Danıştay 8. Daire 2017/739 Esas 2021/4670 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/739
Karar No : 2021/4670

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde 2016 yılı Merkez 500 adet Ticari Servis Aracı (S) Plakanın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre açık teklif usulü ile ayrı ayrı satışına yönelik olan Bursa Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararının, Ulaşım Koordinasyon Merkezi Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının (a) bendinin ve ihale ilanının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: 2886 sayılı Kanuna göre yapılacak ihalelerde ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması gerektiği, olayda, davalı Belediye Encümenine verilen yetkiyle her Salı günü yapılacak toplantıda, Encümen tarafından belirlenecek sayıda ihale yoluyla (S) plaka satışı öngörülmesinin, başka bir ifadeyle, ihale yöntemiyle satışının yapılmasına karar verilen "500" adet "S" plakanın zamana yayılarak Encümene verilen yetkiyle her Salı günü yapılacak toplantıda peyderpey/sayının bölünmesi suretiyle ihaleye çıkılacak olmasının, 2886 sayılı Kanun'da düzenlenen ihalede açıklık, öngörülebilirlik ve rekabetin sağlanması kriterlerine uygun olmadığı, bu hâlde (500 adet plaka ihalesinin tek seferde değil, bölünerek yapılacak olması hâli) dahi, her Salı günü yapılacak toplantıda ihalesi planlanan plaka sayısının kaç adet olduğunun önceden belirlenmemiş ve ilan edilmemiş olmasında hukuka uygunluk bulunmadığı; diğer yandan, davalı idare tarafından, yapılan analizler sonucunda Bursa ilinin ilerleyen yıllarda nüfusunun artacağı, bunun sonucu olarak öğrenci ve çalışan nüfusun artmasıyla "S" plaka ihtiyacının da yıllar içinde artış göstereceğinin anlaşıldığı ileri sürülmekte ise de, söz konusu analizin, nüfus artış oranının tam olarak ne kadar olacağı, nüfus profilinde "S" plakalı araçlardan yararlanması, bu araçları kullanması beklenilen nüfus oranının ortaya konulması, mevcut "S" plakalı araçlarla karşılanan taşımacılık ihtiyacındaki nüfus oranının ne olduğu, mevcut "S" plakalı araçlar içerisinde atıl kapasitenin mevcut olup olmadığı gibi hususlarda bir derinlik içermediği, bir başka ifadeyle, henüz gerçekleşmemiş ve fakat gerçekleşmesi beklenilen ihtiyaç için ilave "S" plakalı araç sayısının neye ve tam olarak hangi verilere göre 500 adet olarak belirlendiğinin somut dayanaklarla ortaya konulmadığı, kaldı ki, bu sayının belirlenmesinde, şehir trafiğine ilave servis aracı katılacak olması nedeniyle ulaşım ağlarının yeterli olup
olmadığı, alınacak önlemler gibi hususların da göz önünde bulundurulması ve bu suretle hesaplama yapılması gerektiği, ayrıca, davalı idare tarafından, mevcut toplu taşımacılık ağının geliştirilmesi ve yeni ağlar oluşturulması yönünde yapılan yatırımlar da bulunması nedeniyle nüfus projeksiyonuna ve nüfus özelliklerine göre taşımacılık ihtiyacının karşılanmasındaki oransal dağılımda bu hususun da göz önünde bulundurulması ve yapılan/yapılacak analizlere/raporlara yansıtılması gerektiği, belirtilen tüm bu hususlar dikkate alındığında, 500 adet "S" plakanın ihale edilmesinden beklenilen kamu yararının davalı idare tarafından ortaya konulamadığının açık olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, mahkeme kararında ihalede açıklık ve rekabet yasağı ilkelerinin hatalı değerlendirildiği, belediye tarafından yapılan ihale ilamında açıklık ilkesinin tüm unsurlarına eksiksiz bir şekilde uyulduğu, davaya konu ihaleye fazla sayıda kişi katılımı sağlamak amacıyla usulüne uygun ilana çıkıldığı, ihaleye katılmak isteyenlere eşit uzaklıkta ve hiç kimseyi baskı altına almadan dava konusu işlemin tesis edildiği, davacıların ihaleye katılmasını yasaklayan herhangi bir düzenleme bulunmadığı, dava konusu S plaka satışına dair ilanın ve ihale şartnamesinin ihale mevzuatına uygun olduğu bu nedenle mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesi talep edilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, encümene verilen yetkiyle her Salı günü yapılacak toplantıda, encümen tarafından belirlenecek sayıda ihale yoluyla (S) plaka satışı öngörülmesinin, kanunda öngörülen ihalede açıklık, öngörülebilirlik ve rekabetin sağlanması kriterlerine uygun olmadığı, diğer yandan sayının belirlenmesinde, şehir trafiğine ilave servis aracı katılacak olması nedeniyle ulaşım ağlarının yeterli olup olmadığı, alınacak önlemler gibi hususların da göz önünde bulundurulması ve bu suretle hesaplama yapılması gerektiği, 500 adet “S” plakanın ihale edilmesinden beklenilen kamu yararının davalı idare tarafından ortaya konulmadığı, bu nedenlerle yerel mahkeme kararının usule ve yasaya uygun olması nedeniyle söz konusu kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ..'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci ve Onüçüncü Dairelerince, 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun Ek 1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Bursa Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararı ile, 500 adet (S) plaka satışıyla ilgili Büyükşehir Belediyesi Encümenine yetki verildiği; Belediye'nin Ulaşım Dairesi Başkanlığı'nca Servis Araçları Raporunun düzenlenmesi üzerine Ulaşım Koordinasyon Merkezi Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının (a) bendi ile, 500 adet Merkez (…) (S) serisinden ticari araç plaka verilmesinin ve plaka ihalesinin Belediye tarafından yürütülmesinin uygun olduğuna karar verildiği; anılan bu kararların sonrasında ihale dokümanının hazırlanması ve ihale ilanının yapılması üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "İlkeler" başlıklı 2. maddesinin birinci fıkrasında, "Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır." hükmüne yer verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun "Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları" başlıklı 7. maddesinde, "Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: ...
f) Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek." hükmüne yer verilmiş; "Ulaşım hizmetleri" başlıklı 9. maddesinde de, bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dâhilinde il trafik komisyonunun yetkilerinin ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılacağı, ulaşım koordinasyon merkezi kararlarının, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe gireceği, ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararların, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcı olduğu, koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği, Büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında, 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun bu Kanuna aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir.
Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinin "Ulaşım hizmetlerine ilişkin işlemler" başlıklı 28. maddesinde, "(1) Nüfus artışı ve şehrin ulaşım planı dikkate alınmak suretiyle büyükşehir sınırları dâhilinde taşıma ihtiyacı, UKOME tarafından düzenlenecek bir raporla İçişleri Bakanlığına bildirilir.
(2) Taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçları ile toplu taşım araçlarının tahsis süreleri, ticari plaka sayıları ile bu plakaların verilmesine ilişkin usul, esas ve devir ücretleri UKOME’ce tespit edilir." kuralı yer almıştır.

HUKUKÎ DEĞERLENDİRME:
Belediye'nin Ulaşım Dairesi Başkanlığı'nca düzenlenen Servis Araçları Raporunda; Bursa ilinin mevcut durumuna yönelik yapılan analizde ilçelere göre dağılımını da gösterecek şekilde şehrin toplam nüfusunun ve Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan projeksiyon çalışmasına dayanılarak şehrin 2020 yılındaki nüfusunun ne kadar olacağının belirtildiği, şehirdeki toplu taşıma araçlarının toplam günlük yolcu dağılımının ve şehirdeki (C), (S) plakalı araç sayısının ilçelere göre dağılımının gösterildiği, şehirdeki toplam çalışan sayısının belirtildiği, organize sanayi bölgelerindeki firma ve personel sayısı ile şehirdeki öğrenci sayısının ilçelere göre dağılımının gösterildiği ve sonuç olarak bu veriler dikkate alınarak Bursa Merkezde (…) faaliyet göstermek üzere 500 adet (S) plaka satışı yapılmasının önerildiği görülmektedir.
Olayda, Bursa ilinde (S) plakalı araçlarla ilgili duyulan ihtiyacın karşılanması amacıyla uyuşmazlık konusu ihaleye çıkıldığı, şehrin nüfus artışı dikkate alınmak suretiyle Bursa Merkezdeki (…) taşıma ihtiyacının belirlendiği, ihaleyle satışı yapılacak Ticari Servis Aracı (S) Plakanın 500 adet olarak belirlenmesinde, Belediye tarafından hazırlanan Servis Araçları Raporunda şehrin ilçelere göre dağılımını da gösterecek şekilde ayrıntılı olarak yer verilen nüfus, öğrenci ve çalışan sayılarının dikkate alındığı anlaşılmaktadır. Söz konusu raporda, şehirdeki toplu taşıma araçlarının toplam günlük yolcu dağılımının ve şehirdeki (C), (S) plakalı araç sayısının ilçelere göre dağılımının gösterilmesiyle, Bursa ilindeki taşıma ihtiyacının belirlenmesinde şehrin ulaşım planının da dikkate alındığı görülmektedir.
Bu durumda, Bursa ilinde (S) plakalı araçlarla ilgili duyulan ihtiyacın davalı idarece anılan Servis Araçları Raporuyla ortaya konulduğu anlaşılmakta ise de, uyuşmazlık konusu ihalede açıklığın ve rekabetin sağlanmadığı görüldüğünden, dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemlerin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
5. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı idareye iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 20/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.