MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davacı şirket yönünden davanın açılmamış sayılmasına, davacı ... yönünden davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacılar; taraflar arasında 08.07.2010 tarihli ve "Sözleşme ve Taahhütnamedir" başlıklı sözleşmenin imzalandığını, bu sözleşmenin 3. maddesine göre, davacı şirkete ait bulunan üç adet ruhsat sahasında davalılar tarafından 27.07.2010 tarihine kadar rezerv çalışması yapılacağının kararlaştırıldığını, ancak davalıların dava tarihine kadar hiçbir çalışma yapmamaları nedeniyle kâr mahrumiyetine uğradıklarını, yine sözleşmenin 1. maddesinde davacı şirketin % 50 hissesinin davacı ... tarafından davalıların belirlediği ..."a devrinin kararlaştırıldığını, ..."nun bu devri ..."a yaptığını, aynı maddede ruhsat işlemlerine ilişkin yapılacak masraflar nedeniyle davacı ..."na davalılar tarafından 12.000TL ödeneceğinin belirtildiğini, ancak bu bedelin halen ödenmediğini, şirket hisselerinin % 50"sini ortakların işaret ettiği isim olan ..."a devreden davacının, sözleşmeye kefil olan ortaklardan ruhsat bedellerinin %50"si olarak belirlenen 150.000 USD" yi talep etmeye hak kazandığını, sözleşmenin 5. maddesi gereğince ruhsat bedellerinin % 50"sinin ..."na 27.07.2010, 27.08.2010 ve 27.09.2010 tarihlerinde 50.000"er USD olmak üzere toplam 150.000 USD şeklinde ödenmesi gerektiğini, ancak davalıların bu ödemeyi bugüne kadar yapmadıklarını, sözleşmenin 7. maddesi gereğince sözleşme şartlarına uymayan tarafın diğer tarafa 200.000 TL cezai şart ödeyeceğini, davalıların ruhsat bedellerini gününde ödemeyerek ve rezerv araştırmalarını yapmayarak sözleşmeyi ihlal ettiklerini, bu nedenle sözleşmenin tarafı olan davacı şirketin sözleşmede 200.000 TL olarak kararlaştırılan cezai şartı 27.07.2010 tarihi itibariyle talep etme hakkının doğduğunu ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla davacı ... için şimdilik 5.000 USD karşılığı 7.562 TL ruhsat bedeli ve 438 TL ruhsat işlemleri alacaklarının, davacı şirket için şimdilik 5.000 TL cezai şart alacağının ticari temerrüt faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar istemişler, 29.09.2011 tarihli ıslah dilekçesi ile de talebini ruhsat işlemleri alacağını 12.000TL ye, cezai şart alacağını ise 200.000TL ye yükseltmiştir.
Davalılar; taraflarca imzalanan sözleşmenin, maden arama ruhsat sahalarındaki rezerv inceleme sonucunun olumlu olması halinde geçerli olacağını, Haziran 2010 tarihinde ruhsatların olduğu alanda saha çalışması yaptırıldığını ve aldırılan rapor ile ekonomik olabilecek rezervin olmadığının tespit edildiğini, bu nedenle cezai şartın oluşmadığını savunarak, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davacı şirketin davalılar hakkındaki davayı takip etmediğinden davacı şirketin açmış olduğu davanın açılmamış sayılmasına, davacı ..."nun açmış olduğu davanın ise reddine karar verilmiş; hüküm, davacılardan ... vekili tarafından temyizi üzerine, Dairemizin 2014/12033 Esas 2014/157158 Karar sayılı ilamı ile "...davacı ..."nun, diğer davacı şirketteki % 50 hissesini 16.07.2010 tarihinde sözleşmede bildirilen ..."a devrettiği anlaşılmaktadır. Ne var ki, mahkemece, sözleşmenin üçüncü kişi yararına edimi içeren bu hükmü ve bu hükme dayalı istem hakkında bir inceleme yapılmamıştır..." gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkemece bozma ilamına uyulmak suretiyle yapılan yargılama sonucunda; 12.000TL alacak yönünden davanın kabulüne ve davacı şirketin davası yönünden verilen açılmamış sayılmasına ilişkin karar kesinleştiğinden bu konuda karar verilmesine yer olmadığına ve 3.020TL yargılama giderinin davalılardan tahsiline karar verilmiş; Hüküm, davalılarca temyiz edilmiştir.
1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalıların sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-) Davalıların yargılama giderlerine ilişkin temyiz itirazlarına gelince Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulunun 24.04.1995 gün ve 21/9 sayılı kararında ve 6100 sayılı HMK 326.maddesi uyarınca "Yargılama giderleri, kural olarak davada haksız çıkan ve aleyhine hüküm verilen tarafa yükletilir."
Davada haksız çıkan tarafa yükletilecek olan yargılama harç ve giderleri hem davayı kazanan tarafın daha önce peşin ödediği, hem de (karar ve ilam harcı ve Devlet Hazinesi tarafından peşin olarak ödenen giderleri gibi) devlete ödenmesi gereken harçlar ve giderlerdir. Davayı kazanan taraf davasını bir vekil vasıtası ile takip etmiş ise, haksız çıkan (davayı kaybeden) taraf yargılama gideri olarak vekalet ücretine de mahkum edilir. (HMK 323/1-ğ)
Buna göre, mahkemece; ilk yaptırılan bilirkişi incelmesinde sadece davacı şirketin alacağına ilişkin inceleme yapıldığı ve davacı şirketin davasını takip etmeyerek davanın açılmamış sayılmasına karar verildiğine göre ilk bilirkişi incelemesi için yapılan masrafların, 6100 sayılı HMK"nun 326/2 ve devamı maddeleri uyarınca davalılara yükletilmiş olması doğru görülmemiştir.
Ne var ki, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanması HUMK"nun 438/7 maddesi hükmü gereğidir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalıların sair temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün 6. bendinin hükümden çıkarılarak yerine "Davacı ... tarafından yapılan 819TL harç ve tebligat gideri ve bilirkişi ücreti 770 TL olmak üzere toplam 1.589 TL yargılama masrafının davalılardan alınarak davacı ..."a verilmesine, diğer yargılama masraflarının üzerinde bırakılmasına" ifadesinin yazılması suretiyle hükmün davalılar yararına düzeltilmiş bu şekliyle ONANMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nın Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nın 440. maddesi gereğince karar düzeltme kapalı olmak üzere, 30/06/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.