Danıştay 8. Daire 2018/1976 Esas 2021/4616 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/1976
Karar No : 2021/4616

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...

DAVALILAR :1- ...Odaları Birliği
VEKİLİ : Av. ...

2-...Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU :
1. Dava davacının yönetim kurulu üyesi olduğu Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve ...sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesi ile,
2. Kararın dayanağı olan ve 07/10/2016 tarih ve ...sayılı Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetim Kurulu kararıyla kabul edilerek yürürlüğe konulan Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği'nin "Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesi"nin 5. bölümünde yer alan "Staja ilişkin bedeller, TÜRMOB tarafından belirlenecek yöntem ve kanallar üzerinden alınarak odalara dağıtılır. Bu bedeller dışında Odalar tarafından hiçbir bedel talep edilmez." düzenlemesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Yönetim kurulu üyesi olduğu, ...tarih ve ...sayılı Oda Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesinin kendisi ve ve iki üyenin şerhine karşılık dörde üç oyçokluğu ile kabul edildiği, oda saymanının görev ve yetkileri Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 26/A maddesinde sayılmış olup, oda genel kurulunca kabul edilmiş gelir bütçesinde öngörülmüş bir gelir kaleminin alınmaması teklifinde bulunmanın oda saymanın görevleri arasında bulunmadığı, ayrıca, 3568 sayılı Kanunun 23. maddesinde ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 12. maddesinde yönetim kurulunun görevlerinin sayıldığı, oda yönetim kurulunun bütçe teklifini oda genel kurulunun teklifine sunmak ve oda genel kurulunca alınan kararları uygulamakla yükümlü olduğu, gelir bütçesinde öngörülmüş bir gelir kaleminin kaldırılmasına karar vermek oda yönetim kurulunun görevleri arasında bulunmadığı için kararın hukuka aykırı olduğu belirtilmektedir.
3568 sayılı Kanunun 16. maddesinde “Mesleki eğitime yönelik kurs ve staj ücretleri ile diğer çeşitli gelirlerin” oda gelirleri arasında belirtildiği, 22. Oda genel kurulu kararında, staj gelirleri başlığı altında yer alan staj müracaat ücretlerinin 01/01/2017-31/12/2017 dönemi gelir bütçesi içinde gelir kalemi olarak kabul edildiği, 3568 sayılı Kanunun 30. maddesinde ise Birliğin gelirleri sayıldığı ve staj müracaat ücretinin yer almadığı, Odanın 3568 sayılı Kanunun kendisi için öngördüğü bir gelir kalemi olan staj müracaat ücretlerini tahsil ettiği, eğer söz konusu bedeller Oda tarafından tahsil edilirse en fazla %10 Birlik payının gönderileceği, ancak Birliğin hukuka aykırı uygulama ile bedelleri kendisi tahsil ederek bedellin yarısını odaya gönderdiği belirtilerek hukuka aykırı işlemlerin iptali gerektiği iddia edilmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMASI :
Türkiye Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Birliği Savunması: Usul yönünden, TÜRMOB Yönetim Kurulu'nun 07/06/2018 tarihli kararı ile Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesinin iptali istenen 5. maddesinin 2. fıkrasında değişiklik yapıldığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Esas yönünden, 3568 sayılı Kanunun 50. maddesi ile staj ve sınavlarla ilgili konuların Yönetmelikle belirlenmesi konusunda yetki verildiği, bu kapsamda 23/08/1997 tarih ve 23089 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staj Yönetmeliği'nin yürürlüğe girdiği, ayrıca, Odalarda ve şubelerde staj ve sınav konularında birlikteliği sağlamak üzere 07/10/2016 tarih ve ...sayılı Birlik Yönetim Kurulu kararı ile Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesinin kabul edildiği, staj yapmak için Odalara başvuran adaylardan, odalardan ayrıca ücret talep edildiği hususuna ilişkin yakınmalar olduğu, 2009 tarihli Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu raporunda, Birlik tarafından belirlenen ücretlerin odaları da kapsayacak şekilde belirlenmesi sebebiyle odalarca ayrıca ücret tahsilinin mükerrer ve yersiz olduğu, gerekli düzenlemelerin yapılarak bu duruma son verilmesi gerektiğinin belirtildiği, gerek kuruma intikal eden başvurular gerek Maliye Bakanlığı raporu doğrultusunda 01/03/2017 tarih ve ...sayılı yazı ile Yönerge hükümleri Odalara hatırlatılarak odalara ilave ücret talep edilmemesi gerektiğinin belirtildiği savunulmaktadır.
Ayrıca, tüm odaların katılımıyla toplanan Birlik Genel Kurulu'nun, Birlik bütçesini kabul edip onayladığı, bu bütçe ile staj gelirleri ile buradan odalara aktarılan payların belirlendiği, Birlik Yönetim Kurulu tarafından, her yıl staj dosya ve başvuru bedellerinin belirlendiği, Odalar adına bu gelirlerin toplandığı ve odalara dağıtıldığı, Anayasanın 135. maddesinde, mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamanın kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının görevleri arasında sayıldığı, 3568 sayılı Kanun'un 29. maddesi ile odalar arasında uygulama birlikteliğini sağlamaya yönelik tedbirleri almak ve bunun için gerekli düzenlemeleri yapmak görev ve yetkilerinin verildiği, bu kapsamda Birlikçe yapılan işlemin, staja başvuran adayların fahiş ücretler ödemelerine engel olmak, Türkiye genelinde bir uygulama birlikteliği sağlamak, adaylardan verilen hizmetlere karşılık olan kanuni gelirleri toplamak ve bunu belli esaslar dahilinde yine odalara dağıtmaktan ibaret olduğundan dava konusu işlemlerde kamu yararı ve hizmet gerekleri açısından herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı, tam aksine bir gerekliliğin ürünü olduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Savunması: Usul yönünden, davacının 2013 yılından beri Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odasının yönetim kurulu üyesi olduğu, meslek mensubu olmadığından düzenleyici işlemin davacı hakkında uygulanmasının mümkün olmadığı, bu nedenle, davacının İYUK 7/4 hükmüne göre, düzenleyici işlem kendisi hakkında uygulanmış gibi, hem düzenleyici işlem hem de Bursa SMM Odası tarafından alınan karara karşı karar tarihinden itibaren 60 gün içinde dava açması mümkün olmadığından davanın süreaşımı nedeniyle reddi gerektiği, ayrıca, Bursa Odası tarafından alınan karar ile davacının menfaatinin ihlal edilmesi mümkün olmadığından, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği belirtilmiştir.
Esas yönünden, oda saymanının yönetim kurulu üyesi olarak görüşülmesini istediği hususları oda sekreterine bildirerek gündeme getirilmesini sağlayabileceği, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 14. maddesinde, Yönetim Kurulu toplantılarında görüşülecek konuların bir gündeminin yapılacağı, gündemi, Oda Sekreterinin Başkana danışarak hazırlayacağı, Yönetim Kurulu üyelerinin, olağanüstü haller dışında gündeme alınmasını isteyecekleri maddeleri üç gün evvel Oda Sekreterine bildireceklerinin açıkça belirtildiği, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 15. maddesinde, “… yeni bir fasıl açılma ihtiyacı doğduğunda, TÜRMOB Başkanlığına bilgi verilerek Oda Yönetim Kurulu tarafından yeni fasıl açılır ve gerekli aktarmalar o yıla ait yedek ödenekten yapılır.” denilerek bütçe ödenekleri arasında aktarma yapma yetkisine sahip olduğundan kararın hukuka uygun olduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu işlemlerin iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava; davacının yönetim kurulu üyesi olduğu Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve ...sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesi ile anılan kararın dayanağı Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği'nin "Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesi"nin 5. bölümünde yer alan "Staja ilişkin bedeller, TÜRMOB tarafından belirlenecek yöntem ve kanallar üzerinden alınarak odalara dağıtılır. Bu bedeller dışında Odalar tarafından hiçbir bedel talep edilmez." düzenlemesinin iptali istemine ilişkindir.
Dava dosyasının incelenmesinden, TÜRMOB Yönetim Kurulu'nun 07/06/2018 tarihli toplantısında alınan ...sayılı kararla; Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesinin değiştirilerek 5. maddede yer alan ve davacı tarafından iptali istenen cümlenin kaldırıldığı görüldüğünden, Yönergenin iptali yönünden davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.
Diğer yandan, Yönetim Kurulu kararının 13. maddesinin iptali istemine gelince; Uyuşmazlığın özü, staj yapmak üzere başvuran adaylardan alınıp Odalara dağıtılan ücret dışında, Odaların ayrıca ücret alıp alamayacağına ilişkin olup; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu'nun 16/1-d maddesinde, mesleki eğitime yönelik kurs ve staj ücretleri ile diğer çeşitli gelirler odaların gelirleri arasında sayılmış, 50/1-b maddesinde, sınav ve stajla ilgili yönetmelik çıkarma yetkisi davalı idareye verilmiş ve bu hususta yönetmelik çıkaran davalı idarenin çıkardığı yönetmelik hükmü çerçevesinde uygulama esaslarına belirlemek getirmek üzere yönerge hazırlayıp uygulamaya koyduğu, bu kapsamda da aldığı davaya konu Yönetim kurulu kararı ile alınacak staj ücretlerinin dağıtımını belirlediği görülmüştür.
Bu durumda, davalı idarece, gerek BİMER ve CİMER üzerinden gelen yakınma konularının, gerekse Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu tarafından; yapılan inceleme sonucu sunulan raporda; odaları da kapsayacak şekilde belirlenen ücret için odaların ayrıca ücret almasının mükerrer ve yersiz olduğunun belirlenmesi üzerine davalı idarece, adayların fahiş ücret ödemesini engellemek, uygulama birliği sağlamak, hizmet karşılığında alınan ücretleri odalara eşit dağıtmak amacıyla alınan davaya konu işlemde mevzuata ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davaya konu yönerge hakkında karar verilmesine yer olmadığına, diğer isteme yönelik davanın reddine karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı Birlik tarafından, TÜRMOB Yönetim Kurulu'nun 07/06/2018 tarihli kararı ile Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesinin iptali istenen 5. maddesinin 2. fıkrasında değişiklik yapıldığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği belirtilmekte ise de, gerek Dairemizin 25/06/2018 tarihli ara kararı üzerine 03/09/2018 tarihinde kayıtlara giren Birlik dilekçesi ile Yönergede yapılan değişiklikle, 3568 sayılı Kanunun 16. maddesinde odaların gelir kalemleri arasında sayılan staj ücretlerinin bir hizmet karşılığı toplandığı ve odalara dağıtıldığı, merkezden planlanan, uygulanan ve denetlenen staj hizmetleri dışında oda tarafından ilave bir hizmet sunulmadığı sürece, adaylardan ilave bir ücret alınmaması gerektiği, bu gerekliliğe aykırı davranılması halinde dekontla başvuran adaya ücretin iade edileceği, bu tutarın odaya merkezden gönderilecek tutardan mahsup edileceği hususlarına açıklık getirildiğine ilişkin beyanı, gerekse dava konusu Yönergede yapılan değişiklikler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, uygulamanın aynı şekilde devam edeceği anlaşıldığından bu iddia yerinde görülmemiştir.
Ayrıca, Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından, davanın ehliyet ve süreaşımı yönünden reddine karar verilmesi gerektiği belirtilmektedir. Olayda, Oda Yönetim Kurulu üyesi olan davacının Oda tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve ...sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesi yönünden şerh düştüğü, oda gelirlerini ilgilendiren karara karşı oda üyesinin toplantıya katılarak karşı oy kullanması halinde bu karara karşı sübjektif dava açma ehliyetinin var olduğu görüldüğünden, usule ilişkin iddialar yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi:

ESAS YÖNÜNDEN:
1982 Anayasası'nın "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları" başlıklı 135. maddesinin 1. fıkrasında, "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleridir." düzenlemesine yer verilmiştir.
3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu'nun "Odalar, nitelikleri ve faaliyet sınırı" başlıklı 14. maddesinin 1. fıkrasında, "Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlerin odaları ayrı ayrı kurulur. Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler odaları, bu Kanunda yazılı esaslar uyarınca meslek mensuplarının ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, bu mesleklerin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve iş sahipleri ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadıyla kurulan, tüzelkişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır." düzenlemesine; "Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği" başlıklı 28. maddesinin 1. fıkrasında, "Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlere ait bütün Odaların katılacağı Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği kurulur." kuralına yer verilmiştir.
3568 sayılı Kanunun "Odaların gelirleri" başlıklı 16. maddesinde ise, "Odaların gelirleri aşağıda gösterilmiştir.
a) Odaya giriş ücreti,
b) Yıllık üye aidatları,
c) Yardım ve bağışlar,
d) (Değişik: 10/7/2008-5786/8 md.) Mesleki eğitime yönelik kurs ve staj ücretleri ile diğer çeşitli gelirler.
(Ek fıkra: 10/7/2008-5786/8 md.) Meslek mensuplarından kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar ile mesleği fiilen icra etmeyenler, odaya giriş ücreti ve yıllık üye aidatlarını yüzde elli indirimli olarak öderler." hükmüne; "Birliğin görevleri" başlıklı 29. maddesinde, "Birliğin görevleri aşağıda gösterilmiştir.
a) Mesleğin geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar yapmak.
b) Meslek mensuplarının menfaatlerini, mesleki ahlak, düzen ve geleneklerini korumak.
c) Odaları ilgilendiren konularda yetkili mercilere görüş bildirmek.
d) Odalar arasında çıkacak mesleki anlaşmazlıkları kesin olarak çözümlemek, uyulması zorunlu meslek kurallarını belirlemek.
e) Bu Kanuna göre çıkarılacak yönetmelikleri hazırlamak.
f) Milli ve milletlerarası mesleki kuruluşlara üye olmak, milletlerarası mesleki toplantılara katılmak.
g) Maliye Bakanlığınca verilecek görevleri yerine getirmek.
h) Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak ve mesleki konularda resmi makamlarca istenen bilgi ve görüşleri vermek." düzenlemesine; "Birliğin gelirleri" başlıklı 30. maddesinde, "Birliğin gelirleri, birliğe dahil odaların gelirlerinden alınacak paylar ile birliğe ait mal varlığından sağlanan gelirler, ruhsatname ücretleri ve genel hükümler çerçevesinde elde edilen bağış ve yardımlardan meydana gelir." hükmüne yer verilmiştir.
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetmeliğinin "Birliğin Gelirleri" başlıklı 8. maddesinde, "Birliğin gelirleri şunlardır:
A)(Değişik:RG-21/11/2007-26707) Birliğe dâhil odaların (Değişik ibare:RG-16/5/2015-29357) brüt gelirlerinin %10'unu geçmemek üzere, alınacak paylar,
b) Birliğe ait mal gelirleri,
c) Ruhsatname ücretleri,
d) Yeminli Mali Müşavirlik mühür ücretleri,
e) Genel hükümler çerçevesinde elde edilen bağış ve yardımlar,
f) Diğer gelirler.
g) (Ek:RG-21/11/2007-26707) Kurs ve eğitim gelirleri." düzenlemesine yer verilmiştir.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin "Odaların Gelirleri" başlıklı 16. maddesinde, "...
d) (Değişik bent:RG-25/12/2012-28508)Mesleki eğitime yönelik kurs ve staj ücretleri ile diğer çeşitli gelirler;
1) Oda gayrı menkullerinin kira gelirleri, her türlü faiz ve menkul kıymet gelirleri, Oda aracılığıyla üyelere sağlanan tahkim, bilirkişilik ve benzeri işlerden elde edilen ücretlerin % 4’ü ve çeşitli gelirlerdir. Mesleki kimlik belgesi bedeli olarak memur maaşı taban aylığı katsayısının 200 rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar alınır.
2) Oda için gerekli taşınmaz mal edinimi için oda genel kurulu tarafından belirlenecek katkı payları ile çalışanlar listesinin şirketler bölümüne kayıtlı şirketlerden alınacak yıllık ödentiler.
3) Genel Kurulca belirlenecek diğer gelirler.
4) Mesleki eğitime yönelik kurs ve staj ücretleri." düzenlemesine yer verilmiştir.
23/08/1997 tarih ve 23089 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staj Yönetmeliği'nin 4. maddesinde, "Temel Eğitim ve Staj Merkezi (TESMER): Eğitim ve staj programlarının hazırlanması ve denetlenmesi ile görevli BİRLİK bünyesinde oluşturulan merkezi"ni ifade edeceği düzenlenmiş, 18. maddesinde ise, "Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği staj programlarının hazırlanması, uygulanması ve denetlenmesi ile görevli bir "Temel Eğitim ve Staj Merkezi" kurar. Bu merkez; staj programlarının her yıl yenilenmesine, stajların düzenli ve disiplinli yapılmasına ve stajların denetlenmesine yönelik tedbirleri hazırlar ve odalara bildirir.
Odalar, bu merkezin taleplerine uygun staj uygulamalarının yapılmasını sağlamakla yükümlüdürler.
Temel Eğitim ve Staj Merkezi aday meslek mensuplarının mesleki yayınlarda ya­rarlanabilmesi için gerekli tedbirleri alır.
Temel Eğitim ve Staj Merkezi; Birlik Yönetim Kurulunca meslek mensupları ara­sından seçilen beş üye tarafından yönetilir. ÜyeIerin ücret veya huzur hakları Birlik Yönetim Kurulu tarafından belirlenir.
TESMER Yönetim Kurulunca gerekli görülen illerde Temel Eğitim ve Staj Merke­zi Şubeleri açılır. Temel Eğitim ve Staj Merkezi Şubelerinin çalışma usul ve esaslarına ilişkin Yönerge TESMER Yönetim Kurulunca yürürlüğe konulur. TESMER, stajyerlerle ilgili staj kütüğünü oluşturur." hükmü bulunmaktadır.
Dava konusu işlemlerin iptal isteminin incelenmesi:
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği'nin (Temel Eğitim ve Staj Merkezi) "Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesi"nin davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan 5. bölümünde "Staja ilişkin bedeller, TÜRMOB tarafından belirlenecek yöntem ve kanallar üzerinden alınarak odalara dağıtılır. Bu bedeller dışında Odalar tarafından hiçbir bedel talep edilmez." düzenlemesi yer almaktadır.
Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve ...sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesi ile,
"TESMER'in 01/03/2017 tarih ve 0321 sayılı "Staj ve sınavlar için ek ödeme talep edilmemesi" başlıklı yazısına istisnaden, 13/09/2017 tarihli Yönetim Kurulu Saymanı önerisi görüşülmüş, öneri içeriği incelenip görüşmeye açılmıştır.
1- 04-05/06/2016 tarihinde gerçekleştirilmiş olan 22. Olağan Genel Kurulunda kabul edilen 01/01/2017-31/12/2017 dönemi Gelir Bütçesi, STAJ GELİRLERİ faslında "Staj Müracaat Ücreti" beher müracaattan 500.00-TL ücret öngörüldüğü,
2- TÜRMOB-Temel Eğitim ve Staj Merkezi 01/03/2017 tarih ve ...sayılı yazılarında "Odalar yada TESMER Şubeleri tarafından, adaylardan ilave ödeme talep edilmemesi, Oda yada TESMER Şubesi bütçesinde bu ödemelere yer verilmiş ise bütçede gerekli düzeltmelerin yapılması, adayların ilave ödeme alınması halinde, bu tutarların TESMER tarafından adaylara iade edilerek, Oda yada TESMER Şubesine aktarılacak olan tutarlardan düşülmesine karar verilmiştir." şeklinde ifade edildiği,
3- 25/08/2017 tarihinden sonraki dönemlerde yapılacak staj müracaatlarında ilave olarak alınan 500.00-TL'nin TÜRMOB yazısı içeriğince alınmamasına,
4- 2017 Nisan ve Ağustos dönemi müracaatlarında alınan ilave ücret için yazılı olarak yapılacak itiraz ve iade taleplerinin 2.fıkra hükümlerine çerçevesinde TÜRMOB-Temel Eğitim ve Staj Merkezine gereği için sevk edilmesine,
5- Staj Başvurusunda adaylar tarafından TÜRMOB'a yapılan ödemelerden BSMMMO'ya aktarılan tutarın Bütçede öngörülen tutarı kapsadığı (01/02/2017-31/05/2017) tarihli BSMMMO Saymanlık Önerisinin kabul edilmesinin Yönetim Kurulu Üyeleri SMMM ..., SMMM... ve SMMM ...'ın şerhlerine karşılık oy çokluğu ile kabulüne" karar verilmiştir.
3568 sayılı Kanunun 16. maddesinin (d) bendinde, mesleki eğitime yönelik kurs ve staj ücretleri ile diğer çeşitli gelirler odanın gelirleri arasında sayılmış, anılan Kanunun 30. maddesinde ise, Birliğin gelirlerinin birliğe dahil odaların gelirlerinden alınacak paylar ile birliğe ait mal varlığından sağlanan gelirler, ruhsatname ücretleri ve genel hükümler çerçevesinde elde edilen bağış ve yardımlardan meydana gelen gelirlerden meydana geleceği düzenlenmiş olup, staj ücretlerini tahsil yetkisi kanun ile odalara verilmiştir.
Davalı Birlik tarafından, staj yapmak için Odalara başvuran adaylardan, odalardan ayrıca ücret talep edildiği hususuna ilişkin yakınmalar olduğu, 2009 tarihli Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu raporunda, odaların büyük bir kısmının staj başvuru bedeli adı altında önemli tutarlarda ücret aldıkları ve odalar arasında alınan başvuru bedellerinin miktarları konusunda önemli ölçüde farklılık bulunduğunun fark edildiği, Birlik tarafından belirlenen ücretlerin odaları da kapsayacak şekilde belirlenmesi sebebiyle odalarca ayrıca ücret tahsilinin mükerrer ve yersiz olduğu, gerekli düzenlemelerin yapılarak bu duruma son verilmesi gerektiğinin belirtildiği, gerek kuruma intikal eden başvurular gerek Maliye Bakanlığı raporu doğrultusunda 01/03/2017 tarih ve ...sayılı yazı ile Yönerge hükümleri Odalara hatırlatılarak odalara ilave ücret talep edilmemesi gerektiğinin belirtildiği belirtilmektedir.
Uygulamada birlikteliği sağlamak ve odalar tarafından fazla ücret tahsilinin önlenmesi amacıyla Birlik tarafından staj ücretlerinin belirlenmesi hususunda gerekli düzenlemeleri yapma konusunda gerek Anayasanın 135. maddesinde, gerekse 3568 sayılı Kanunun 29. maddesinde belirtilen görevlerin yerine getirilmesi amacına matuf olarak yetkili olduğu anlaşıldığından, Birlik tarafından staj ücretlerinin belirlenmesi tek başına hukuka ve mevzuata aykırılık oluşturmamaktadır.
Nitekim, davacı tarafından dosyaya sunulan 2019 ve 2020 yılına sınav ve eğitim ücretleri başlıklı belgeler ile "staj dosya ve başvuru bedeli" gibi kalemlere yer verilerek alınacak ücret ve banka bilgisi ve hesap numaralarına yer verildiği anlaşılmaktadır. Ancak, 3568 sayılı Kanunda staj ücretlerinin odanın gelirleri arasında sayıldığı dikkate alındığında, staja ilişkin bedellerin, TÜRMOB tarafından belirlenecek yöntem ve kanallar üzerinden alınarak odalara dağıtılacağına ilişkin dava konusu düzenlemede hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
TÜRMOB tarafından belirlenen ücretin Birlik tarafından tahsil edilerek odalara dağıtımının sağlanması hususunda hukuka uygunluk görülmemesi karşısında, Yönerge düzenlemesinin "Bu bedeller dışında Odalar tarafından hiçbir bedel talep edilmez." kısmında ve Yönerge düzenlemesi dikkate alınarak Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve ...sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesinde de hukuka uygunluk görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve 1529 sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesi ile 07/10/2016 tarih ve ...sayılı Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetim Kurulu kararıyla kabul edilerek yürürlüğe konulan Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği'nin "Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesi"nin 5. bölümünde yer alan "Staja ilişkin bedeller, TÜRMOB tarafından belirlenecek yöntem ve kanallar üzerinden alınarak odalara dağıtılır. Bu bedeller dışında Odalar tarafından hiçbir bedel talep edilmez." düzenlemesinin oyçokluğu ile İPTALİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...TL yargılama giderinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, yürütmenin durdurulması isteminin reddine itiraz aşamasında davacı tarafından fazladan ödenen ...TL yürütmeyi durdurma harcının istemi halinde davacıya iadesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...TL TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 19/10/2021 tarihinde karar verildi.


KARŞI OY:
(X)- Dava, davacının yönetim kurulu üyesi olduğu Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve 1529 sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesi ile, kararın dayanağı olan Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği'nin "Staj ve Sınavlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Uygulama Yönergesi"nin 5. bölümünde yer alan "Staja ilişkin bedeller, TÜRMOB tarafından belirlenecek yöntem ve kanallar üzerinden alınarak odalara dağıtılır. Bu bedeller dışında Odalar tarafından hiçbir bedel talep edilmez." düzenlemesinin iptali istenilmektedir.
1982 Anayasası'nın "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları" başlıklı 135. maddesinin 1.fıkrasında, "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleridir." düzenlemesine yer verilmiştir.
3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu'nun "Birliğin görevleri" başlıklı 29. maddesinde, "Birliğin görevleri aşağıda gösterilmiştir.
a) Mesleğin geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar yapmak.
b) Meslek mensuplarının menfaatlerini, mesleki ahlak, düzen ve geleneklerini korumak.
c) Odaları ilgilendiren konularda yetkili mercilere görüş bildirmek.
d) Odalar arasında çıkacak mesleki anlaşmazlıkları kesin olarak çözümlemek, uyulması zorunlu meslek kurallarını belirlemek.
e) Bu Kanuna göre çıkarılacak yönetmelikleri hazırlamak.
f) Milli ve milletlerarası mesleki kuruluşlara üye olmak, milletlerarası mesleki toplantılara katılmak.
g) Maliye Bakanlığınca verilecek görevleri yerine getirmek.
h) Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak ve mesleki konularda resmi makamlarca istenen bilgi ve görüşleri vermek." düzenlemesine yer verilmiştir.
Anayasanın 135. maddesinde, mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının görevleri arasında sayılmış, 3568 sayılı Kanun'un 29. maddesi ile Birliğin görev ve yetkilerine yer verilmiştir. Bu kapsamda dava konusu Yönerge düzenlemesinin, üyelerinin hak ve menfaatlerini korumakla yükümlü bir kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olan Birlikçe, staja başvuran adayların fahiş ücretler ödemelerine engel olmak ve Türkiye genelinde bir uygulama birlikteliği sağlamak amacıyla düzenlendiği anlaşıldığından Yönerge düzenlemesinde hukuka ve mevzuata aykırılık görülmemiştir. Ayrıca, Yönerge düzenlemesi kapsamında tesis edilen Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından alınan 13/09/2017 tarih ve 1529 sayılı Yönetim Kurulu Kararının 13. maddesinde de hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı görülmektedir.
Bu durumda, davanın reddi gerektiği görüşü ile aksi yönde oluşan çoğunluk kararına katılmıyorum.