Danıştay 13. Daire 2021/4026 Esas 2021/3369 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4026
Karar No:2021/3369


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Elektrik Telekomünikasyon İnşaat Petrol Doğalgaz
Nakliye Temizlik Gıda Eğitim Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Siirt ili, Kurtalan ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde kayıtlı bulunan 8.316,36 m² yüzölçümlü taşınmazın 2.000,00 m²'lik kısmına prefabrik kapalı alan yapılarak "Değişik Ticari Amaçlı veya Halı Saha" olarak kullanılmak üzere kiralanmasını teminen T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi 5. Bölge Müdürlüğü'nce 18/09/2019 tarihinde gerçekleştirilen ihale üzerinde bırakılan ve 23/09/2020 tarihine kadar geçerli ön izin sözleşmesi imzalayan davacı şirket tarafından, ön izin sözleşmesinin süresinin sona ermesi nedeniyle ön izin süresinin 12 ay uzatılması talebiyle yapılan başvurunun reddi üzerine, söz konusu ihalenin iptali ile 30.000,00-TL kesin teminat bedeli, 160,00-TL damga vergisi bedeli, 500,00-TL ihale karar bedeli, 13.800,00-TL 12 aylık kira bedelinin peşin ödenen miktarı, 2.484,00-TL peşin ödenen kira bedelinin %18 oranında Katma Değer Vergisi bedeli olmak üzere toplam 46.944,00-TL'nin yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Tarihi ve bedii değeri olmayan taşınmaz mallarla ilgili işlemler" başlıklı 74. maddesinde, "Tarihi ve bedii değeri olanlar hariç Hazinenin özel mülkiyetindeki yerlerin satışı, kiraya verilmesi, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi esasları Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenir." kuralının bulunduğu,
Anılan Kanun maddesine dayanılarak çıkarılan ve 19/06/2007 tarih ve 26557 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'in "Ön izin verilmesi ve süre" başlıklı 75. maddesinde, "(1) İrtifak hakkı veya kullanma izni ihalesi sonucunda, yapılacak yatırım için ön izne ihtiyaç duyulması hâlinde, lehine irtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek yatırımcıya; fiili kullanım olmaksızın tescil, ifraz, tevhit, terk ve benzeri işlemlerin yapılması veya imar planının yaptırılması, değiştirilmesi ya da uygulama projelerinin hazırlanması ve onaylatılması gibi işlemlerin yerine getirilebilmesi için bir yıl süreyle ön izin verilir. Bu süre içerisinde belirtilen işlemlerin tamamlanamaması durumunda, buna ilişkin belgelerle birlikte ve bu işlemlerin tamamlanamama nedenleri de belirtilmek suretiyle talep edilmesi ve talebin idare tarafından uygun görülmesi hâlinde bu süre bedeli karşılığında bir yıl uzatılabilir. Verilen ve uzatılan ön izin süreleri içinde de belirtilen işlemleri kendi kusurları dışında kamudan kaynaklanan ve/veya idarece kabul edilebilir sebeplerle yerine getiremeyenlere; talep etmeleri ve bu talebin idare tarafından uygun görülmesi hâlinde birer yıllık olmak üzere iki yıl daha süre verilebilir. Verilen ve uzatılan ön izin sürelerinin toplamı dört yılı geçemez. Ön izin bedeli, Yönetmeliğin 12'nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca belirlenir. Ön izin döneminde süre dondurulmaz. (2) Ön izin süresi içerisinde yükümlülüklerin yerine getirilmesi hâlinde, Yönetmeliğin 12. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca tespit edilecek bedel üzerinden Yönetmeliğin eki İrtifak Hakkına İlişkin Resmî Senede Yazılacak Hükümleri (Ek-14) içerecek şekilde resmî senet düzenlenmesi suretiyle irtifak hakkı tesis edilir veya Yönetmeliğin eki Kullanma İzni Sözleşmesinin (Ek-16) düzenlenmesi suretiyle kullanma izni verilir. Ancak, ön izin süresi bitmeden önce irtifak hakkı kurulması veya kullanma izni verilmesinin talep edilmesi hâlinde, ön izin sözleşmesinde öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmiş olması kaydıyla, ön izin süresinin kalan kısmına ilişkin bedel, kurulacak irtifak hakkı veya kullanma izni bedelinden mahsup edilir. (3) İdarece; taşınmaza ihtiyaç duyulan veya taşınmazın ekonomik açıdan farklı şekilde değerlendirilmesi uygun görülen hâllerde, ön izin süresi uzatılmaz, devam eden ön izinler ise varsa kalan süreye ilişkin bedelin geri ödenmesi kaydıyla iptal edilir. Bu durumda ön izin sahibi tarafından idareden hiçbir hak ve tazminat talebinde bulunulamaz. (4) Ön izin süresi içinde yükümlülüklerin ilgilinin kusuru dışında yerine getirilmesinin mümkün olamayacağının anlaşılması hâlinde, idareye yapılacak başvuru üzerine sözleşme feshedilir ve teminat ile kalan süreye ilişkin ön izin bedeli iade edilir. (5) Ön izin sahibinin sözleşme süresi sona ermeden taahhüdünden vazgeçmesi hâlinde, idarece sözleşme feshedilir. Bu durumda teminatı gelir kaydedilir ve kalan süreye ilişkin ön izin bedeli iade edilmez." kuralının yer aldığı,
Uyuşmazlığa konu ihale sonucunda davacı şirket ile 31/12/2030 tarihine kadar aylık 5.750,00-TL bedel üzerinden sözleşme imzalandığı, taraflar arasında ayrıca imzalanan 23/09/2020 tarihine kadar geçerli ön izin sözleşmesinin sona ermesi üzerine davacı tarafından, gerekli izin ve ruhsatların alınması amacıyla ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan başvurular sonuçlanana kadar ön izin süresinin 12 ay daha uzatılması talebiyle yapılan başvurunun, TCDD 5. Bölge Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısıyla, taşınmazın imar durumu nedeniyle Kurtalan Belediye Başkanlığı'nca ruhsat verilmesinin uygun görülmediğinden bahisle ilave ön izin verilmesi talebinin uygun bulunmaması üzerine bakılan davanın açıldığı,

Olayda davalı idareye hitaben düzenlenen Kurtalan Belediye Başkanlığı Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısında, "ihale sonucu davacıya kiralanan dava konusu parselin 1/1000 ölçekli meri uygulama imar planına göre yola terk, parka terk ve ifraz işlemleri yapılmadığından bu aşamada ruhsat verilmesinin mümkün olmadığı"nın belirtildiği, davalı idarece öncelikle kendi üzerine düşen yükümlülük yerine getirilerek, taşınmaza ilişkin ihale tarihi, ihale sonrası kira sözleşmesi ve ön izin sözleşmesinin imzalandığı tarih itibarıyla ruhsat verilmesi mümkün olmayan taşınmazın "Değişik Ticari Amaçlı veya Halı Saha" olarak kullanılmak üzere kiralanması için ihaleye çıkılmaması gerekirken, tüm sorumluluğun ihale yüklenicisi olan davacıya yüklenmesinin hakkaniyet ve ölçülülük ilkesiyle bağdaşmadığı,
TCDD 5. Bölge Müdürlüğü'nün 28/10/2020 tarihli yazısı ile Kurtalan Belediye Başkanlığı Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü'nün 15/10/2020 tarihli yazısında belirtildiği gibi, ihaleye konu taşınmazın 1/1000 ölçekli meri uygulama imar planına göre yola terk, parka terk ve ifraz işlemleri yapılmadığından bu aşamada ruhsat verilemeyeceği hususu dikkate alındığında, 3194 sayılı İmar Kanunu ile İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre ticari faaliyet yapılamayacak bir alanın kiralanması için gerçekleştirilen dava konusu ihalede hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, Anayasanın 125. maddesinin son fıkrasında idarelerin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğu kurala bağlandığından, ihaleye konu taşınmazın hâlihazırda ruhsat verilmesi mümkün olmayan bir alan olduğu, bu aşamada hukukî ve fiili imkânsızlık nedeniyle bu alanda ticari faaliyetin yapılamayacağı anlaşıldığından, hukuka aykırı bulunan ihale kapsamında davalı idarenin banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenen 30.000,00-TL kesin teminat bedeli, 160,00-TL damga vergisi bedeli, 500,00-TL ihale karar bedeli, 13.800,00-TL 12 aylık kira bedelinin peşin ödenen miktarı, 2.484,00-TL peşin ödenen kira bedelinin %18 oranında KDV bedeli olmak üzere toplam 46.944,00-TL'nin dava tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacıya iade edilmesi gerektiğinin açık olduğu belirtilmiştir.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu ihalenin iptaline, ihale nedeniyle davacının, davalı idarenin banka hesabına yatırmak zorunda kaldığı 30.000,00-TL kesin teminat bedeli, 160,00-TL damga vergisi, 500,00-TL ihale karar bedeli, 13.800,00-TL 12 aylık kira bedelinin peşin ödenen miktarı, 2.484,00-TL peşin ödenen kira bedelinin % 18 oranında KDV olmak üzere toplam 46.944,00-TL'nin davanın açıldığı 17/05/2021 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kamu iktisadi teşekkülü statüsünde olup tacir sıfatını taşıdığı, mülkiyetindeki taşınmazların Hazineye ait taşınmazlar kapsamında değerlendirilemeyeceği, 2886 sayılı Kanun kapsamı dışında olduğu, Kanun kapsamında sayılan kamu kurumları arasında yer almadığı, ihalenin kendi mevzuatına uygun olarak gerçekleştirildiği, Mahkeme kararında tüm külfetin kendisine yüklendiği, Belediyenin cevap yazısının 2020 tarihli, ihale ve sözleşme tarihlerinin ise 2019 tarihli olduğu dikkate alındığında taşınmazın ruhsat sıkıntısı olduğunun ihaleden önce bilinme ihtimalinin bulunmadığı, Belediyenin ruhsat verilmesini keyfi olarak reddettiği, davacının 12 aylık ön izin süresi içinde Belediyeye tek bir başvurusu bulunduğu, bunun dışında sözleşmeyle kendisine yüklenen gerekli ruhsat ve izinleri almak için hiçbir girişimde bulunmadığı, ciddi anlamda çaba sarf etmediği, konunun olumlu yönde ilerlediğini belgeleriyle açık bir şekilde ispat edemediği, 12 aylık süreci iyi değerlendirmeyen ve yükümlülüklerini ihlâl eden davacının süre uzatım başvurusunun reddedildiği, ön izin sözleşmesinin hükümsüz kalması sonucunda davacı tarafından yatırılan teminatların irat kaydedildiği, dosyaki belgelerden anlaşılacağı üzere ihale konusu taşınmazla ilgili tüm imar ve ruhsat işlemlerinin davacı şirket dahil tüm katılımcılar tarafından bilindiği ve peşinen kabul edildiği, davacının bu durumdan haberdar olmadığı iddiasının gerçekleri yansıtmadığı, ihale şartnamesine göre tüm ruhsat ve benzeri izinlerin katılımcılar tarafından alınacağının açıkça belirtildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi 5. Bölge Müdürlüğü'nce, Siirt ili, Kurtalan ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde kayıtlı bulunan 8.316,36 m² yüzölçümlü taşınmazın 2.000,00 m²'lik kısmına prefabrik kapalı alan yapılarak "Değişik Ticari Amaçlı veya Halı Saha" olarak kullanılmak üzere kiralanmasını teminen ihaleye çıkılmıştır.
İhaleye ilişkin olarak yayımlanan ilanda, ihalenin, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na tabi olmadığı belirtilmiştir.
18/09/2019 tarihinde gerçekleştirilen ihale davacı şirket üzerinde bırakılmış ve davacı ile TCDD 5. Bölge Müdürlüğü arasında 24/09/2019 tarihinde, ihaleye konu taşınmaz için ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli izin ve ruhsatların alınması amacıyla 1 yıl süreli olarak 23/09/2020 tarihine kadar geçerli ön izin sözleşmesi imzalanmıştır.

Davacı tarafından TCDD 5. Bölge Müdürlüğü'ne yapılan başvuruyla, ruhsatlar için ilgili mercilere müracaat ettiği, bu esnada Kurtalan Belediyesi'ne kayyum atandığı ve ülkemizde salgın hastalıklar başladığından işlemlerin geciktiği belirtilerek ön izin sözleşmesinin uzatılarak 12 ay daha ön izin verilmesi talebinde bulunulmuş,
Kurtalan Belediye Başkanlığı'na yapılan başvuruyla ise, taşınmaza ilişkin olarak imar çapı verilmesi talebinde bulunulmuş, başvuruya verilen cevapta söz konusu parselde davacı tarafından kiralanan alanın ifraz edilmediği ve alana ada parsel numarası verilmediğinden imar çapı verilemediği belirtilmiştir.
TCDD 5. Bölge Müdürlüğü'nce Kurtalan Belediye Başkanlığı'na yazılan … tarih ve … sayılı yazıyla, davacı tarafından yapılan ön izin süresinin uzatılması talebinin değerlendirilebilmesi amacıyla davacının ruhsat verilmesi için Belediyeye yaptığı başvurunun ve taşınmaza ruhsat verilip verilmeyeceği hususundaki görüşün bildirilmesi istenilmiştir.
Kurtalan Belediye Başkanlığı'nca verilen … tarih ve … sayılı cevapla, söz konusu parselin 1/1000 ölçekli mevcut uygulama imar planına göre yol terk, parka terk ve ifraz işlemleri yapılmadığından bu aşamada ruhsat verilmesinin mümkün olmadığı belirtilmiştir.
Devamında TCDD 5. Bölge Müdürlüğü'nce … tarih ve … sayılı yazıyla, söz konusu taşınmaz için ruhsat verilip verilmeyeceği hususunda sorulan görüşe Kurtalan Belediye Başkanlığı'nca verilen cevapta, taşınmazın imar durumu nedeniyle ruhsat verilmesinin uygun görülmediği belirtilerek davacının ilave ön izin süresi verilmesi talebinin uygun bulunmadığı ve teminatının irat kaydedileceği bildirilmiştir.
Davacı tarafından 30/11/2020 tarihli başvuruyla, Kurtalan Belediye Başkanlığı'nca imar çapı talebinin reddedilmesi üzerine kiralamış olduğu alan üzerinde herhangi bir işlem gerçekleştirilemediği ve taşınmaz için gerekli ruhsat ve izinlerin verilmediği, büyük mağduriyetleri doğduğundan ihalenin iptali ve ihale kapsamında ödenen toplam 46.944,00 TL bedelin ihale tarihinde itibaren işleyecek faizi ile birlikte tarafına ödenmesi, aksi takdirde 12 ay daha ilave ön izin süresi verilmesi talebinde bulunulmuştur.
TCDD 5. Bölge Müdürlüğü'nce verilen … tarih ve … sayılı cevapla başvurunun reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinde, genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütüleceği kurala bağlanmıştır.
6461 sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun
'un "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "(1) Bu Kanun'un amacı; a) Demiryoluyla yolcu ve yük taşımacılığının hizmet kalitesi açısından en uygun, etkin ve olabilecek en düşük fiyatla sunulmasını, b) Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün demiryolu altyapı işletmecisi olarak yapılandırılmasını, ... sağlamaktır. (2) Bu Kanun, ulusal demiryolu altyapı ağı üzerinde faaliyette bulunan demiryolu altyapı işletmecileri ve demiryolu tren işletmecilerini kapsar."; "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinde, "1) Bu Kanun'un uygulanmasında; ... g) TCDD: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünü, ... ifade eder."; "TCDD’nin demiryolu altyapı işletmecisi olarak belirlenmesi ve görevleri" başlıklı 3. maddesinde, "(1) TCDD, ulusal demiryolu altyapı ağı içinde yer alan ve Devletin tasarrufundaki demiryolu altyapısının kendisine devredilen kısmı üzerinde demiryolu altyapı işletmecisi olarak görev yapar. (2) TCDD’nin diğer görevleri şunlardır: ... ç) Tasarrufunda olan demiryolu altyapısının demiryolu trafiğiyle ilgili olmayan alanlarını işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek ... g) Ana Statüsü ile verilen diğer görevleri yapmak"; "TCDD ve TCDD Taşımacılık A.Ş.’nin hukuki statüsü" başlıklı 4. maddesinde, "(1) TCDD, bu Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabidir. ..." kuralına yer verilmiştir.
İktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşlarını ve bunların müesseselerini, bağlı ortaklıklarını ve iştiraklerini kapsayan ve iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşlarının ve bunların müesseselerinin, bağlı ortaklıklarının kurulması, iştiraklerinin teşkili, özerk bir tarzda ve ekonominin kurallarına uygun olarak yönetilmeleri gibi amaçlarla çıkarılan 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'de T.C. Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğü, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile ilgili iktisadi devlet teşekkülü olarak belirtilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Ana Statüsü'nün "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "(1) Bu Ana Statünün amacı; Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü adı altında teşkil olunan iktisadi devlet teşekkülünün hukuki statüsünü, faaliyet alanını ve görevlerini, organlarını ve teşkilat yapısını, müessese, bağlı ortaklık, işletme ve iştirakleri ile bunlar arasındaki ilişkileri, tasfiye, denetim, mali ve personele ilişkin hükümler ile malvarlığı ve ilgili diğer hususları düzenlemektir."; "Hukuki statü" başlıklı 4. maddesinde, "(1) Bu Ana Statü ile teşkil olunan TCDD; tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir iktisadi devlet teşekkülüdür. (2) TCDD; Kanun, KHK ve bu Ana Statü hükümleri saklı kalmak üzere özel hukuk hükümlerine tabidir. (3) TCDD, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu Hükümlerine tabi değildir. 2/4/1987 tarihli ve 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile 3/12/2010 tarihli 6085 sayılı Sayıştay Kanunu çerçevesinde Sayıştay denetimine tabidir. ..." kuralı yer almıştır.
233 sayılı KHK ile Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Ana Statüsü'ne dayanılarak hazırlanan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü'ne Ait Taşınmaz Kira Yönetmeliği'nin "Kiralama genel esasları" başlıklı 5. maddesinde, " (1) Kiralama işlemlerinde aşağıdaki hususlara uyulur: a) İmar planında “TCDD Alanı” veya “TCDD Hizmet Alanı” olarak ayrılan taşınmazlar ancak imar planı değişikliği yapılarak kalıcı yapı içerecek şekilde kiralamaya konu edilebilir. Bu şekilde yapılan kiralamalarda kira süresi sonunda taşınmazın üzerindeki tüm yapı ve tesisler sağlam ve işler durumda İdareye intikal eder. b) Kiraya verilecek taşınmazların öncelikle işletmecilik faaliyetleri açısından gerekli olup olmadığı tespit edilir. İşletmecilik faaliyetleri olumlu ve olumsuz yöndeki etkileri ile kurumun gelecekteki yatırımları yönüyle incelenir. İmar durumu, kültürel tescil ve kısıtlayıcı unsurlar olup olmadığı, tapu ve mülkiyet durumu tespit edilir. İlgili mercilerden izin alınıp alınamayacağı hususu araştırılarak belgelendirilir. İzinler ve yatırım gerektiren durumlarda ihtiyaç olacak süreler tespit edilir. Tahmini yatırım miktarı ve kira rayiç bedeli konunun uzman veya uzmanları tarafından incelenerek rapora bağlanır. Gerekli hâllerde uzman kurum, kuruluş, üniversite, Sermaye Piyasası Kurulu'ndan lisanslı firmalardan görüş ve rapor alabilir. c) Kiralamalarda; imar tadilatı, ifraz, tevhit, proje yapımı, ruhsat, izin ve benzeri alınmadan yer teslimi yapılmaz. Kira bedeli yer teslimi ile başlar. İdarenin taşınmazı kullanımı kısıtlandığından dolayı yer teslimine kadar geçecek sürede aylık kira bedelinin yüzde yirmisi oranında bedel alınır. Yer tesliminden önce oluşacak kısıtlılık bedelinin tamamı sözleşme imza tarihinden önce nakden alınır." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKÎ DEĞERLENDİRME :
Aktarılan kurallara göre, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun, genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerini kapsadığı, 6461 sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun uyarınca T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi olduğu, 233 sayılı KHK'de T.C. Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğü'nün, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile ilgili iktisadi devlet teşekkülü olarak belirtildiği, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Ana Statüsü'nde, T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir iktisadi devlet teşekkülü olup Kanun, KHK ve Ana Statü hükümleri saklı kalmak üzere özel hukuk hükümlerine tabi olduğu, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmadığı, 233 sayılı KHK ile Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Ana Statüsü'ne dayanılarak hazırlanan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü'ne Ait Taşınmaz Kira Yönetmeliği'nin "Kiralama genel esasları" başlıklı 5. maddesinde, kiralama işlemlerinde maddede belirtilen hususlara uyulacağı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar temyize konu İdare Mahkemesi kararında, T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü'nce gerçekleştirilen ihalenin 2886 sayılı Kanun ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'e tâbi olduğu belirtilerek anılan mevzuat çerçevesinde yapılan değerlendirme sonucunda karar verilmiş ise de, aktarılan kurallar uyarınca T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü iktisadi devlet teşekkülü niteliğinde olup Ana Statüsü uyarınca çıkarılan Taşınmaz Kira Yönetmeliği'ne göre kiralama esaslarına tabi olduğu, nitekim ihaleye ilişkin ilanda da ihalenin 2886 sayılı Kanun ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na tabi olmadığının belirtildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, İdare Mahkemesi'nce 2886 sayılı Kanun ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik hükümleri esas alınarak karar verilmesinde hukuka uygunluk bulunmamakla birlikte, davalı idarece, 1/1000 ölçekli meri uygulama imar planına göre yola terk, parka terk ve ifraz işlemleri yapılmadığından ruhsat verilemeyecek olan taşınmazın kira ihalesine çıkarıldığı, taşınmazda ticari faaliyet gerçekleştirilemeyeceği ve 1 yıllık ön izin süresinin bitmesi üzerine davacı tarafından yapılan ön izin süresinin uzatılması başvurusunun Kurtalan Belediye Başkanlığınca söz konusu taşınmaza ruhsat verilemeyeceği de belirtilmiş olmasına rağmen reddedilerek ön izin süresinin uzatılmadığı hususları dikkate alındığında, İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali ile … -TL'nin davanın açıldığı 17/05/2021 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine ilişkin … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
5. Kullanılmayan … -TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı idareye iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 19/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.