Danıştay 6. Daire 2019/20192 Esas 2021/11546 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/20192
Karar No : 2021/11546


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …Odası
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Aydın ili, Efeler ilçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı taşınmazın belediye hizmet alanı olan kullanımının ticaret-konut karma kullanımına dönüştürülmesine yönelik 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile ticaret-konut karma kullanımı ve güneyinde otopark alanı önerilmesine yönelik 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin onaylanmasına ilişkin …tarih ve …sayılı Aydın Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; dosya kapsamı ve taşınmaz mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu imar planları değişikliği kararlarının üst ölçekli Aydın-Muğla-Denizli Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Revizyonu’nda öngörülmüş olan arazi kullanım kararları ile çelişmediği ve planların kademeli birlikteliği ilkesine uygun olduğu, imar planlarında ölçekler arası uyumun sağlandığı, ancak dava konusu değişikliklere ilişkin olarak bilimsel araştırma ve verilere dayalı bir gerekçenin plan açıklama raporunda yer almadığı, belediye hizmet alanının halihazırda kullanılmaması, çevrede yer alan diğer kullanım kararları ile benzerlik taşımaması yada ticari işlev ihtiyacının karşılanması gibi gerekçelere dayalı olarak kaldırılmasının kabul edilebilir teknik ve nesnel gerekçeler olmadığı, dava konusu plan değişiklikleri sonucu alana ilave nüfus gelmesinin öngörülmesine karşın otopark alanı hariç kamusal alan ve kaldırılan belediye hizmet alanı yerine eşdeğer bir alan ayrılmadığı anlaşıldığından, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerine ilişkin …tarih ve …sayılı Aydın Büyükşehir Belediye Meclisi kararının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve imar mevzuatına aykırı olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu taşınmazın geçmişte mezbaha olarak kullanıldığı, bu hizmetin belediyelerinin hissedarı olduğu bir şirket tarafından yürütülmesi nedeniyle mezbaha tesisine ihtiyaçlarının bulunmadığı, mezbaha hizmetinin yürütüldüğü başka bir tesis bulunduğundan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği 26. maddesinde yer alan eşdeğer alan ayrılması koşulunun bu imar planı değişiklikleri için aranmaması gerektiği, ayrıca ilgili yatırımcı kuruluşun belediyenin kendisi olması nedeniyle yatırımcı kuruluşun görüşünün alınması koşulunun da aranmaması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının kısmen onanması, kısmen değişik gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE
MADDİ OLAY:
Aydın ili, Efeler ilçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı taşınmazın belediye hizmet alanı olan kullanımının ticaret-konut karma kullanımına dönüştürülmesine yönelik 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile TAKS:0.40, KAKS:2.50, Yençok: 26.50 m (8 kat) yapılaşma koşulu ile her cepheden 5 metre yapı yaklaşma mesafeli ticaret-konut karma kullanımı ve güneyinde otopark alanı önerilmesine yönelik 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin onaylanmasına ilişkin …tarih ve …sayılı Aydın Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5. maddesinin işlem tarihi itibariyle yürürlükte olan halinde; "nazım imar planı" varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak, hali hazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme, yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasında esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 18. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde; belediyenin imar planlarını görüşmek ve onaylamak, belediye meclisinin görev ve yetkileri arasında sayılmış olup, anılan Kanunun 73. maddesinin 4. fıkrasında; büyükşehir belediyeleri tarafından yapılacak kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine ilişkin her ölçekteki imar planı, parselasyon planı, bina inşaat ruhsatı, yapı kullanma izni ve benzeri tüm imar işlemlerine ve 03.05.1985 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmaya büyükşehir belediyelerinin yetkili olduğu düzenlenmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; büyükşehir belediyesinin, sınırları il mülki sınırı olan ve sınırları içerisindeki ilçe belediyeleri arasında koordinasyonu sağlayan idari ve mali özerkliğe sahip olarak kanunlarla verilen görev ve sorumlulukları yerine getiren, yetkileri kullanan, karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişisini ifade ettiği, aynı fıkranın (c) bendinde; ilçe belediyesinin, büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçe belediyesini ifade ettiği, anılan Kanunun 7. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde; büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarından birinin, çevre düzeni planına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar planını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar planlarını, bu planlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon planlarını ve imar ıslah planlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar planlarını ve parselasyon planlarını yapmayan ilçe belediyelerinin uygulama imar planlarını ve parselasyon planlarını yapmak veya yaptırmak olduğu, aynı fıkranın (c) bendinde; büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarından birinin, kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekte imar planlarını, parselasyon planlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak, 20.07.1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmak olduğu, anılan Kanunun 14. maddesinin 8. fıkrasında; büyükşehir kapsamındaki ilçe belediye meclisleri tarafından alınan imara ilişkin kararların, kararın gelişinden itibaren üç ay içinde büyükşehir belediye meclisi tarafından nazım imar planına uygunluğu yönünden incelenerek aynen veya değiştirilerek kabul edildikten sonra büyükşehir belediye başkanına gönderileceği, üç ay içinde büyükşehir belediye meclisinde görüşülmeyen kararların onaylanmış sayılacağı hükmüne yer verilmiştir.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "İmar planı değişiklikleri" başlıklı 26. maddesinde, "İmar planı değişikliği; plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak nitelikte, kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak yapılır. (2) İmar planlarında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin iyileştirilmesi esastır. Yürürlükteki imar planlarında öngörülen sosyal ve teknik altyapı standartlarını düşüren plan değişikliği yapılamaz. (3) İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik altyapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz. Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için: a) İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı Bakanlık veya kuruluşların görüşü alınır. b) İmar planında yer alan yol hariç sosyal ve teknik altyapı alanlarının ve kamuya ait sosyal ve kültürel tesis alanlarının kaldırılabilmesi veya küçültülmesi ancak bu tesislerin hitap ettiği hizmet etki alanı içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir. Eşdeğer alanın ayrılmasında yüzölçümü ve konum özellikleri korunur. Bu alanların yerinin değiştirilmesinde, mevcut plandaki hizmet etki alanına göre aynı uygulama etabı veya bölge içinde kalması, yaya erişim mesafelerinin dikkate alınması ve yeni tespit edilen alanın tesisin yapılmasına müsait olması zorunludur." düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yönünden;
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptaline yönelik kısmı usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Öte yandan, davalı idare tarafından iptal kararı uygulanırken yukarıda aktarılan imar mevzuatının gerektirdiği hüküm ve ilkeler doğrultusunda taşınmazın belediye hizmet alanı olan kullanımının kaldırılabileceği ancak taşınmaza getirilecek yeni kullanım fonksiyonunun yakın çevresiyle uyumlu olması gerektiği, yeniden yapılacak 1/5000 ölçekli nazım imar planında bu hususların da göz önünde bulundurulacağı tabiidir.
Dava konusu 1/000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği yönünden;
Belirtilen hususların birlikte değerlendirilmesinden, büyükşehir belediyesinin uygulama imar planlarının yapımındaki yetkisinin; imar planlarını ve bu planlarda yapılacak değişiklikleri aynen veya değiştirerek onaylamak ve nazım imar planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar planları yapmayan ilçe belediyelerinin uygulama imar planlarını yapmak veya yaptırmakla sınırlı olup, doğrudan 1/1000 ölçekli uygulama imar planları ile uygulamasını yapma yetkisinin bulunmadığı, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile parselasyon planlarının yapımında, değişikliğinde ve uygulamaya konulmasında ilçe belediyelerinin yetkili olduğu, ancak büyükşehir belediyelerinin görev alanına giren bir konuda büyükşehir belediyesince 1/1000 ölçekli imar planı yapılabileceği sonucuna ulaşılmakla birlikte davaya konu işlemle salt taşınmazların büyükşehir belediyesinin mülkiyetinde bulunduğundan bahisle büyükşehir belediyesince kabul edilip onanamayacağı ve yürürlüğe konulamayacağı açıktır.
Bakılan uyuşmazlıkta, Aydın ili, Efeler ilçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı taşınmazın kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanında kalmadığı, anılan taşınmazın kullanım kararının ticaret-konut karma kullanım alanına dönüştürülmesine ilişkin uyuşmazlık konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin davalı idarece yürütülmesi gereken görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili olmadığı, anılan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin aynı tarihli belediye meclis kararıyla onaylanması nedeniyle ilçe belediyesince Kanunda öngörülen 1 yıllık süre içerisinde uygulama imar planı hazırlanmadığından bahsedilemeyeceği, sözü geçen uygulama imar planı değişikliğini onaylamaya davalı idarenin yetkili olduğunu gösteren başkaca bilgi ve belgenin de dava dosyasında bulunmadığı dikkate alındığında Aydın Büyükşehir Belediye Meclisinin …tarih ve …sayılı kararıyla onaylanan dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.



KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının 1/5000 nazım imar planına yönelik kısmının ONANMASINA, 1/1000 ölçekli uygulama imar planına ilişkin kısmının yukarıda yer alan gerekçeyle ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın …İdare Mahkemesine gönderilmesine, 19/10/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.