9. Hukuk Dairesi 2015/33398 E. , 2019/5724 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
YARGITAY KARARI
A) Davacı isteminin özeti:
Davacı vekili, davacının 16.11.2012-15.03.2014 tarihleri arasında mikser operatörü olarak net 1.950,00 TL ücretle çalıştığını, işyerinde iki öğün yemek verildiğini, davalının işlerin azaldığını, işçi azaltmaya gideceklerini, kıdemi az olan işçilerin öncelikle çıkarılmasına karar verildiğini belirterek davacının işine son verildiğini, davacının tazminatlarını istediğini, tazminatın ödenmesi için 25.03.2014 tarihinde işten ayrılacağına ilişkin dilekçe vermesinin istendiğini, tazminatların da o tarihte ödeneceğinin söylendiğini, davacının denileni yaparak ayrılma dilekçesi verdiğini, 15.03.2014 tarihinde fiilen işten ayrıldığını, davalının sözünü tutmadığını, tazminatını ödemediğini, aldatıldığını anlayan davacının dava açmaya karar verdiğini, işyerinde haftanın 7 günü 07.30-23.00 arasında çalıştığını, Şubat ve Mart 2014 dönemine ilişkin elden ödenen ücretinin ödenmediğini, yıllık izinlerini kullanmadığını, ayda 2 gün tatil kullandırıldığını, ancak Yüksek Mahkemece haftada 1 gün kullandırılmayan tatilin hafta tatili sayılamayacağını, dini bayram dışındaki milli bayram ve tatillerde çalışıldığını, bir kısım işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarını istemiştir.
B)Davalı cevabının özeti:
Davalı vekili, davacının mikser şoförü olarak 25.03.2014 tarihine kadar çalıştığını, 10.03.2014 tarihinde kendi isteği ile 25.03.2014 tarihinde çıkacağına dair bildirimde bulunduğunu, 25.03.2014 tarihinde de işten ayrıldığını, son net ücretinin fazla mesailer dahil 1.192,60 TL olduğunu, 08.30-18.30 arasında çalışıldığını, 1 saat yemek molası olduğunu, nadiren fazla çalışma yapılması halinde ücretinin ödendiğini, kötü hava koşullarında işçilerin çalışamadığım, çalışılamayan bu sürenin yoğun kış günlerinde kesintisiz 1-2 haftayı bulduğunu, işyerinde haftanın 7 günü çalışıldığını, ancak her işçinin mutlaka haftada bir gün izin kullandığını, 2014 yılı Mart ayı ücretinin 24.03.2014 tarihinde bankadan gönderildiğini, yıllık izinlerini kullandığını, 2013 yıllık iznini kullandığına dair belge imzaladığını, dini bayramlarda çalışılmadığını, milli bayramlarda bazen çalışıldığını, ücretinin ödendiğini, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
C)Yerel Mahkeme kararının özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, iş akdinin tazminatı gerektirmeyecek şekilde fesh edildiğinin ispat külfetinin davalı işverene ait olduğu davalının bu yükümlülüğü yerine getiremediği, ayrıca dosya içeriği itibari ile davacının her ne kadar istifa ettiği anlaşılmış ise de davacının fazla mesai, bayram ve genel tatil, hafta tatili çalışmasının bulunduğu ve bunların ücretlerinin işveren tarafından ödenmediği, Yargıtay içtihatları gereğince ücretlerin ödenmemesinin işçiye haklı fesih hakkı verdiği böylece davacının kıdem tazminatı almaya hak kazandığı, ücretlerinin ödendiğinin ispat külfetinin davalıya ait olduğu, davalının bu yükümlülüğü yerine getiremediği ayrıca davacının bayram genel tatil çalışması, hafta tatili çalışması ve fazla mesai çalışması alacaklarının bulunduğu anlaşılmış davanın kısmen kabulü yönünde aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur. Bilirkişinin hesapladığı fazla mesai , bayram genel tatil ve hafta tatili alacağı miktar üzerinden hakimliğimizce 1/3 oranında hakkaniyet indirimi yapıldığı, davacı yıllık izin alacağı talebinde bulunmuş ise de dosya içeriği itibari ile de davacının yıllık izinlerini kullandığı anlaşılmakla bu yöndeki talebinin reddine karar verildiği, yine davacı ihbar tazminatı talebinde bulunmuş ise de iş akdinin davacının haklı nedenle kendisinin feshettiği anlaşılmakla ihbar tazminatının talebinin reddine karar verildiği gerekçesi ile ihbar tazminatı ve yıllık izin ücreti haricindeki taleplerin kabulüne karar verilmiştir.
D)Temyiz:
Karar süresi içinde davacı vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
E)Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre tarafların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Somut uyuşmazlıkta, ihbar tazminatı bakımından;
Dosyadaki 10/03/2014 düzenleme tarihli el yazısı ile yazılmış istifa dilekçesinde davacının şahsi gerekçelerle 25/03/2014 tarihinde ayrılmak istediğinin belirtildiği, davacıya atfen imza bulunduğu görülmüştür.
Davacı vekili, istifa dilekçesi hakkında, iş aktini davacının sonlandırmadığı, davalının işler azaldığından önce kıdemi az işçilerden başlayarak işçi çıkartacağını belirterek davacıyı işten çıkardığı, davacının tazminatını istemesi üzerine 25/03/2014 tarihinde ayrılacağına dair dilekçe vermesini isteyerek tazminatlarının da 25/03/2014 tarihinde ödeneceğini belirttiği, davacının işten fiilen 15/03/2014 tarihinde ayrıldığı, davacının davalıya inandığı, davalı tarafından dikte ettirilen istifa dilekçesini yazarak bıraktığı, ancak tazminatının ödenmediği, yıllık izin kullandığına dair dilekçe bakımından, yıllık izin kullandığı tarihlerin yazılı olmamasının davacıya yıllık izin kullandırılmadığını gösterdiği, davalının bu yazıyı fesih sırasında istifa dilekçesi ile birlikte yıllık izin ücretinin ödenmesi için yazdırdığı, imzalattığı ancak ödeme yapmadığı, her 2 dilekçenin de aynı kalemle yazılmış olmasının da bu iddialarını desteklediği yönünde beyanda bulunmuştur.
Davalı vekili cevap dilekçesinde davacının kendi isteği ile işten çıkacağına dair yazılı bildirim yaptığını savunmuştur.
Davacı ... Z.T., "ben işten ayrıldığımda davacı ... firmada çalışıyordu davacı işten çıktımı çıkartıldımı bilmiyorum", davacı ...G. "ben işten ayrıldığımda halen davalı firmada çalışıyordu davacının işten çıkarıldığını duydum ancak nedenini bilmiyorum" davalı ...T. "davacı 2013 yılının zannediyorum 10. ayında dilekçe vererek işten kendisi ayrıldı. Davacı dilekçesi ile bana geldi. Davacı bu şartlarda çalışamam 3000 tl maaş istedi. bizde o maaşı vermeyeceğimizi kendisine söyledik istersen dilekçe ver davacı işten ayrılma dilekçesinin 15 gün öncesinden verdi daha sonra işi bıraktı ve ayrıldı", davalı ... F.K. “davacı 2014 yılında işten kendisi dilekçe vererek ayrıldı. Davacı işverenden 3000 TL maaş istedi bu maaşın verilemeyeceği beyan edilince davacı kendi isteği ile istifa ederek işten ayrıldı.” yönünde beyanda bulunmuştur.
Davacının yukardaki delillere ve oluşa göre istifa dilekçesinin özgür irade ürünü olmadığı, iş aktini davalının feshettiği bu nedenle ihbar tazminatına da hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.
3-Fazla mesai ücreti bakımından;
Davacı tanıklarının bilmediği dönemler için de fazla mesai ücreti hesaplanmalıdır. Şöyle ki; davalı ... F.K.nın beyanına göre dahi fazla mesai bulunmaktadır. Ayrıca, davalı vekilinin cevap dilekçesinde "davalıdaki çalışmanın 08:30-18:30 saatleri arasında, 1 saat yemek molası ile olduğu ve çalışanlar her fırsatta çay içebildiği, bunun dışında fazla mesainin söz konusu olmadığı, nadiren fazla mesai yapmışlar ise ücretlerinin ödendiği" yönünde beyanı mevcuttur. Bordrolarda fazla mesai tahakkuku bulunmamaktadır.
Bu durumda, davacı tanıklarının bilmedikleri dönem bakımından davalı vekilinin cevap dilekçesindeki açıklamaları ile davalı ... F.K.nın beyanına göre fazla mesai ayrı ayrı hesaplanmalı, hangisi davacının lehine ise o hesaplamaya göre fazla mesai ücreti kabul edilmelidir. Davacı tanığının bildiği dönem bakımından fazla mesai hesaplaması, iş bu bozma kararındaki düzeltmeler yapıldıktan sonra diğer yönleri bakımından halihazırda olduğu gibi kabul edilmelidir. Böylece, davacı tanığının bilmediği dönem ile bildiği dönem bakımından yapılacak ayrı ayrı hesaplamalar toplanarak bulunacak fazla mesai ücreti hüküm altına alınmalıdır. Eldeki hükümde, 1/3 oranında takdiri indirim bulunduğundan ve davacı lehine bu durum bozma nedeni de yapılmamıştır. Bu nedenle, davacı ... ile davalı vekili beyanına / davalı ... beyanına göre yeniden yukarıda açıklandığı şekilde hesaplanacak toplam fazla mesai ücretine 1/ 3 oranındaki takdiri indirim yine uygulanmalıdır.
4-Fazla mesai ücretinin hesaplanması bakımından, bilirkişi raporunda kış için 15 saat haftalık fazla mesai, yaz için 18 saat haftalık fazla mesai hesaplandığı belirtilmiş ise de 2013 yılının ilk 7 ayı için 15 saat haftalık fazla mesai hesaplaması yapılması bilirkişi raporundaki bu açıklama ile çelişkilidir. Tanıklara göre Ocak-Şubat aylarında fazla mesai yapılmadığı kabul edilmelidir. 2013 yılının 3., 4., 5., 6., 7. aylarında haftalık 18 saat fazla mesai hesaplanmalı, 2013 yılının 8. ayına ilişkin hesaplama ise zaten 18 saat haftalık fazla mesai olarak hesaplandığından olduğu şekilde bırakılmalıdır.
Hafta tatillerinde yapılan çalışmalarda ara dinlenme düşüldükten sonra bulunan fiili çalışmada 7,5 saati aşan kısım fazla mesaiye eklenmelidir.
5-Yıllık izin ücreti bakımından;
Bilirkişi raporunda 2013 iznini kullandığına dair belge nedeni ile 1 yıllık olan hakkının tümünün kullanıldığı belirtilmiştir.
Dosyadaki yıllık ücretli izne dair belgede, davacının, “çalışmakta olduğum şirketinizde 2013 yılına ait senelik iznimi tam eksiksiz kullandım” yönünde beyan bulunulduğu görülmektedir. Davacı vekilinin belgeye karşı yukarıda özetlenen şekilde beyanları mevcuttur.
Yukarda açıklanan nedenler ile ve yıllık izin defteri şeklinde olmayan bu belgede tarihlerin yer almadığı, ibraname niteliklerine de uymadığı göz önüne alındığında yıllık izin ücreti talebinin bu belgeye göre reddi hatalıdır. Bu belge gözetilmeksizin yıllık izin ücreti talebi hakkında sonuca gidilmelidir.
F) SONUÇ:
Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgiliye iadesine, 14/03/2019 gününde oybirliği ile karar verildi.