Danıştay 10. Daire 2016/3450 Esas 2021/4840 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/3450
Karar No : 2021/4840

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: (B) sınıfı Onaylanmış Kişi Statüsü Belgesi sahibi olması sebebiyle Mavi Hat uygulamasına tabi olan davacı şirkete ait fabrikada yaşanılan hırsızlık olayı sonrasında 5607 sayılı Yasaya muhalefet suçundan açılan kamu davasında davacı şirketin yönetim kurulu üyesi ... hakkında verilen beraat kararının kesinleştiğine dair belgelerin 10 gün içerisinde idareye sunulmadığından bahisle davacı şirketin mavi hat uygulamasına bloke konulmasına ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince; uyuşmazlık konusu olayda, Gümrük Yönetmeliği'nin ilgili maddeleri uyarınca Onaylanmış Kişi Statüsü Belgesi verilerek Mavi Hat uygulamasından yararlandırılan davacı şirket adına başvuruda bulunan kişinin Yönetmeliğin 23. maddesinin (a) bendinde sayılan suçlardan ceza ve mahkumiyet kararı bulunmadığı, davacı şirketin yönetim kurulu üyesinin yargılandığı davada beraat kararı verildiği hususu göz önünde bulundurulduğunda, Yönetmelik hükümleri gereğince, davacı şirketin Onaylanmış Kişi Statü Belgesinin askıya alınması, geri alınması ya da iptalini gerektiren koşulların oluşmadığı anlaşıldığından, davacı şirketin ticari faaliyete yönelik haklarını kısıtlayıcı yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmediği; diğer taraftan, davalı idarece 30/12/2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Sıra No:1 sayılı "Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği"nin 43. maddesinde, "....dava sürecinin sonunda beraat kararı ile kesin olarak lehlerine sonuçlanıncaya kadar statü belgesi sahibinin mavi hat uygulamasından yararlanmasına izin verilmez." düzenlemesi yapıldığı ve bu düzenlemeye dayanılarak dava konusu işlemin tesis edildiği belirtilmekte ise de; normlar hiyerarşisi gereğince Yönetmelik ile getirilen düzenlemelere aykırı usulde yürürlüğe konulan ve bu düzenlemeleri daraltan alt hukuk normlarına dayanılarak uygulama işlemi tesis edilemeyeceği, başka bir ifadeyle Yönetmelik hükmünün ihmal edilmesi suretiyle ve Tebliğ hükmüne dayanılarak onaylanmış kişi statüsünden yararlanma haklarını engelleyici şekilde işlem tesis edilemeyeceği sonucuna varıldığından, dava konusu işlemde bu yönüyle de isabet görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, ilgili Tebliğ uyarınca davacı şirketin Mavi Hat uygulamasından faydalanmasının hukuken mümkün olmadığı, Tebliğin ilgili Yönetmeliğe aykırı olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketin, 06/10/2015 ile 01/01/2017 tarihleri arasında geçerliliği olan 14/09/2015 tarihli B Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi olduğu, bu belge sahiplerine Mavi Hat uygulamasına tabi olma avantajının sağlandığı, resmi mevzuat hükümleri uyarınca davacı şirket bazında yapılan sorgulamada, şirkete ait fabrikada yaşanan hırsızlık olayına ilişkin olarak …Cumhuriyet Başsavcılığınca Sor No: … sayı ile yürütülen soruşturma sonucunda davacı şirket yönetim kurulu üyesi … hakkında 5607 sayılı Yasaya muhalefet suçlamasıyla kamu davası açıldığı …Asliye Ceza Mahkemesi'nin E:… sayılı dosyasında yapılan yargılamada … tarih ve K:… sayılı karar ile … suç unsurlarının oluşmadığı gerekçesiyle beraatine karar verildiği, ancak kararın temyiz edilmesi nedeniyle kesinleşmediği, karar temyiz aşamasında iken beraat kararının kesinleştiğine dair belgelerin 10 gün içinde idareye ibraz edilmemesi halinde şirketin Mavi Hat uygulamasına bloke konulacağı hususunun Ege Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile davacı şirkete tebliğ edildiği, beraat kararının kesinleştiğine dair belgelerin idareye sunulamaması nedeniyle şirketin Mavi Hat uygulamasına bloke konulması üzerine görülmekte olan davanın 01/12/2015 tarihinde açıldığı, şirketin yönetim kurulu üyesi hakkında verilen beraat kararının … Asliye Ceza Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ise 17/02/2018 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Gümrük Yönetmeliği'nin "Onaylanmış kişi statüsü için gereken genel koşullar" başlıklı 23. maddesinde, "1) Onaylanmış kişi statüsü için başvuruda bulunan kişilerce, a) Yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarının; devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, güveni kötüye kullanma (emniyeti suistimal), hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, hileli (dolanlı) iflas, yalan tanıklık (yalan yere şahadet), suç uydurma (suç tasnii) ve iftira suçları ile ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçlarından mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanununa; vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçlarından 213 sayılı Vergi Usul Kanununa; mülga 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun, mülga 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu ile 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna muhalefetten ceza veya mahkumiyet kararı bulunmaması, (...) koşullarının tamamının sağlanması gerekir." hükmüne; "Onaylanmış kişi statü belgesi ve kapsamı" başlıklı 25. maddesinde, "(...) (5) Onaylanmış kişi statü belgesi sahiplerince Müsteşarlıkça belirlenecek usul ve esaslar dahilinde, gümrük ve dış ticaret mevzuatına aykırı hareket edilmesi durumunda adlarına düzenlenen onaylanmış kişi statü belgesi kapsamında yararlanılan hak ve yetkiler geri alınabilir veya askıya alınabilir. (6) 23 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan kişiler hakkında aynı bentte sayılan kanunlar uyarınca başlatılan inceleme ve soruşturma sonucunda suç duyurusunda bulunulduğunun ve buna ilişkin olarak ilgili Cumhuriyet savcılığı tarafından yürütülmekte olan soruşturma sürecinin veya kovuşturma sürecinin devam ettiğinin öğrenilmesi halinde onaylanmış kişi statü belgesi kapsamında yararlanılan hak ve yetkiler geri alınabilir veya askıya alınabilir. (7) Beşinci ve altıncı fıkralar uyarınca onaylanmış kişi statü belgesi kapsamı hak ve yetkilerin geri alınması ve askıya alınması işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir. " hükümlerine yer verilmiştir.
Öte yandan, Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin 1 Sıra Nolu Gümrük Genel Tebliğinin, dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 43. maddesinin 2. fıkrasında, Gümrük Yönetmeliği’nin 23. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan kişiler hakkında aynı bentte sayılan kanunlar uyarınca başlatılan inceleme ve soruşturma sonucunda suç duyurusunda bulunulduğunun ve buna ilişkin olarak Cumhuriyet savcılığı tarafından yürütülmekte olan soruşturma sürecinin veya kovuşturma sürecinin devam ettiğinin öğrenilmesi durumunda; soruşturma veya kovuşturma süreci kovuşturmaya yer olmadığı veya beraat kararı ile kesin olarak lehlerine sonuçlanıncaya kadar statü belgesi sahibinin mavi hat uygulamasından yararlanmasına izin verilmeyeceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Gümrük Yönetmeliğinin 25. maddesinin 6. ve 7. fıkralarının ve Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin 1 Sıra Nolu Gümrük Genel Tebliğinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 43. maddesinin 2. fıkrasının iptalleri istemiyle açılan davada Danıştay Onuncu Dairesinin 17/02/2016 tarih ve E:2012/4036, K:2016/817 sayılı kararıyla; "Onaylanmış Kişi Statü Belgesi"nin, performansları ve güvenilirlikleri ile kendilerini kanıtlamış, mali yeterlilik ve gümrük idarelerinde yapılan işlem hacmi gibi koşullara sahip olan, yüksek istihdam yaratan imalatçı ve ihracatçılara, dış ticaret sermaye şirketlerine, gümrük işlemlerinde bazı kolaylıklar getirmekle birlikte, tamamen güven üzerine kurulmuş bir sistem olduğu, Yönetmeliğin 23. maddesinde belirlenen genel koşulları sağlayan kişilerin, kamu idaresi ile olan ilişkilerinde gerekli özeni gösterecekleri ve gümrük mevzuatına uygun hareket edecekleri düşünüldüğünde, söz konusu belgenin düzenlenmesi için aranan genel koşulları sağlamayan kişilerin, gümrük mevzuatına uygun hareket edecekleri konusundaki güven zedeleneceğinden, kamu yararı göz önünde tutularak gümrük işlem ve kontrolleride zaman ve ekonomik bakımdan sağlanan kolaylıklardan yararlandırılmamalarında hukuka aykırılıktan bahsetmenin mümkün olmayacağı, bu durumda, Gümrük Müsteşarlığınca, Gümrük Kanunu'nun 10. maddesi ile verilen yetkiye dayanılarak onaylanmış kişi statüsü belgesi ve kapsamı ile mavi hata ilişkin koşulların belirlenmesi konusunda Gümrük Yönetmeliğinde düzenlemeler yapılması, onaylanmış kişi statüsü belgesi verilebilmesi için aranan genel koşullar arasında yüz kızartıcı suçlardan mahkum olmama şartının belirlenmesi Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin 1 Sıra Nolu Gümrük Genel Tebliğinin 43. maddesinin 2. fıkrasında da, Yönetmeliğin 23. maddesinde sayılan suçlardan dolayı Cumhuriyet savcılığınca bir soruşturma veya kovuşturma sürecinin kesin olarak lehlerine sonuçlanıncaya kadar statü belgesi sahibinin mavi hat uygulamasının askıya alınacağı şeklinde düzenleme yapılması karşısında, dava konusu düzenleyici işlemlerde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, anılan karara karşı yapılan temyiz başvurusunun Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 24/01/2018 tarih ve E:2016/4136, K:2018/109 sayılı kararıyla reddedilerek kararın onanmasına karar verildiği görülmektedir.
Bu durumda; dava konusu işlemin dayanağı olan Tebliğ hükmünün iptali istemiyle açılan davanın Danıştay Onuncu Dairesinin 17/02/2016 tarih ve E:2012/4036, K:2016/817 sayılı kararıyla reddedilmiş olduğu ve anılan kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 24/01/2018 tarih ve E:2016/4136, K:2018/109 sayılı kararıyla onanarak kesinleşmiş olduğu anlaşıldığından, davacı şirketin yönetim kurulu üyesi olan Mustafa Sepici hakkındaki beraat kararının dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla henüz kesinleşmemiş olması nedeniyle, davacı şirketin Mavi Hat uygulamasına bloke konulmasına ilişkin dava konusu işlemde mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18/10/2021 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.


(X)_KARŞI OY :
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirket yönetim kurulu üyesi …'nin 5607 sayılı Yasaya muhalefet suçlamasıyla sanık sıfatıyla yer aldığı … Asliye Ceza Mahkemesi'nin E:… sayılı dosyasında yapılan yargılamada … tarih ve K:… sayılı karar ile …'nin beraatine karar verildiği, ancak kararın temyiz edilmesi nedeniyle kesinleşmediği, bu dönemde, beraat kararının kesinleştiğine dair belgelerin 10 gün içinde idareye ibraz edilmemesi halinde Mavi Hat uygulamasına bloke konulacağı hususunun Ege Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile davacı şirkete tebliğ edildiği, beraat kararının kesinleştiğine dair belgelerin idareye sunulamaması sonucu şirketin Mavi Hat uygulamasına bloke konulması üzerine görülmekte olan davanın 01/12/2015 tarihinde açıldığı, … Asliye Ceza Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 17/02/2018 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
Olayda; davacı şirket yönetim kurulu üyesi … hakkındaki yargılamanın dava konusu işlemin tesisinden önce beraat kararı ile sonuçlanmış olduğu görüldüğünden, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamakta olup, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşüncesiyle Daire kararına katılmıyoruz.