Danıştay 9. Daire 2020/2259 Esas 2021/4872 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2020/2259
Karar No : 2021/4872


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. & ...Yapı ve Proje Taah. Ltd. Şti. İş Ortaklığı
VEKİLİ : Av. ….
KARŞI TARAF (DAVALI) …. Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ….

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin …. tarih ve E:…., K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: … Başkanlığı tarafından ihaleye çıkarılıp davacı ortaklık tarafından üstlenilen "Sakarya İli Sapanca İlçesi, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi 740 Adet Konut, 35 Adet Dükkan İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi" nedeniyle fazladan tahsil edildiği iddia edilen 910.706,00-TL bedel ve faizinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme başvurusunun kısmen kabul edilerek 910.706,00-TL'nin ödendiği ancak faiz talebinin kabul edilmemesi üzerine faiz talebine ilişkin olarak yapılan şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile ödenen tutarın tahsil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizinin ödenmesi istemine ilişkindir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. Vergi Mahkemesi … gün ve E:…, K:…. sayılı kararıyla; dosyanın incelenmesinden, davacının yapımını üstlendiği Sakarya Sapanca İlçesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim projesi 740 Adet Konut, 35 Adet dükkan İnşaatları ile alt yapı Çevre Düzenleme işi sözleşme bedeli üzerinden fazladan tahsil edilen 910.706,00-TL bedel ve faizinin iadesi istemiyle Ziyapaşa Vergi Dairesi Başkanlığı'na düzeltme başvurusunda bulunduğu, başvurusunun kısmen kabul edilerek 910.706,00-TL bedelin ödendiği ancak faiz talebinin kabul edilmemesi üzerine bu kez Gelir İdaresi Başkanlığı'na şikayete giderek ödenmeyen faizi talep ettiği, şikayet başvurusunun zımnen reddi üzerine de bakılmakta olan davanın açıldığı, uyuşmazlığın düzeltme şikayet başvuruları üzerine idarece yapılan iadelerin faiziyle iade edilip edilmeyeceği noktasında düğümlendiği, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 112.maddesinin 4.fıkrasında; fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergilerin, fazla veya yersiz tahsilatın mükelleften kaynaklanması halinde düzeltmeye dair müracaat tarihi, diğer hallerde verginin tahsili tarihinden düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için faize hükmedileceği açıkça belirtildiğinden, idarenin düzeltme şikayet başvuruları üzerine yapacağı iadelerde her halükarda faiz taleplerini de kabul etmesi gerektiği, yasa gereği bağlı yetki durumu söz konusu olduğu için idarenin anılan durumlarda takdir hakkının bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı, davacının Ziyapaşa Vergi Dairesi Başkanlığı'na düzeltme başvurusunda bulunduğu, başvurusunun kabul edilerek 910.706,00-TL bedelin ödendiği ancak faiz talebinin kabul edilmediği taraflar arasında sabit olup, söz konusu düzeltme başvurusuna konu vergi iadesinin kabul edilip, yasanın amir hükmü gereği mezkur tutarın faiziyle ödenmesi gerekirken aksi düşünceyle faiz talebi kabul edilmeyen davacının şikayet başvurusunun zımnen reddi işleminde hukuka uyarlık görülmediği, her ne kadar, savunma dilekçesinde idare tarafından ... Vergi Mahkemesi kararı ve sonrasında yapılan iş ve işlemlere değinilmişse de; söz konusu tartışmaların işbu davanın konusunu oluşturmadığı, Mahkemelerince 910.706,00-TL tutarlı iadenin yerinde olup olmadığı noktasında bir değerlendirmede bulunmasının dava konusu edilen işlem özelinde mümkün bulunmadığı, bu nedenle somut olayda sadece düzeltme şikayet başvurusu üzerine idarece yapılan iadenin, faiziyle iade edilmesi gerekip gerekmediğinin yasal mevzuat gözününe alınarak değerlendirildiği gerekçesiyle davanın kabulüne, davacıya ödenen 910.706,00-TL'nin tahsili tarihinden düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faizin davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca ihalesi yapılan "Sakarya İli Sapanca İlçesi, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi 740 Adet Konut, 35 Adet Dükkan İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi"ne ilişkin ihalenin davacı iş ortaklığı üzerinde kaldığı, ihale kapsamında 472.025,33-TL ihale karar pulu ve 786.432,36-TL sözleşme damga vergisi kesintisinin yapıldığı, davacının sözleşme bedeli üzerinden fazladan tahsil edilen 910.706,00-TL bedel ve faizinin iadesi istemiyle Ziyapaşa Vergi Dairesi Müdürlüğü'ne yaptığı başvuru kısmen kabul edilerek 17/05/2018 tarih ve 2018/...,... sayılı düzeltme fişleriyle fazla alınan damga vergisinin terkin edildiği ve 910.706,00-TL bedelin ödendiği, ancak faiz talebinin kabul edilmemesi üzerine bu kez davacı tarafından faiz isteminin zımnen reddine ilişkin Vergi Dairesi Müdürlüğü işlemine karşı 13/06/2018 tarihinde İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 11. maddesi kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı'na başvuruda bulunularak ödemesi yapılmayan faizin talep edildiği, bu başvurunun Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından zımnen reddi üzerine de 27/08/2018 tarihinde bakılmakta olan davanın açıldığı, davacı iş ortaklığı adına haksız iade edilen bedel nedeniyle 2015/Mayıs dönemine ilişkin re'sen tarh edilen vergi ziyaı cezalı damga vergisi tarhiyatının kaldırılması istemiyle açılan davada, …. Vergi Mahkemesi'nin verilen …. tarih ve E:…, K:…. sayılı kararı; … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin ….. tarih ve …., K:…. sayılı kararı ile kaldırılarak, davanın reddine karar verildiği, dolayısıyla davacıya ödenen 910.706,00-TL'nin davacıya fazladan yapılan bir ödeme olduğu ve bu ödemenin geri alınması amacıyla yapılan cezalı tarhiyatın hukuka uygun bulunduğu anlaşılmakta olup, davacıya iade edilmesi gereken bir bedel bulunmadığından bu bedel üzerinden hesaplanacak bir faiz de söz konusu olamayacağından faiz istemi yönünden tesis edilen zımni ret işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı istinaf isteminin başvurusunun kabulüne, vergi mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Bölge İdare Mahkemesi tarafından sözleşme bedeli üzerinden fazladan tahsil edilen 910.706,00-TL'nin iadesine ilişkin davada kanun hükmünün yanlış yorumlandığı, dava konusu alanların yıkılıp yeniden yapılıp yapılmadığı dahi incelenmeden karar verildiği iddiasıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Davacının duruşma istemi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanunu'nun 17/2. maddesi uyarınca uygun görülmeyerek işin esasına geçildi:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından ihaleye çıkarılıp davacı ortaklık tarafından üstlenilen "Sakarya İli Sapanca İlçesi, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi 740 Adet Konut, 35 Adet Dükkan İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi" nedeniyle fazladan tahsil edildiği iddia edilen 910.706,00-TL bedel ve faizinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme başvurusunun kısmen kabul edilerek 910.706,00-TL'nin ödendiği ancak faiz talebinin kabul edilmemesi üzerine faiz talebine ilişkin olarak yapılan şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile ödenen tutarın tahsil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizinin ödenmesi istenilmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dairemizin 20/10/2021 tarih ve E:2019/1173, K:2021/4867 sayılı kararıyla … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı; "Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca ihalesi yapılan "Sakarya İli Sapanca İlçesi, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi 740 Adet Konut, 35 Adet Dükkan İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi"ne ilişkin ihalenin davacı iş ortaklığı üzerinde kaldığı, ihale kapsamında 472.025,33-TL ihale karar pulu ve 786.432,36-TL sözleşme damga vergisi olmak üzere toplam 1.258.457,69-TL'nin Ziyapaşa Vergi Dairesi Müdürlüğü'ne ödendiği, söz konusu yapım işinin döviz kazandırıcı faaliyet olduğu ve kentsel dönüşüm bölgesinde kaldığından 6306 sayılı Kanun kapsamında olduğundan bahisle sözleşmeden kaynaklı damga vergisinin 291.432,00-TL'lik kısmı ile hakediş ödemelerinden kesilen 474.025,54-TL damga vergisinin yasal faiziyle iadesi istemiyle …. Vergi Dairesi Müdürlüğü'ne yaptığı …. tarih ve …. düzeltme başvurusunun, vergi resim harç istisna belgesi ibraz edilmediği gerekçesiyle reddi üzerine yapılan 05/05/2017 tarih ve ... sayılı şikayet başvurusunun da zımnen reddedildiği, davacı şirketler ile TOKİ arasında yapılan sözleşme konusu işin 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında olduğu iddiasıyla dava açıldığı, dava dilekçesinin sonuç kısmında ise 765.457,00-TL(291.432,00-TL+474.025,54-TL) damga vergisi ile düzeltme şikayete konu edilmeyen KİK pulu bedelinin ödendiği tarihten itibaren yasal faiziyle iadesinin talep edildiği anlaşılmıştır. Dairemizin E:2020/1230 sayılı temyiz dosyasında yer alan …. Vergi Dairesi Başkanlığı'nın …. tarih ve … sayılı yazısında; davacı adına 472.025,33-TL ihale karar pulu ve 786.432,36-TL sözleşme damga vergisi olmak üzere toplam 1.258.457,69-TL'nin tahakkuk ettirildiği, aynı gün tahakkuk eden vergi için tecil talebinde bulunulduğu, 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre, 24 ay tecil edilen borcun 15 taksitinin süresinde ödendiği, borcun kalan kısmının 6736 sayılı Kanun kapsamında tecil edildiği, bunun da 14 taksitinin ödendiği, tahakkuk eden 1.258.457,69-TL'nin 1.134.151,00-TL'sinin ödendiği bildirilmiş olup tahakkuk tahsilat ödeme durumu listesi de yazı ekinde yer verilmiştir.
Daha sonra davacı tarafından 5393 sayılı Belediye Kanunu 73/6. maddesine göre haksız yapılan 472.025,33-TL ihale damga vergisi ve 786.432,36-TL sözleşme damga vergisinin iadesi istemiyle … Vergi Dairesi Müdürlüğü'ne …. tarih ve …. sayılı dilekçe ile başvuru yapıldığı, başvuru üzerine … Vergi Dairesi Başkanlığı'ndan görüş istendiği, ilgili idarece davacının …. Vergi Mahkemesi … tarih ve E:…., K:… sayılı kararıyla, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili vergi, resim ve harçların dörtte biri alınacağının hükme bağlandığı, başvurular ve rakamlar birbirinden farklı olsa da mahkeme hükmü gereği alınması gereken damga vergisinin 1/4 olduğu, yapılan fazla kesintinin iade edilmesi gerektiği şeklinde görüş beyan ettiği, bu görüş doğrultusunda …. tarih ve …. sayılı düzeltme başvurusu üzerine … Vergi Dairesi Müdürlüğü'nün … tarih ve …,… sayılı düzeltme fişleriyle fazla alınan damga vergisi terkin ederek 910.706,00-TL'nin iade edildiği ancak Gelir İdaresi Başkanlığı'nın …. tarih ve … sayılı yazısıyla, ….Vergi Mahkemesi'nce yalnızca hakediş ödemesine ilişkin 474.025,54-TL damga vergisinin dörtte üçünün iadesine karar verilmesine rağmen … Vergi Dairesi Müdürlüğü'nce 926.892,72-TL'nin iade edildiği ve fazla yapılan ödemenin geri alınması gerektiği görüşü üzerine …. Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından vergi ziyaı cezalı damga vergisi tarhiyatlarının yapıldığı, yapılan tarhiyatların kaldırılması istemiyle de açılan davanın kabulüne ilişkin …. Vergi Mahkemesi … gün ve E:…., K:….sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile vergi mahkemesi kararının kaldırılıp davanın reddi yolunda verilen kararın Dairemizin E:… sayılı dosyasında temyize konu edildiği, … Vergi Dairesi Başkanlığı'na yapılan düzeltme başvurusunun kısmen kabul edilerek 910.706,00-TL bedelin ödendiği ancak faiz talebinin kabul edilmediği iddiasıyla … tarih ve … sayılı başvuru ile … Başkanlığı'na şikayete gidilerek ödenmeyen faizin talep edildiği, şikayet başvurusunun zımnen reddi üzerine de açılan davanın kabulüne ilişkin … Vergi Mahkemesi … gün ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile vergi mahkemesi kararının kaldırılıp davanın reddi yolunda verilen kararın da Dairemizin E:2020/2259 sayılı dosyasında temyize konu edildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece; düzeltme şikayete konu edilmeyen ancak dava dilekçesinin sonuna eklenen ihale karar pulu da davacı tarafından talep edilen 291.432,00-TL'lik kısmın içinde dava konusu işlemde yer aldığı kabul edilerek ve münferit yapı niteliği taşıyan yapılara ilişkin olarak 5393 sayılı Kanun'un 73/6. maddesindeki istisna hükmünün uygulanması gerektiği fakat ihale ve sözleşme damga vergisi açısından talep edilen miktarın davacı lehine olduğu hakediş ödemelerinin de dörtte üçüne tekabül eden kısımda hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle; davacı tarafından yapılan ödemelerin ne kadarının 6183 sayılı Kanun'un 48. maddesi ve 6736 sayılı Kanun uyarınca ödendiği, bu kapsamda yapılan ödemelerin de başvuru tarihi itibarıyla (ödenen kısmı dikkate alınarak) düzeltme şikayet konusu işlemle talep edilip-edilemeyeceği araştırılmaksızın verilen kısmen kabul kısmen ret kararına karşı bölge idare mahkemesince ihale ve sözleşme damga vergisi açısından istinaf başvurusunun reddine karar verilmesine rağmen hakediş ödemelerine ilişkin olarak ise bu sefer aksi gerekçeyle söz konusu alana ilişkin olarak davacı tarafından yapımı üstlenilen yapıların münferit yapı niteliği taşıdığından söz edilemeyeceği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının hakediş ödemelerine isabet eden kısım yönünden kaldırılması ve davanın bu kısmının da reddine karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Bu durumda, dava konusu olayda 5393 sayılı Kanunun 73/6. maddesi uyarınca ödenen damga vergisinin 3/4'lük kısmının düzeltme-şikayet hükümleri uyarınca vergilendirme hatası kapsamında değerlendirilmesi gerekmekte olup, ancak davacının talep ettiği miktarın, sözleşme damga vergisine mi ihale damga vergisine mi ilişkin olduğu, bu tutarın iade edilip-edilmediği, 6183 sayılı Kanun'un 48. maddesi ve 6736 sayılı Kanun kapsamında ödenen miktarın ne kadarlık kısmının dava konusu yapıldığı, başvuru tarihi itibarıyla (ödenen kısım dikkate alınarak) davanın konusu ve miktarı araştırılıp netleştirildikten sonra düzeltme-şikayet hükümleri kapsamında değerlendirme yapılmak suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar veren Vergi Mahkemesi kararına yönelik davacının istinaf başvurusunu reddeden, davalının istinaf başvurusunu kabul ederek davayı bu kısım bakımından reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır." gerekçesiyle bozulmuştur.
…. Vergi Mahkemesi'nin …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının uygulandığından bahisle davacıya iade edilen 910.706,00-TL'nin faizinin de iadesi istemiyle yapılan şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile ödenen tutarın tahsil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizinin iadesi istemi bu dosyanın konusu olduğundan ve ihale, sözleşme ve hakedişlerden kesilen damga vergisine ilişkin kararın Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 20/10/2021 tarih ve E:2019/1173, K:2021/4867 sayılı kararı ile yukarıda yazılı gerekçeyle bozulduğu görüldüğünden ve bozma kararı uyarınca verilecek kararın sonucu dava konusunu da etkileyeceğinden, Bölge İdare Mahkemesince bu husus göz önünde bulundurularak ve faizin dayanağı olan asıl tutara ilişkin olarak oluşan yeni hukuki durum dikkate alınarak yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin kabulüyle hüküm fıkrasının kaldırılması ve davanın reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin …. tarih ve E:…., K:.. sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesine gönderilmesine , 20/10/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.