Danıştay 10. Daire 2016/11981 Esas 2021/4845 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/11981
Karar No : 2021/4845

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, kullanmakta olduğu ve kaçak olarak yurda sokulduğu iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında yediemin sıfatıyla teminat mukabili kendisine teslim edilen, sonrasında … Ağır Ceza Mahkemesi'nce zor alımına karar verilmesi üzerine çıkarılan tebligatta belirtilen bir aylık süre içerisinde teslim edilmemesi nedeniyle teminatı irad kaydedilmiş olan araç için yatırdığı teminatın irat kaydedilmesi kararının kaldırılarak teminatın tarafına iadesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince davacıya iade edilen aracın 1 ay içerisinde teslim edilmesi halinde yatırılan teminatın iade edileceğinin usulüne uygun olarak tebliğ edilmesine rağmen bu süre zarfında herhangi bir başvuruda bulunmadığı sabit olan davacının, teminatı irad kaydedilmiş olan aracın hurdaya ayrılması için gerekli belge ve iznin verilmesi istemiyle yaptığı 24/05/2013 tarihli başvurunun reddine dair …. tarih ve …sayılı dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, usulüne aykırı olarak yapılan tebligat esas alınarak teminatın irat kaydedilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI :Davalı idare tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile dava konusu olmayan bir işlem hakkında verilmiş olan İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davacıya ait olan … plakalı aracın kaçak olarak yurda sokulduğu iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında adı geçen aracın yediemin sıfatıyla teminat mukabili davacıya teslim edildiği, daha sonrasında …Ağır Ceza Mahkemesi'nce aracın zor alımına karar verilmesi üzerine davalı idarece davacıya çıkarılan tebligatta belirtilen bir aylık süre içerisinde aracın teslim edilmemesi nedeniyle 01/11/1991 tarihinde teminatın irat kaydedildiği, davacı tarafından 24/05/2013 tarihli dilekçeyle "aracın trafikteki kaydının silinerek hurdaya ayrılması için gerekli belgenin ve iznin verilmesi" istemiyle davalı idareye yapılan başvurunun … tarih ve … sayılı işlem ile … Ağır Ceza Mahkemesi kararı gereğince aracı en yakın Gümrük İdaresine teslim etmesi gerektiğinden, talep edilen hususların yerine getirilmesinin mümkün olmadığından bahisle reddedilmesi üzerine "teminatın irat kaydedilmesi kararının kaldırılarak teminatın iadesine karar verilmesi" istemiyle … İdare Mahkemesi'nin E:… sayılı esasına kayden dava açıldığı, anılan davada verilen … tarih ve K:… sayılı karar ile davanın konusunun "teminatın irad kaydedilmesi işlemi mi yoksa aracın hurdaya ayrılmasına yönelik belge ve izin istemi mi" olduğu noktasında tereddüt oluştuğu gerekçesiyle dilekçe ret kararı verildiği, anılan karar üzerine yenilenen dava dilekçesinde davacı tarafından "kaçak otonun tarafına iadesi karşılığı yatırmış olduğu teminatın irat kaydedilmesi kararının kaldırılarak teminatın tarafına iadesine karar verilmesinin" istenildiği anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Kararlarda bulunacak hususlar" başlıklı 24. maddesinde, kararlarda, davacının ileri sürdüğü olayların ve dayandığı hukuki sebeplerin özetinin, istem sonucu ile davalının savunmasının özetinin belirtileceği hüküm altına alınmıştır.
Öte yandan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Taleple bağlılık ilkesi" başlıklı 26. maddesinin 1. fıkrasında, "Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Taleple bağlılık ilkesi" başlıklı 26. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenen usul hukuku kuralı olan taleple bağlılık ilkesi uyarınca Mahkemelerce davacının istem sonucu hakkında karar verilmesi gerekmektedir. Söz konusu ilke gereği hakimin tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olup ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremeyeceği, yalnızca hukukilik denetimine bağlı olarak talep sonucundan daha azına karar verebileceği açıktır. Ayrıca söz konusu Kanun hükmü, emredici hüküm olduğundan Mahkemece kendiliğinden dikkate alınması gerekmektedir.
Buna göre, davacının dava dilekçesinde Mahkemeden hüküm altına alınmasını talep ettiği "kaçak otonun tarafına iadesi karşılığı yatırmış olduğu teminatın irat kaydedilmesi kararının kaldırılarak teminatın tarafına iadesine karar verilmesi" istemi hakkında inceleme yapılarak bir karar verilmesi gerekirken, dava konusu edilmeyen "… tarih ve … sayılı işlem" yönünden inceleme yapılarak karar verilmesine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18/10/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.