Mahkemesi : Erciş Asliye Hukuk İş Mahkemesi
Tarihi : 18.03.2014
No : 2013/204-2014/298

Dava, ölüm aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği biçimde davanın kısmen kabulune karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
İncelenen dava dosyasında, davacının murisi sigortalı M. Ç.’in 04/09/2011 tarihinde vefat ettiği, davacının, ölüm aylığı almak ve 300 gün askerlik borçlanması yaptırmak için 28/01/2013 tarihinde kuruma başvurduğu, talebin red edilmesi sonucu işbu davanın açıldığı, davacının 11.10.2013 de kuruma tekrar başvurduğu ve 15.11.2013 tarihinde 300 gün karşılığı askerlik borçlanma bedelini ödediği, davacı murisinin sigortalılığının 01/09/1986 tarihinde başladığı, bu tarihten 31/01/2003 tarihine kadar fasılalı olarak toplam 614 gün süre ile sigorta kaydının bulunduğu, mahkemece, davacı tarafın askerlik borçlanması ile birlikte müteveffa eş M.Ç."in SGK"ya bildirilmiş 915 gün hizmetinin bulunduğu, yine, 5 yıldan fazla süredir sigortalılık süresinin bulunduğu, bu hali ile davacının yaşlılık aylığı bağlanması koşullarını taşıdığı anlaşılarak, davacı tarafa eşi M. Ç."in ölümü sebebiyle askerlik borçlanması işlemini takip eden ay başı olan 01/12/2013 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine karar verildiği anlaşılmıştır.
Somut olayda, çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; davacının murisi sigortalının 300 gün karşılığı askerlik borçlanmasının, 5510 sayılı kanunun 32/2-a maddesinde belirtilen “900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olması” şartının oluşup oluşmadığının belirlenmesinde göz önüne alınıp alınmayacağı noktasında toplanmaktadır.
5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 32"nci maddesinin ikinci fıkrasında; ölüm aylığının, en az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları halinde bağlanacağı öngörülmüştür.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 29.09.2010 gün ve 2010/ 21-301, 438 sayılı kararında da vurgulandığı üzere, “Sigortalılık süresi”, 506 sayılı Kanunun 108"inci maddesinde uzun vadeli sigorta kolları açısından tanımlanmıştır. Bu maddeye göre;
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı Kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir. Tahsis işlerinde nazara alınan sigortalılık süreleri, bu sürenin başlangıç tarihi ile, sigortalının tahsis yapılması için yazılı istekte bulunduğu tarih, tahsis için istekte bulunmuş olmayan sigortalılar için de ölüm tarihi arasında geçen süredir. Tahsisi için istenilen koşulların, sigortalılık başlangıç tarihi (gerek mülga gerekse halen yürürlükte bulunan sosyal güvenlik mevzuatına tabi olarak ilk defa çalışılmaya başlanılan tarih) ile aylık talep tarihi arasında (aylık talebinde bulunmuş olmayan sigortalılar için ise ölüm tarihi arasındaki sürede) gerçekleşmiş olması aranmaktadır.
Bu arada “Hizmet borçlanması”, sigorta kapsamında sayılan fakat bildirilmemiş ve primi ödenmemiş sürelerin, ilgili tarafından başvurularak primlerinin ödenmesi işlemidir. Önemle belirtilmelidir ki, sigortalının mevcut olmayan bir süreyi borçlanabilmesi de mümkün değildir.
Bu durumda, 5 yıl sigortalılık şartı, var ise de 1800 prim günü bulunmayan ve 04/09/2011 günü vefat eden sigortalının hak sahibi davacının; 01.10.2008 tarihinden sonra talepte bulunarak yine 01.10.2008 tarihinden sonra ödenmiş olan askerlik borçlanması ile kazanılan 300 günlük sürenin, 5510 sayılı Kanunun 32/2-a maddesinde öngörülen 900 günün hesabında dikkate alınmaması ve ölüm aylığı şartlarının buna göre belirlenmesi gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen maddi ve yasal olgular doğrultusunda karar verilmesi gerekirken, hatalı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması; usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 12.09.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi..