarih ve ...sayılı Kararla iç hukukumuz yönünden bağlayıcılığı olduğunu yargı kararıyla kesinleştirmiştir.
Sonuç olarak; Yönetmeliğin dava konusu edilen 54.maddesi ile getirilen kuralların temel dayanağı; iç hukukumuzun bir parçası olduğu yargı kararıyla da kesinleşen uluslararası bir sözleşme (STCW Sözleşmesi) ile Yasalara, ilgili Yönetmeliğin çıkarılış amacına ve kamu hizmetinin gereklerine uygundur.
Davacının Gürcistan’dan almış olduğu kaptanlık belgesinin denkliğinin tanınması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin ...tarih ve ...sayılı işleme gelince;
Dosyadaki belgelerin incelenmesinden; davacının; Türkiye'den sınırlı vardiya zabitliği, Malta’dan kaptanlık yeterliği olduğu, Malta’dan alınan yeterliğin tanınmasını talep etmesi üzerine idarece yapılan incelemede; davacının, 550GT'a kadar olan gemilerde geçerli sınırlı vardiya zabiti yeterlik belgesi olduğu, ayrıca Gürcistan Denizcilik İdaresince düzenlenen kaptan yeterlik belgesine sahip olduğu ve bu belgeye dayanılarak Malta Denizcilik İdaresince düzenlenen ve sadece Malta bayraklı gemilerde geçerli "uygunluk onayı belgesi" bulunduğu, bu belgenin, STCW Sözleşmesinin hükümlerine göre alınan; denizcilik eğitimi, deniz hizmeti ve sınav sonucunda düzenlenmiş bir "yeterlik belgesi" olmadığı, STCW Sözleşmesinin 1/10 Kuralına uygun olarak gemiadamlarının eğitim ve belgelerinin Türkiye tarafından tanınmamış olan Gürcistan Denizcilik İdaresinden alınmış yeterlik belgesine dayalı olarak hazırlanan bir "uygunluk belgesi(tanıma)" olduğu anlaşılmıştır.
Gemiadamlarının Eğitimi, Belgelendirilmesi ve Vardiya Standartları Hakkındaki Sözleşmenin (STCW) 1/10 Kuralı; idarelerce, gemiadamlarının eğitim ve belgelerinin tanınmasını düzenlenmiş, Kuralın 6.paragrafında; "Başka bir tarafın verdiği bir yeterlik belgesinin tanınması veya tanınmasının gerçekleşmesi ile ilgili olarak bu kuralın hükümleri uyarınca verilen yeterlik belgeleri ve uygunluk onay belgeleri daha başka bir idare tarafından tanımaya dayanak olarak kullanılamayacaktır." hükmüne yer verilmiştir. Bu hükümler paralelinde Gemiadamları Yönetmeliğinin 54. maddesi hükümlerinden birinde de, STCW Sözleşmesinin 1/10 Kuralının şartlarının yerine getirilmesi, bir başka ifade ile de taraflar arasında ikili anlaşma yapılmış olması şartının arandığı hususu çekişmesizdir.
Ortada, Gürcistan Denizcilik İdaresinden alınan ve Malta Denizcilik İdaresi tarafından uygunluğu onaylanan bir belgenin Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından tanınması istemi vardır.
Gürcistan Denizcilik İdaresinden alınan belgelerin tanınması hususunda bu ülke ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti arasında bir protokol bulunmamakta olup, bu protokol Malta Denizcilik İdaresiyle mevcuttur.
Ancak, gerek STCW Sözleşmesinin 1/10 kuralında, gerekse sözleşme hükmüne uygun olarak Malta ile yapılan protokol uyarınca, bir başka idare tarafından verilen "uygunluk onayı" belgelerinin, taraf idareler açısından bir kez daha tanımaya kanıt olarak kullanılamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu durum; aralarında ikili anlaşma bulunmayan fakat, bu iki ülkeden herhangi birinin anlaşmalı olduğu ülkelerden alınan belgelerin, anlaşmaya taraf olan devlet aracı olarak kullanılarak, anlaşma yapılmayan devletlerden alınan belgelerin dolaylı onaylanmasını engellemek amacıyla gerek STCW'nin 1/10'ncu kuralında, gerekse bu Sözleşme hükümleri çerçevesinde yapılacak ikili anlaşma protokollerinde kural haline getirilmiş olup uluslararası hukukun genel ilkeleri çerçevesinde getirilen bu kurallarda Sözleşmeye, mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu bağlamda; davacının, ikili anlaşma bulunmayan bir ülkeden aldığı kaptanlık belgesini, söz konusu ülkenin ikili anlaşması olan bir ülkeye onaylattırarak ve bu ülkenin Türkiye ile ikili anlaşmasını ileri sürerek anlaşma bulunmayan bir ülkeden alınan belgenin dolaylı olarak onaylattırılması isteminde; STCW'nin 1/10 Kuralına, ikinci ülkeyle yapılan protokolde yer alan düzenlemeye ve STCW ilkelerine göre düzenlenmiş bulunan ve STCW'nin 1/10 Kuralını da öngören 31.7.2002 tarih ve 24832 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Gemi Adamları Yönetmeliği"nin 54. maddesine uygunluk bulunmamaktadır.
Sonuç olarak; Yönetmeliğin 54.maddesinde öngörülen yeterliğe sahip olmadığı anlaşılan belgeye denklik verilmemesine yönelik idari işlemde, uluslararası ve ulusal mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan; dava dilekçesinde Anayasa Mahkemesinin 13.11.2001 tarih ve E:2001/413, K:2001/351 sayılı kararıyla yönetmeliğin dayanağı 491 sayılı KHK’nin 2.maddesinin (t) ve (g) bentleri, yine Anayasa Mahkemesinin 15.7.2002 tarih ve E:2002/116, K:2002/67 sayılı kararıyla Yönetmeliğin dayanağı 491 sayılı KHK’nin 2.maddesinin (c) ve (d) bentlerinin iptal edilmesi nedeniyle, Yönetmeliğin dayanağının bulunmadığı ileri sürülmüşse de, belirtilen KHK, Yönetmeliğin tek dayanağı olmadığı gibi, iptal hükmü ile bu alanda oluşan boşluk 2.3.2005 tarihli ve 5310 sayılı Yasa ile giderilerek, bu alan, Denizcilik Müsteşarlığının görevleri arasında sayıldığı, 491 sayılı KHK'nin Geçici 2.maddesinde ise, bu Kanunda belirtilen Yönetmeliklerin yürürlüğe gireceği tarihe kadar Denizcilik Müsteşarlığınca çıkarılan ve hala yürürlükte bulunan yönetmeliklerin bu Kanuna uygun olan hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği hükmü ile 31.7.2002 tarih ve 24832 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Gemi Adamları Yönetmeliği"nin dayanağı olarak 7.2.2002 tarih ve 4745 sayılı KHK gösterilmesi hususları birlikte değerlendirildiğinde, davacının iddialarında bu yönden de isabet bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle; istemin reddine; davacının Gürcistan'dan almış olduğu kaptanlık belgesinin denkliğinin tanınması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin ...tarih ve ...sayılı işlem ile dayanağı 31.7.2002 tarih ve 24832 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Gemi Adamları Yönetmeliği"nin 54. maddesinin iptali isteminin reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince; Dairemizin Yönetmelik maddesi yönünden davanın reddi, uygulama işleminin iptali yolundaki 14/10/2008 tarih ve E:2005/7709, K:2008/6558 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/09/2013 tarih ve E:2009/785, K:2013/2487 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozulan kısım hakkında Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :

Davacının Türkiye'den, sınırlı vardiya zabitliği, liman kaptanı ve ticaret gemisi zabitliği yeterlik belgesi aldığı, Gemiadamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşme'ye (STCW) katılan ülkelerden olan Gürcistan'dan da kaptan yeterliği belgesi aldığı, başvurusu üzerine Gürcistan'dan aldığı belgenin sözleşmeye katılan ülkelerden olan Malta tarafından tanındığı, kaptan yeterliğinin Türkiye tarafından da tanınması istemiyle davalı idarelere yaptığı başvurunun; bu belgenin STCW sözleşmesi hükümlerine uygun olarak verilen denizcilik eğitimi, deniz hizmeti sonrasında yapılan sınav sonucunda düzenlenmiş bir belge olmadığı, Sözleşmenin 1/10 Kuralına uygun olarak gemiadamlarının eğitim ve belgelerini henüz tanımadığımız Gürcistan Denizcilik İdaresinden alındığı, bu ülke ile gemiadamlarının eğitim ve belgelerinin tanınması hususunda bir yükümlülük anlaşması yapılmadığı gerekçesiyle Sözleşmenin Kural 1/10 maddesine ve dava konusu Yönetmeliğin 54. maddesine dayanılarak dava konusu işlem ile reddedilmesi üzerine görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Danıştay Onuncu Dairesinin 14/10/2008 tarih ve E:2005/7709, K:2008/6558 sayılı kararı ile dava konusu Gemiadamları Yönetmeliği'nin 54. maddesi yönünden davanın reddine, bireysel işlemin ise iptaline karar verilmiştir.
Kararın iptale ilişkin kısmının davalı idareler tarafından temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/09/2013 tarih ve E:2009/785, K:2013/2487 sayılı kararıyla, Daire kararının bireysel işlemin iptaline ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmiştir.
Davacının karar düzeltme istemi, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 10/11/2016 tarih ve E:2014/3859, K:2016/2917 sayılı kararı ile reddedilmiştir.
Buna göre, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı üzerine dava konusu bireysel işlem yönünden yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
İNCELEME VE GEREKÇE :

ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay dava daireleri kararlarına karşı Danıştay'da temyiz yoluna başvurulabileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 38. maddesinde, idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların İdari Dava Daireleri Kurulunca temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 4. fıkrasında da, idare mahkemelerinin bozmaya uymayarak eski kararında ısrar edebileceği, ancak Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulmasının zorunlu olduğu kurala bağlanmış; böylece Danıştay dava dairelerine, ilk derece mahkemesi olarak verdikleri kararların temyizen bozulması halinde ısrar olanağı tanınmamıştır.
4922 sayılı Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun'un 2. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan şekliyle (D) fıkrasında, gemi adamlarının yeterliği ve sayısının, Ulaştırma Bakanlığı ile diğer ilgili kuruluşların görüşleri alınmak suretiyle hazırlanacak Yönetmelikle tespit edileceği kurala bağlanmıştır.
4745 sayılı Denizcilik Müsteşarlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Devlet Memurları Kanunu, Harcırah Kanunu ile Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun işlem tarihinde yürürlükte bulunan 2. maddesinde de, Denizcilik Müsteşarlığını oluşturan ana hizmet birimleri sayılmış; 3. maddesinin (c) fıkrasında, gemi adamlarının belgelendirme ve kütükleme faaliyetlerini düzenleme görevi, Deniz Ulaştırması Genel Müdürlüğü'ne verilmiştir.
Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmeye Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair 3539 sayılı Kanunun 1. maddesinde, Uluslararası Denizcilik Teşkilatı (IMO) tarafından 1978 yılında Londra'da düzenlenen konferansta kabul edilen ve uluslararası alanda 28/04/1984 tarihinden itibaren yürürlüğe giren "Gemiadamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşme'ye katılmamızın uygun bulunduğu kurala bağlanmış, sözleşmeye katılmamız ise Bakanlar Kurulu'nun 26/08/2003 tarih ve 2003/6190 sayılı kararı ile kabul edilmiştir.
Yukarıda anılan uluslararası sözleşme hükümleri ile 4922 ve 4745 sayılı Kanun hükümlerine dayanılarak hazırlanan Gemiadamları Yönetmeliğinin ''Yabancı Ülke İdarelerinden Alınmış Gemiadamları Belgelerinin Denklikleri'' başlıklı dava konusu 54. maddesinde;
''Türk vatandaşı veya yabancı uyruklu olup, yabancı ülke idarelerinden alınmış yeterlik belgelerine sahip olan gemiadamlarının yeterliklerinin tanınması için,
a- Yeterlik alınan ülkenin, IMO'nun yayınladığı "Beyaz Liste" de olması,
b- Söz konusu yeterlik belgesinin, sözleşmenin, 1/2 ve 1/9 kuralları ile Kod bölümünün A-1/2 Kısmı uyarınca düzenlenmesi, ayrıca deniz hizmeti, eğitim-öğretim ve yeterlik ile ilgili kalite standartlarına uygun olması,
Şartları gözönüne alınarak, sözleşmenin 1/10 Kural ve Kod bölümünün A-1/10 Kısmına göre idare tarafından uygun görülmesi halinde yeterlik belgesi düzenlenir.'' kuralı yer almıştır.
Yönetmeliğin göndermede bulunduğu Sözleşmenin ''Belgelerin tanınması'' başlıklı Kural 1/10 maddesinde ise, ''Her idare, diğer bir Tarafça veya onun yetkisi altında bir kaptana, zabite veya telsiz operatörüne verilmiş olan bir belgenin Kural 1/2, paragraf 5 uyarınca tanınmasında bu kural hükümlerine uyulmasını ve aşağıdakileri sağlayacaktır:
1- İdare, tesislerin ve yöntemlerin denetlenmesini de içerebilen gerekli bütün önlemleri alarak, yeterlik standartları, belgelerin verilişi ve uygunluk onayları ve kayıtların tutulması ile ilgili gereklere tam olarak uyulduğunu gerçeklemiş olacaktır; ve
2- İlgili Taraf ile sözleşmeye uygun olarak yapılan eğitim ve belgelendirme düzenlemelerinde herhangi önemli bir değişikliğin derhal bildirilmesi konusunda bir yükümlülük anlaşması yapılmış olacaktır.'' kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Dava konusu bireysel işlemin incelenmesi:
Gemiadamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmenin (STCW) 1/10 kuralı; idarelerce, gemiadamlarının eğitim ve belgelerinin tanınması usulünü düzenlenmiştir. Anılan kuralın 6. paragrafında; “Başka bir tarafın verdiği bir yeterlik belgesinin tanınması veya tanınmasının gerçekleşmesi ile ilgili olarak bu kuralın hükümleri uyarınca verilen yeterlik belgeleri ve uygunluk onay belgeleri daha başka bir idare tarafından tanımaya dayanak olarak kullanılamayacaktır.” hükmüne yer verilmiştir. Belirtilen Sözleşme kuralı uyarınca, davacının Gürcistan'dan aldığı kaptan yeterliği belgesinin Malta tarafından tanınmış olması, Türkiye tarafından da tanınmasını gerektirmemektedir. Sözleşme'nin yukarıda yer verilen Kural 1/10 ve Kural 1/2, paragraf 5 hükümleri uyarınca, Gürcistan'dan verilen yeterlik belgesini inceleme ve tanıma konusunda, Türkiye'nin de yetkisi ve görevi bulunmaktadır.
Sözleşme'nin Kural 1/10 ve Kural 1/2, paragraf 5 hükümleri uyarınca, Türk denizcilik idaresinin, Gürcistan'dan verilen bir yeterlik belgesini tanıyabilmesi için, öncelikle, Gürcistan'ın tesislerinin ve yöntemlerin denetlenmesini de içerebilen gerekli bütün önlemleri alarak, yeterlik standartlarını, belgelerin verilişi ve uygunluk onayları ve kayıtların tutulması ile ilgili gereklere tam olarak uyulduğunu yerinde yapacağı incelemelerle tespit etmiş olması gerekmektedir. Belirtilen incelemelerin, bir başka devletin egemenliği altındaki yerde, Gürcistan sınırları içinde yapılması gerekeceğinden, böyle bir incelemenin ancak Gürcistan'ın izin vermesi ya da Türkiye ile Gürcistan'ın anlaşması yoluyla yapılabileceği açıktır. Uluslararası Denizcilik Örgütü de, Sözleşmenin 1/10 kuralına göre belgelerin tanınması hususunda yapılacak anlaşmaların içeriğini belirleyen MSC/Circ.950 sayılı bir sirküler yayınlamıştır. Bu sirkülere uygun olarak Türkiye ile 26 devlet arasında belgelerin tanınmasına ilişkin protokoller imzalanmıştır. Dolayısıyla, Sözleşme'nin Kural 1/10 hükmünün sonunda bahsedilen anlaşmanın, sözleşmeye uygun olarak yapılan eğitim ve belgelendirme düzenlemelerinde herhangi önemli bir değişikliğin derhal bildirilmesi yanında diğer bir devletin tesislerinin ve yöntemlerin denetlenmesini de içerebilen gerekli bütün önlemleri alarak, yeterlik standartlarını, belgelerin verilişi ve uygunluk onayları ve kayıtların tutulması ile ilgili gereklere tam olarak uyulup uyulmadığının tespiti için yerinde yapılacak incelemeleri de kapsayan bir anlaşma olması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Nitekim, değinilen şekilde bir anlaşmanın yapılmasının şartlarının bulunup bulunmadığının anlaşılması için, davalı idare görevlilerince Gürcistan'da bir ön inceleme yapıldığı ve bir rapor düzenlendiği anlaşılmaktadır. Davalı idareler tarafından dosyaya sunulan ve Gürcistan'da gemiadamlarının eğitim ve belgelendirilme işlemlerini yürüten kurumlarla ilgili olarak yerinde yapılan bu incelemenin sonuçlarını gösteren raporda, Gürcistan'ın IMO'nun yayınladığı beyaz listede yer aldığı, verilen eğitimin sözleşme hükümleri ile paralellik gösterdiği belirtilmiş olmakla birlikte, sonuç kısmında, "yapılan araştırmaların neticesinde hiçbir eğitim ve sınav olmaksızın belli bir ücret karşılığında Gürcistan tarafından belgeler verildiği konusunda duyumlar olduğu ve bu konuda bir kanaat oluştuğu anlaşılmış ve bu husus Müsteşarlığımızca ifade edilmiştir. Bu konuda Müsteşarlığımızda ve denizcilik kamuoyunda oluşan kaygılar giderilmediği ve varsa yasal olmayan veya sahtecilikle ilgili uygulamalar önlenmediği sürece karşılıklı tanıma protokolünün getireceği bir çok sakınca mevcuttur. Bu hususta öncelikle, Gürcistan idaresinin, sahtecilik ve yasa dışı uygulamaları tümüyle gidermesi, bu konuda İdaremizde en küçük bir kuşkunun kalmaması gerekmektedir.
Yukarıda sayılan şartların olgunlaşması ve sakıncaların giderilmesi durumunda tanıma konusu gündeme gelebilir" değerlendirmesine yer verilmiştir.
Aktarılan rapor da göstermektedir ki, Gürcistan ile Türkiye arasında, gemi adamlarının yeterliği konusunda bir anlaşma yapılmadığı gibi, Türk denizcilik idaresince, Gürcistan denizcilik idaresinin yürüttüğü gemi adamlarının eğitim ve belgelendirilmesi hizmetleri yeterli ve Sözleşme kurallarına uygun bulunmamıştır.
Bu itibarla, Gürcistan ile Türkiye arasında, gemi adamlarının yeterliği konusunda bir anlaşma yapılmamış olması ve Gürcistan denizcilik idaresinin yürüttüğü gemi adamlarının eğitim ve belgelendirilmesi hizmetlerinin yeterli ve Sözleşme kurallarına uygun bulunmaması karşısında, dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararına uyularak; ...tarih ve ...sayılı işlem yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,

3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen ...TL vekâlet ücretinin ve ...TL temyiz yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 14/10/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.