21. Hukuk Dairesi 2016/19036 E. , 2018/4247 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ...... Mahkemesi
Davacılar murisinin,......sonucu ölümünden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, görevsizliğine karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava,......sonucu sigortalının vefatı iddiasına dayalı hak sahiplerinin maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, ......Türk...... (......) gerçekleşen olayın .............. Kurumu tarafından......olarak kabul edilmemesi nedeniyle yargılama görevinin Asliye Hukuk Mahkemesine ait olması nedeniyle İş Mahkemesinin görevsizliğine karar verilmiştir.
Dosya kapsamındaki bilgi, belgelere ve davacı iddiasına göre davacıların murisi sigortalı ...... Can’ın ......’de sigortalı olarak çalışması sırasında 05.10.2005 tarihinde geçirdiği......sonucu vefat ettiği, ...... ............ Dairesinin 23.02.2015 tarihli yazısından......nedeniyle davacılara aylık bağlandığı belirtilmişken; ............ Merkezinin 07.12.2015 tarihli yazılarında ise davacıların murusi ...... Can"ın 17/02/2003 tarihinden itibaren herhangi bir hizmetinin bulunmadığı, olayın ......’de Gerçekleştiği ve ............ Kurumlarınca davacı ..."a aylık bağlandığı, Türkiye ......’nca yapılmış bir tahkikat olmadığı, davacıları murisinin 5510 Sayılı Kanunun 4. maddesi kapsamında sigortalı olarak sayılamayacağı, olayın 5510 Sayılı Kanunun 13. maddesi gereği......olarak nitelendirilemeyeceği bildirilmiştir.
Kural olarak sigortalılar,Türkiye’de yaşadıkları ve hizmet akdine göre çalıştıkları takdirde ...... haklarından yararlanırlar. Bu kural, Kanunların mülkiliği ilkesinin doğal sonucudur. Ayrıca, Türkiye ile yabancı bir ülke arasında...... sözleşmesi akdedilmişse istisnaen mülkilik ilkesine değer verilmeyebilir.
Bu kapsamda .........ile ...... arasında imzalanan 01.12.1988 tarihinde yürürlüğe giren “.........İle ...... Arasında...... Sözleşmesi” önem arz etmektedir. Sözleşmenin Başlangıç kısmında “ Her iki ülkeden birinin vatandaşlarının diğer ülkenin...... mevzuatına göre, o tarafın vatandaşları ile eşit işleme tabi tutulmaları prensibini teyit ederek,anlaşmaya vardıklarına” işaret olunmuştur. 3. maddeye göre “Bu Anlaşma, aksine hüküm yoksa, ...... Tarafların vatandaşları ile bunların geçindirmekle yükümlü olduğu ve ölümlerinde hak sahibi kimseleri hakkında da uygulanır.” 4.maddeye göre ise “Bu Anlaşmada aksine hüküm yoksa 3 üncü maddede belirtilen kimseler, ...... Tarafların mevzuatına göre, hak ve yükümlülük bakımından, eşit sayılırlar. Bu Anlaşmanın 2 nci maddesinde yazılı...... Mevzuatına göre kazanılan haklar, ilgililerin diğer ...... Taraf ülkesinde ikamet etmesi sebebiyle durdurulamaz,kesilemez ve indirime tabii tutulamaz.”
.........başlığını taşıyan 16/1. maddesinde “Taraflardan birinin mevzuatına göre yardıma hak kazanan kimse, tedavi sırasında kanunî ikametgâhını Yetkili...... Kurumunun muvafakati ile diğer ...... Taraf ülkesine nakletmiş olması halinde, sağlık ve para yardımlarından da yararlanır. Tıbbî bir mahzur bulunmadığı takdirde ikametgâhın nakline muvafakat edilir. Elde olmayan sebeplerden dolayı önceden alınmamış olsa dahi, muvafakat sonradan da verilebilir.
22.maddesine göre de “Sigortalının ölümü halinde hak sahibi kimselerinin talepleri üzerine yapılacak yardımlar, aşağıda yazılı fıkralar hükümlerine göre tespit edilir.
1. ...... Taraflardan birinin...... Kurumu kendi mevzuatına göre aylıkları tespit ederken, diğer ......... Taraf mevzuatına göre geçen ve aylığın hesaplanmasında dikkate alınması gereken sigortalılık sürelerini, bu süreler kendi mevzuatına göre geçmiş gibi dikkate alır.
...... Kurumunca bu suretle hesaplanacak nazarî aylığın sigorta vakasından önceki süre içinde, kendi mevzuatına göre, sayılması gereken sigortalılık suresinin, her iki ...... Taraf mevzuatına göre dikkate alınması icap eden sigortalılık süreleri toplamına olan oranı nispetinde yardımın gerçek miktarını tespit eder. Bu suretle tespit edilen miktar, aylık olarak tahsis olunur.
2. ...... Taraflardan birinin mevzuatına tabı olarak geçen prim ödeme süresinin 360 günden az olması halinde bu Taraf mevzuatına göre hiçbir yardım yapılmaz. Ancak ...... Tarafların kendi mevzuatlarına göre geçen ve bu mevzuata göre dikkate alınması gereken sigortalılık süreleri müstakil olarak yardım hakkının kazanılmasına yetiyorsa bu hüküm uygulanmaz.” hükmü yer almaktadır.
Bu açıklamalar doğrultusunda, sigortalı Türk vatandaşının ......’de çalışması esnasında geçirdiği......neticesinde vefat ettiğinin iddia edilmiş olması karşısında, ...... Çalışma ve...... Bakanlığı ile Adli Makamlar nezdinde, bu......ile ilgili her türlü tahkikat ve gelir bağlanmasına ilişkin evrakların dosya kapsamına getirtilerek, ...... ile ülkemiz arasında mevcut...... Sözleşmesi hükümlerine göre bir ......... ülkede gerçekleşen iş kazasının diğer ülke hukuku için de......olarak kabul edilmesinin gerektiği gözetilerek, davaya konu bu......iddiası ile ilgili, taraf delilleri toplanmak suretiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken; eksik inceleme ile yazılı şekilde mahkemenin görevsizliğine karar verilmesi hatalı olmuştur.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, taraf vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve temyiz itirazlarının sair yönleri bu aşamada incelenmeksizin hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle taraf vekillerinin temyiz itirazlarının sair yönleri incelenmeksizin BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlere iadesine, 25.04.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.