Danıştay 6. Daire 2020/708 Esas 2021/11414 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/708
Karar No : 2021/11414


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Tekstil Gıda Motorlu Araçlar San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İzmir ili, Konak ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda yapılan imalatların ruhsatsız olduğundan bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca ruhsatsız imalatın yıktırılarak projesine uygun hale getirilmesine ve aynı Kanunun 42/3. maddesi uyarınca davacıya 2.718,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Konak Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 17/05/2018 tarih ve E:2015/9255, K:2018/3818 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak; Mahkemelerinin 11/10/2018 tarihli ara kararı ile davacı ve davalı idareden; dava konusu aykırılıklarla ilgili, 7143 sayılı Kanunla eklenen İmar Kanununun Geçici 16. maddesi uyarınca, imar barışından faydalanmak için Yapı Kayıt Belgesi müracaatı yapılıp yapılmadığının, yapılmış ve davalı idareye sunulmuş ise 7143 sayılı Kanunla eklenen İmar Kanununun Geçici 16. maddesi uyarınca dava konusu işlemin iptal edilip edilmediğinin sorulduğu, buna ilişkin bilgi ve belgeler istenildiği, davalı idare vekili tarafından 31/10/2018 havale tarihli beyan dilekçesi ile; yapı kayıt belgesi ile ilgili olarak taşınmaz sahibi tarafından yapılmış müracaat bulunmadığının belirtildiği, davacı vekili tarafından 26/12/2018 tarihli beyan dilekçesi ekinde; … tarihli ve …nolu yapı kayıt belgesi dosyaya sunulduğu ancak davalı idareye başvurulup başvurulmadığına ilişkin bilgiye yer verilmediğinin görüldüğü, yine 24/01/2019 tarihli ara kararı ile; davacıdan, Yapı Kayıt Belgesinin davalı idareye sunulmasının yasal zorunluluk olduğu belirtilerek, alınan belgenin idareye sunulup sunulmadığının sorulduğu, davalı idareden de; davacı tarafından sunulan yapı kayıt belgesi ara kararı ekinde gönderilerek; 7143 sayılı Kanunla eklenen İmar Kanununun Geçici 16. maddesi uyarınca, imar barışından faydalanmak için davacı tarafından alınan Yapı Kayıt Belgesinin sunulup sunulmadığının, sunulmuş ise dava konusu işlemin iptal edilip edilmediğinin, edilmemiş ise gerekçesinin sorulduğu, davacı vekili tarafından 07/02/2019 havale tarihli beyan dilekçesi ile; yapı kayıt belgesinin … tarihinde davalı idareye … evrak kayıt numarasıyla sunulduğunun belirtildiği, buna ilişkin evrak kayıt numaralı dilekçenin dosyaya ibraz edildiği, davalı idare tarafından verilen 12/02/2019 havale tarihli cevap yazısı eki Konak Belediye Başkanlığı Yapı Kontrol Müdürlüğü yazısında ise; yapı kayıt belgesinin açıklamalı başvuru formu ile birlikte ilgilisi tarafından ibrazı halinde inceleme ve değerlendirme aşamasından sonra iptali talebinin Belediye Encümenine sunulabileceğinin belirtildiği, yine 28/05/2019 tarihli ara kararı ile; davalı idareden, 7143 sayılı Kanunla 3194 sayılı İmar Kanununa eklenen Geçici 16. madde uyarınca imar barışından faydalanmak için davacı tarafından alınan ve davalı idareye sunulduğu anlaşılan Yapı Kayıt Belgesine istinaden dava konusu işlemin iptal edilip edilmediğinin, edilmemiş ise gerekçesinin sorulduğu, davalı idare tarafından cevaben verilen 02/07/2019 havale tarihli cevap yazısı eki Konak Belediye Başkanlığı Yapı Kontrol Müdürlüğü yazsında; yapı kayıt belgesinin Mahkeme tarafından ara karar ekinde iletildiği, dava konusu işlemin iptali yönünde ilgilisince henüz ibraz edilmediği, idari kararın iptalinin henüz yapılmadığının belirtildiğinin görüldüğü, 3194 sayılı İmar Kanununun Geçici 16. maddesinde, bu kanun hükümlerine göre alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği yönündeki düzenleme uyarınca; yetki ve usulde paralellik ilkesi gereği dava konusu işlemin iptaline ilişkin işlemi yapan makamca yeni bir encümen kararı alınmadığı görülmekle beraber; davacı tarafından yasa kapsamında alınan yapı kayıt belgesinin davalı idareye sunulduğunun beyan edilmesi yanı sıra, davacı tarafından Mahkemelerine ibraz edilen yapı kayıt belgesinin de davalı idareye gönderilmesine rağmen idare tarafından davacı tarafından sunulan herhangi bir yapı kayıt belgesi olmadığından bahisle işlem tesis edilmediğinin anlaşıldığı ve usul ekonomisi ve yetki ve usulde paralellik ilkeleri gereği, yukarda yer verilen yasal düzenleme uyarınca, Yapı Kayıt Belgesi bulunan yapıya ilişkin olarak davalı idarece yapılacak inceleme sonucuna göre yapı kayıt belgesinin dava konusu imalatların tamamını kapsayıp kapsamadığına göre işlem yapılması gerekmekte iken, davayı sürüncemede bırakacak şekilde herhangi bir işlem yapılmamasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkeme kararının usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Mahkeme kararının usul ve hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ…'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İzmir ili, Konak ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda yapılan imalatların ruhsatsız olduğundan bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca ruhsatsız imalatın yıktırılarak projesine uygun hale getirilmesine ve aynı Kanunun 42/3. maddesi uyarınca davacıya 2.718,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … günlü, …sayılı Konak Belediye Encümeni kararı düzenlenmiş olup, bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; "Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce (...) tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 3. fıkrasında, "18, 28, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 40 ve 41 inci maddelerde belirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan yapı veya parsel sahibine, harita, plan, etüt ve proje müelliflerine, fenni mesullere, yapı müteahhidine ve şantiye şefine, ilgisine göre ayrı ayrı olmak üzere ikibin Türk Lirası, bu fiillerin çevre ve sağlık şartlarına aykırı olması halinde dörtbin Türk Lirası, can ve mal emniyetini tehdit etmesi halinde altıbin Türk Lirası idari para cezası verilir." hükmüne yer verilmiştir.
Uyuşmazlık konusu olayda; her ne kadar İdare Mahkemesince dava konusu taşınmaza ilişkin olarak davacının yapı kayıt belgesi aldığı, yapı kayıt belgesine istinaden davalı idare tarafından yıkım ve para cezasına ilişkin olarak işlem yapılması gerektiği ve Mahkemece yapılan ara kararlar ile sorulması üzerine davalı idare tarafından herhangi bir işlem yapılmadığının anlaşılması üzerine davalı idarenin davayı sürüncemede bıraktığı iddia edilerek dava konusu işlemin iptaline karar verilmişse de, 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesine istinaden söz konusu taşınmaza ilişkin olarak alınan yapı kayıt belgesi neticesinde yapı sahibi tarafından idareye başvuruda bulunulması ve bunun devamında idarece alınan yıkım ve para cezası kararlarının gerekli inceleme yapıldıktan sonra iptal edileceği söz konusu Mevzuat hükmünden anlaşıldığından, davalı idarenin; söz konusu belgenin ve devamındaki işlemlerin takibi hususunda başvuruda bulunulmaması halinde herhangi bir takip ve işlem yükümlülüğü ve mecburiyeti bulunmadığı görülmekte olup, işin esasına geçilmeden dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında usul ve hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Ayrıca, dava konusu işlemin dayanağı … tarih ve … sayılı yapı tatil zaptının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddi yolundaki (bozmaya uyma üzerine verilen) kararın temyiz edilmeksizin kesinleştiği görülmüş olup, dava konusu işlemin esası incelenirken bu hususun gözönünde bulundurulacağı tabiidir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. Temyiz incelemesi neticelemeden davalı idare tarafından yapılan karar düzeltme başvurusunun şu aşamada incelenmesi söz konusu olmadığından, davalı idare tarafından yatırılan karar düzeltme harcının talebi halinde iadesine,
5. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 14/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.