Danıştay 6. Daire 2019/18235 Esas 2021/11485 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/18235
Karar No : 2021/11485


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı/...
VEKİLİ : Av. …

DİĞER DAVALI İDARE : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVALI YANINDA DAVAYA KATILAN : … İnş. Taahhüt Teks.Tur. Gıda Oto.San.Tic.Ltd. Şti.

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı, kısmen dava konusu işlemin iptali, kısmen davanın reddi yolundaki kararın iptale ilişkin kısmına karşı davalı … Belediye Başkanlığı tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine dair …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, …Mahallesi, … ada, … sayılı parselin maliki olan davacı tarafından, taşınmaza bitişik … ada, … sayılı parsel için düzenlenen … tarih ve … sayılı; … ada, … sayılı parsel için düzenlenen … tarih ve …sayılı ve … ada, …sayılı parsel için düzenlenen …tarih ve …sayılı yapı ruhsatları ile dayanakları İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli Esenyurt TEM Güneyi Nazım İmar Planı ile aynı belediye meclisinin … tarihli, … sayılı kararıyla uygun bulunan 1/1000 ölçekli Esenyurt TEM Güneyi 2. Etap Uygulama İmar Planının … ada, … ve … sayılı parseller bakımından iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunun ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının, plan kademelenmesi, planlama esasları, şehircilik ilkeleri ve kamu yararına uygun olduğu; dava konusu yapı ruhsatlarının ise; … ada, …sayılı parsel ile … ada, … sayılı parselin farklı yapılaşma şartlarında ancak aynı fonksiyonda kaldığı, … ada, … sayılı parselin ise farklı fonksiyon ve yapılaşma şartlarında kaldığı, söz konusu üç parselin birbirleri ile hiçbir şekilde bitişik nizama tabi tutulamayacağı, bu nedenle imar planı kararlarına ve imar mevzuatına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu imar planları bakımından davanın reddine, uyuşmazlığa konu ... ada, ... ve ... sayılı parseller hakkında düzenlenen yapı ruhsatlarının iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkeme kararının iptale ilişkin kısmına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair kararın bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ…'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile dava konusu yapı ruhsatlarının iptali, imar planları yönünden davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurularının reddine dair Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının temyize konu yapı ruhsatlarına ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Davacı mülkiyetindeki İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parsele bitişik konumdaki … ada, … sayılı parsel için … tarih ve … sayılı;…ada, … sayılı parsel için … tarih ve … sayılı ve … ada, … sayılı parsel için … tarih ve … sayılı yapı ruhsatları düzenlenmiştir.
Bakılan dava, anılan yapı ruhsatları ile dayanakları İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli Esenyurt TEM Güneyi Nazım İmar Planı ile aynı belediye meclisinin … tarihli, …sayılı kararıyla uygun bulunan 1/1000 ölçekli Esenyurt TEM Güneyi 2. Etap Uygulama İmar Planının … ada, … ve … sayılı parseller bakımından iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanununun 2. maddesinde, "Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak planlar ile inşa edilecek resmi ve özel bütün yapılar bu Kanun hükümlerine tabidir." hükmü; 21. maddesinde ise, "Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden (....) yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir." kuralı bulunmaktadır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 2. maddesinde; "Proje hazırlanması, yapı ruhsatı ve arazi düzenlemesine ilişkin uygulamalar bu Yönetmelik ile Bakanlıkça çıkarılan diğer imara ilişkin yönetmeliklerde yer alan tanımlara göre gerçekleştirilir. Bu Yönetmeliklerde yer alan genel hükümler, tanımlar ve ruhsata ilişkin hükümler, planlarla ve ilgili idarelerce çıkarılacak yönetmeliklerle değiştirilemez. Bu Yönetmeliğin ve ilgili idarelerin Kanuna ve diğer mevzuata göre çıkaracakları imar yönetmeliklerinin diğer hükümleri ise uygulama imar planında aksine bir açıklama bulunmadığı takdirde uygulanır." hükmü; "Bahçe Mesafeleri" başlıklı 18. maddesinde; "Binalarda; 1) Ön bahçe ve yol kenarına rastlayan bahçe mesafeleri en az (5.00) m. dir. 2) Yan bahçe mesafesi en az 3.00 m.dir. 3) Arka bahçe mesafesi 28 inci maddedeki istisnalar hariç en az (3,00) m.dir. 4) Yan ve arka bahçe mesafeleri; tabii veya tesviye edilmiş zeminin üzerinde kalan bodrum katları da dahil, 4’ten fazla katlı binalarda 4 katın üzerindeki her kat için (0.50) m. artırılır." hükmü; "Yapı ruhsatı işleri" başlıklı 57. maddesinde de; "Yapı ruhsatı işleri bu maddede belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır. Yeni inşaat, ilâve ve esaslı tadilât yapmak üzere parsele ait imar durum belgesi, yol kotu tutanağı, kanal kotu tutanağı ve uygulama imar plânına esas onaylı jeolojik ve jeoteknik etüt raporunun parselin bulunduğu alana esas bölümünü almak için; yapı sahipleri veya vekilleri başvuru dilekçelerine aplikasyon krokisini ve tapu kayıt örneği veya istisnaî hâllerde tapu kayıt örneği yerine geçen belgeleri ekleyerek ilgili idareye müracaat ederler." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar durumu, projelerin hazırlanmasına esas olmak üzere parselin uygulama imar plânı ve ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılaşma şartlarını gösteren belge olup; yapı ruhsatı, bir taşınmazda onaylı projelere, imar durumuna ve imar planlarına uygun olarak düzenlenen ve yapının inşaasına başlanılmasına imkan veren başka bir belgedir.
Diğer taraftan, düzenleyici işlem niteliğindeki imar planları, plan hükümlerini açıklayıcı nitelikteki plan notları ile bir bütün olup, bu plan notları planın ayrılmaz bir parçası konumunda bulunmakta ve imar planıyla belirlenmiş yapılaşma koşullarını açıklayıcı, belirleyici ve bütünleyici nitelik taşımaktadır.
Dava dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazların dava konusu 1/5000 ölçekli Esenyurt TEM Güneyi Nazım İmar Planında, 400 ki/ha yoğunlukta (K1) konut alanı lejantında; 1/1000 ölçekli Esenyurt TEM Güneyi Uygulama İmar Planında ise; … sayılı adada bulunan, davacıya ait …sayılı parselin "ikiz nizam 5 kat yapılaşma koşullarında konut alanı"; … sayılı parselin kısmen "ikiz nizam 5 kat yapılaşma koşullarında konut alanı", kısmen "ikiz nizam 5 kat yapılaşma koşullarında konut+ticaret alanı"; 25 sayılı parselin kısmen "Taks:0.50, E:2.00 yapılaşma koşullarında konut+ticaret alanı", kısmen "Taks:0.50, E:2.00 yapılaşma koşullarında konut alanı"; … sayılı parselin "Taks:0.50, E:2.00 yapılaşma koşullarında konut alanı" kullanımlarında kaldığı, ikiz nizam olarak belirlenen kısımlarda ön bahçe mesafesinin 3 metre, arka bahçe mesafesinin 4 metre olacağının belirtildiği, TAKS ve emsal değerleri belirlenen kısımlarda bahçe mesafelerinin belirtilmediği, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının 2.23.3 sayılı notunda ise "20 mt. ve daha geniş yollardan cephe alan parsellerde ön bahçe mesafesi 5 mt.den az olamaz." düzenlemesine yer verildiği anlaşılmaktadır. Dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında, aynı imar adası içerisinde yer alan ve aynı özellikteki parseller için planlama esaslarına ve mevzuata aykırı şekilde farklı yapılaşma koşulları ve kullanım kararlarının getirildiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, imar planlarının dava konusu taşınmazlara ilişkin kısmı bakımından davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin bölümü temyiz edilmediğinden, imar planları bakımından verilen ret kararı kesinleşmiştir.
Bu aşamada, kesinleşen yargı kararı nedeniyle dayanağı imar planlarının hukuka uygunluğunun denetimi yapılamayacağından, dava konusu yapı ruhsatlarının dayanağı imar planlarına ve mevzuata uygunluk yönlerinden ele alınması gerekmektedir.
Bu bağlamda, İdare Mahkemesi kararına esas alınan bilirkişi raporuna bakıldığında; dava konusu işlem yapı ruhsatı olduğu halde uyuşmazlık konusu parseller üzerinde inşa edilen yapılar üzerinden değerlendirme yapıldığı, söz konusu yapıların zemin katlarının bir bütün olarak inşa edilmelerinden yola çıkarak çekme mesafelerine uygun inşa edilmemiş olmaları nedeniyle imar planında belirtilen yapılaşma koşullarına uygun olmadıklarının değerlendirildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, yapı ruhsatının, yapılaşma koşulları ve çekme mesafeleri bakımından dayanağı imar planına ve mevzuata uygunluğunun teknik değerlendirmesinin yapılması gerekmektedir.
Bu durumda, anılan bilirkişi raporunun, uyuşmazlığın çözüme kavuşturulmasına yönelik yeterli teknik değerlendirmeleri içermediği görüldüğünden, İdare Mahkemesince ek rapor veya gerek görülmesi halinde yeni bir heyetle keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması sonucunda düzenlenecek yeni rapor dikkate alınarak bir karar verilmelidir.
Bu itibarla, dava konusu yapı ruhsatlarının iptali, imar planları yönünden davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurularının reddine dair Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının temyize konu yapı ruhsatlarına ilişkin bölümünde isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle imar planlarına yönelik bölümünün reddine, dava konusu yapı ruhsatlarının iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararının temyiz edilen iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 18/10/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.