MAHKEMESİ : ...... Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi

A)Davacı İstemi:
Dava, ...... başlangıç tarihinin 1.9.1986 olduğunun ve geçen hizmet sürelerinin tesbitine karar verilmesi istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı:
Davalı ...... Kurumu vekili özetle; davanın reddini talep etmiştir.
C)...... Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
...... Mahkemesince ; “ Dosya içinde davacıya ait ...... sicil kartı ...... de sözkonusu olup bu karta işe giriş bildirgesi ile birlikte davacının ...... Marşan isimli kişinin işyerinde çalıştığına karine teşkil etmektedir . Dosyada yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda gerekli değerlendirmeler yapılmıştır ” gerekçesiyle “ 1- Davacının ilk defa ......lı olarak ...... Marşan ın işyerinde hizmet akdi ile ve işçi sıfatıyla işe başlangıç tarihinin 1.9.1986 tarihi olduğunun tesbitine bu isteğin kabulüne.
2- Ancak bu tarih ve 30.9.1986 tarihleri dikkate alınarak hizmet tesbit davası ile ilgili dava takip edilmediğinden HMK 150 maddesi gereğince davanın yenileninceye kadar işlemden kaldırılmasına. ” karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu;
Davalı ...... Kurumu vekili; salt tanık beyanlarının ispata yeterli olmayacağını, yöntemince araştırma yapılması, resmi kayıtlara dayanılması ve ücretlerin yazılı belgelerle ispatı gerektiğini ileri sürerek ...... mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
D)......... Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
......... Mahkemesince “ davacının kimlik bilgilerini içerir, yasal süresinde Kuruma intikal etmiş ve sahteliği de ileri sürülmeyen işe giriş bildirgesi ile dinlenen tanıklarının beyanlarından, dava konusu işe başlama tarihinde fiili çalışmanın kanıtladığı da görülmekle, mahkemenin davanın esasına dair değerlendirmesinde yasaya aykırılık bulunmadığı ve davacının son celse, bir günlük hizmet tespiti talepleri hakkında davayı takip etmeyeceğine dair beyanı sebebiyle, "Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir... İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır. "şeklindeki HMK"nın 150. maddesi kapsamında değerlendirme yapılmasında da bir isabetsizlik yok ise de, HMK Kanunun 294-301 maddelerine aykırı şekilde, nihai bir karar olmayan, yargılamaya son vermeyen "davanın yenileninceye dek işlemden kaldırılmasına" şeklinde karar verilmiş olması yersizdir. Ancak dosya kapsamından, işlemden kaldırılma tarihinden sonraki üç ay içinde davanın yenilenmediği de belirgin bulunmakla, davalı vekilinin istinaf isteminin kabulü ile HMK"nın 353/1-b.2 bendi uyarınca yerel mahkeme kararının kaldırılmasına ve yerine aşağıdaki şekilde karar verilmiştir. ” gerekçeleriyle “1-Davalı ...... vekilinin istinaf isteminin HMK"nın 353/1-b.2 maddesi uyarınca KABULÜNE,
2- ...... 13. İş Mahkemesinin 20.06.2017 gün ve 2015/ 67 Esas, 2017/ 265 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA, yerine,
3- Davacının 02.9.1986-30.9.1986 tarihlerine ilişkin hizmet tespiti istemi hakkında ki davanın HMK"nın 150/5 maddesi uyarınca açılmamış sayılmasına,
4-Davanın KABULÜNE, davacının 01.9.1986 tarihinde bir gün süre ile dava dışı işveren ...... Marşan"a ait işyerinde hizmet akdine tabi çalıştığının ve 506 sayılı Yasanın 108. Maddesi uyarınca bu tarihin hizmet başlangıç tarihi, olarak tespitine, ” karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili “İşveren hasım tutulmaksızın verilen tespit kararının eksik ve hatalıdır. Davacı taraf aleyhine takip edilmeyen talep için vekalet ücreti takdiri gerekir. Sadece işe giriş bildirgesinin varlığı çalışmanın ispatı değildir. Yöntemince araştırılması gerekir.” gerekçesiyle temyiz yoluna başvurmuştur
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1. fıkrasında; " ......, yaşlılık ve ölüm ......larının uygulanmasında nazara alınacak ......lılık süresinin başlangıcı, ......lının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir." hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin ......lı sayılabilmesi için ......lı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen ......lının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık ...... gün bilgileri ile ...... ...... İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık ...... ......ları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. ......lılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesine dayalı ......lılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, ......lılığın başlangıcına yönelik her dava ......lılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle yaşlılık aylığının kabulü için öngörülen ......lılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak yasal diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek ......lılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu husus, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak ......lılık başlangıcının ......lıya sağlayacağı ......lılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem ......sunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 17/01/1968 doğumlu, davacının, bildirgedeki işe giriş tarihi olan 1.9.1986 tarihinde 18 yaşında olduğu, işe giriş bildirgesinin, 27/02/1986 tarih ve ...... varide sayısı ile Kuruma verildiği, bildirge suretinin yarısı siyah çıktığından işyeri numarası ve adresinin okunamadığı, aynı tarihli ...... sicil kartı sureti sunulduğu,...... Marsan’a ait ...... sicil numaralı ...... işyerinin 01/09/1985-04/11/1986 tarihleri arasında yasa kapsamında olduğu, işyerinden 1986/3. dönem ......su verilmediği, davacının iki arkadaşı ve kolluk tarafından belirlenen komşu işyeri tanığının dinlendiği, komşu işyeri tanığının davacıyı tanımadığını,işverenin karşı komşusu olduğunu, kat karşılığı ...... işi yaptığını söylediği, arkadaşlarının ise işyerinin ...... işi yaptığını ve davacının da ...... elemanı olduğunu söylediği, davacının hizmet cetvelinde 1987/2. dönemde 4/A çalışmasının başladığı, eylemli çalışma olgusu yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, dava dışı işverenin ......ci olduğunun anlaşılmasına göre bir ......cinin ......sız işçi çalıştırmasının hayatın olağan akışına aykırı olması, işe giriş bildirgesinin okunaklı olmaması, kolluk tarafından tespit edilen komşu işyeri tanığının davacıyı tanımaması, işyerinin ...... değil ...... işyeri olduğunun ifade edilmesi hususları birlikte değerlendirildiğinde Mahkemece fiili çalışma olgusunun yöntemince kanıtlanmadığı, bu yönde yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli olmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda Mahkemece yapılacak iş; işe giriş bildirgesinin aslını getirterek işyerinin mahiyetini, adresini ve ...... sicil numarasını sorgulamak, bildirgedeki işyerinin tescil kayıtlarını ve dönem ......larını Kurumdan, vergi kayıtlarını Vergi dairesinden getirtmek ve ...... tanıklarının beyanına başvurmak, bunun mümkün olmaması halinde kayıtlara geçmiş komşu işyeri tanıklarının beyanlarına başvurmak, davacıya çalışma iddiasının hangi işyerinde geçtiğini açıklattırmak, buna göre davanın seyrini belirlemek, bildirgedeki imzanın davacıya ait olup olmadığını bilirkişi marifetiyle tespit ettirmek, ...... sicil numarasının hangi ilin ve yılın serilerinden olduğunu kurumdan sormak. yukarıda izah edilen hususlar gözönüne alınarak, çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek sonucuna göre davanın ispatlanması halında kabulüne, aksi halde davanın reddine karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, esas yönünden ...... Mahkemesiyle aynı kararı veren, usul yönünden kararı düzelten ......... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı Bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G)SONUÇ:
Temyiz olunan ......... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın ......... Mahkemesine gönderilmesine, 26/04/2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.