Danıştay 4. Daire 2020/3561 Esas 2021/5337 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2020/3561
Karar No : 2021/5337

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
(…Vergi Dairesi Müdürlüğü)

KARŞI TARAF (DAVACI) : İflas Halinde … İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
… İflas (… İcra) Müdürlüğü (… İflas)

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket adına, 2006 yılında elde ettiği hastane binası satış kazancının 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5/1-e bendinde yer alan istisnadan yararlanamayacağı ve hastane binasının ilişkili şirkete emsallerine göre bariz bir şekilde düşük bedelle satılmak suretiyle örtülü kazanç dağıtımında bulunduğundan bahisle 2006 yılına ilişkin re'sen tarh edilen vergi ziyaı cezalı kurumlar vergisinin kaldırılması istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Danıştay bozma kararı üzerine Vergi Mahkemesince verilen kararda; uyuşmazlığın hastane binasının ilişkili şirkete emsallerine göre bariz şekilde düşük bir bedelle satılmak suretiyle örtülü kazanç dağıtımında bulunup bulunulmadığına ilişkin olduğu; mahkemelerince, bozma kararına uyularak verilen 19/12/2018 tarihli ara kararı ile bilirkişi heyetinden ek rapor istenilmesi üzerine 13/03/2019 tarihinde mahkemelerine sunulan ve taraflara tebliğ edilen ek bilirkişi raporuna taraflarca itirazda bulunulmadığı; söz konusu ek raporda, mahkemelerinin ara kararında belirtilen hususlara açıklık getirildikten sonra emsal hastane satışları da dikkate alınarak dava konusu taşınmazın satış tarihi olan 16/12/2006 tarihi itibarıyla değerinin (arsa ve yapı toplam değeri) 25.933,633,00 TL olduğunun tespit edildiği; bu durumda, taraflarca herhangi bir itirazda bulunulmayan, mahkememizce de uygun görülen bilirkişi raporunda tespit edilen satış tarihindeki arsa ve bina değerleri toplamı olan 25.933.633,00 TL ile satış bedeli olan 25.000.000,00 TL arasındaki fark olan 933.633,00 TL kazancın örtülü olarak dağıtıldığının kabulü gerektiğinden dava konusu cezalı tarhiyatın bu tutara isabet eden kısmında hukuka aykırılık, bu tutarı aşan kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Vergi Mahkemesince en son düzenlenen bilirkişi raporuna göre karar verildiği, daha önce düzenlenen raporların dikkate alınmadığı; son raporda dava konusu taşınmazın satış tarihi itibariyle emsal satış bedellerinin dikkate alınarak piyasa kıymet araştırması yapıldığı ve yapı bedelinin yeniden belirlendiği; ancak yapı ve maliyet değerlerinin dikkate alınmayarak emsal araştırması yapılıp üç adet gayrimenkulün emsal satış bedeline göre bilirkişi raporunun düzenlenmesinin yerinde olmadığı, mahkemenin de bu rapora dayanarak karar verilmesinde isabetsizlik olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir.

TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile; usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3. maddesinde, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin yemin hariç her türlü delille ispatlanabileceği, iktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliklerine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfetinin bunu iddia eden tarafa ait olacağı, 134. maddesinde de, vergi incelenmesinden maksadın ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, inşaat ve taahhüt işleri faaliyetinde bulunan davacı şirketin 01/11/2004 tarihinde 12.000.000,00 TL bedelle satın aldığı hastane binasını 18/12/2006 tarihinde 25.000.000,00 TL bedelle … Sağlık Hizmetleri Anonim Şirketine sattığı, davacı şirketle adı geçen şirketin sermaye ve yönetim bakımından ilişkili olduğu, satışı gerçekleştirilen hastane binası için …Gayrimenkul Ekspertiz ve Değerleme Anonim Şirketi tarafından 53.650.000,00 TL, … Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından yaptırılan bilirkişi inceleme sonucu 55.661.000,00 TL, öğretim üyesi üç kişiden oluşan başka bir bilirkişi heyet tarafından hazırlanan görüş ve öneri raporunda ise 48.500.000,00 TL değer tespit edildiği, inceleme elemanının istemi üzerine takdir komisyonu kararı ile değerleme raporlarının aritmetik ortalaması esas alınarak 53.000.000,00 TL emsal bedel belirlendiği ve 25.000.000,00 TL bedelle satılan taşınmazın emsaline göre bariz şekilde düşük bedelle satıldığı sonucuna ulaşılarak, aradaki fark olan 28.000.000,00 TL tutarındaki kazancın örtülü olarak dağıtıldığının kabulüyle tarhiyat yapıldığı anlaşılmaktadır.
Vergi mahkemesince satışın yapıldığı tarihteki haliyle arsa ve bina değerinin tespiti için harita mühendisi- gayrimenkul değerleme uzmanı, mimar-şehirci, inşaat mühendisi-gayrımenkul değerleme uzmanlarından oluşan heyete yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda söz konusu taşınmazın satış tarihi olan 16/12/2006 tarihi itibarıyla imar parseli olarak metrekare arsa değerinin 3.700,00 TL/m2, toplamda ise 7.277.900,00 TL, yapı değerinin toplam 13.829.659,00 TL, arsa ve yapı değerinin toplamının ise 21.107.559,00 TL olduğunun tespit edildiği, taraflarca herhangi bir itirazda bulunulmayan bilirkişi raporunda tespit edilen satış tarihindeki arsa ve bina değerleri toplamı satış bedeli olan 25.000.000,00 TL'nin altında kaldığından, örtülü kazanç dağıtımında bulunulduğundan bahisle yapılan dava konusu cezalı tarhiyatta isabet bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulü yolunda verilen kararın temyiz incelemesi sonucunda ise Dairemizce 17/05/2018 tarih ve E:2017/3322, K:2018/4684 sayılı karar ile; mahkeme kararına esas alınan bilirkişi raporunda tespit edilen değerin, dosyada yer alan …Asliye Hukuk Mahkemesinin … D.İş. Dosyasındaki bilirkişi raporu ve eki …Gayrimenkul Ekspertiz ve Değerleme A.Ş'nin tanzim ettiği Değerleme Raporu ile Sağlık Sektörü ... Hastanesi'ne ilişkin Görüş Raporu'nda yer alan değerlerden göze çarpacak derecede düşük olması, arsa değer tespitleri arasındaki fark makul iken, özellikle yapı değerine ilişkin tespit edilen değerler arasında yaklaşık iki kat fark bulunduğu ve bu farka ilişkin açıklama da yapılmadığı görüldüğünden, bu rapor esas alınarak verilen kararda isabet bulunmadığı gerekçesiyle bozulması üzerine mahkemece 19/12/2019 tarihinde verilen ara kararda; bozma kararında belirtilen hususlara ek olarak, önceki bilirkişi raporunda binanın satış tarihi itibarıyla yapı değerinin sadece maliyet bedeline göre hesaplandığı, satış tarihi itibarıyla emsal satış bedelleri de dikkate alınarak piyasa kıymet araştırması yapılmadığı; bu durumda bilirkişilerden önceki raporda tespit edilen yapı değerinin yukarıda belirtilen hususlar dikkate alınarak yeniden belirlenmesinin istenilmesine karar verildiği; bunun üzerine mahkemeye ibraz edilen "Bilirkişi Ek Raporu"nda eleştiri konusu yapılan yapı bedeli tespitine ilişkin düzenlenen tüm raporlara ilişkin tespitlerde bulunulduğu, akabinde yapılan emsal araştırmasına göre dava konusu özel nitelikli sağlık merkezi ile karşılaştırılabilecek üç taşınmazın belirlendiği ve bu taşınmazların piyasa değerinin, dava konusu taşınmazın satış tarihine göre güncellenip dava konusu taşınmazla karşılaştırıldıktan sonra bulunan tutarların aritmetik ortalamasının alınması suretiyle dava konusu taşınmaza ilişkin yapı ve arsanın toplam değerinin 25.933.633,00 TL olarak tespit edildiği anlaşılmaktadır.
Her ne kadar Vergi Mahkemesince bozmaya uyularak karar verilmiş ise de; dava konusu tarhiyata dayanak alınan ve tespit edilen arsa ve yapı değerleri birbirine yakın üç adet rapordan sonra, mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu önceki raporlar ile arasında anlaşılabilir ve makul olmayan bir farkla bulunan yapı değerinin, Dairemiz kararı uyarınca yeniden tespit edilmesine ilişkin düzenlenecek raporun, aynı bilirkişi heyetince düzenlenmesinin kabul edilebilir olmadığı, yeni bir bilirkişi heyetince yeni bir rapor düzenlenmesi gerektiği; raporlar arasındaki büyük farklılığın yine açıklanamamış olduğu, çelişkilerin bu yolla giderilemediği kanaatine varıldığından, yeni bir bilirkişi heyeti tarafından; sadece arsa ve yapı değeri değil, önceki raporlarda olduğu gibi topyekün bir değerlendirme ve değer tespiti yaptırılarak yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden Vergi Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2.Temyize konu … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Vergi Mahkemesine gönderilmesine,
4.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen onbeş (15) gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 19/10/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, temyize konu mahkeme kararının bozulmasını sağlayacak nitelikte bulunmadığından temyiz isteminin reddi gerektiği görüşüyle Dairemiz kararına katılmıyorum.