21. Hukuk Dairesi 2016/19365 E. , 2018/4123 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ...... Mahkemesi
Davacı, davalı işverene ait işyerinde 10.09.1981-10.05.1982 tarihleri arasında ...... bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, ...... müdahil ...... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki ...... okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, davacının sigortalılık başlangıç tarihinin 10.09.1981 tarihi olarak tespiti ile davalı işyerinde 10.09.1981-10.05.1982 tarihleri arasında geçen hizmetlerinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Uyuşmazlık, somut olayda fiili çalışma olgusunun ispatı konusunda, Mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, 10.09.1981 tarihli işe giriş bildirgesinin ...... sicil no lu davalı işyerince düzenlenmiş olup bildirgenin ...... kayıtlarına 27.10.1981 tarihinde ve ...... varide no ile intikal ettiği, davacının 16.04.2005 tarihinden itibaren dava dışı muhtelif işyerlerinde geçen hizmetlerinin ......"a bildirildiği, 01.09.1981-30.09.1981 tarihleri arasında ...... sicil no lu davalı işyerinin Kanun kapsamına alınmış olduğu, 01.03.1980-28.02.1982 tarihleri arasında davalı işyerine ait ...... sicil no lu diğer işyerinin Kanun kapsamına alınmış oluğu, ...... sicil no lu işyerine ait 1981/4. dönem bordrosunda davacıya ait Ekim ayında 26 günlük sigortalı çalışma kaydının yer aldığı, alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu, duruşmalarda davalı işyeri çalışanı olan davacı tanıkları ile re"sen belirlenen dönem bordrosu tanıklarının dinlendiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, ihtilaf konusu tüm dönemde kereste imalatı faaliyetinin yürütüldüğü davalı işyerinin Kanun kapsamına alınabilecek nitelikte ve faal olup olmadığı hususunun hiç bir tereddüte yer vermeyecek şekilde aydınlatılmadan, duruşmalarda dinlenilen tanıkların Yargıtay"ın aradığı nitelikte tanıklardan olmaması nedeniyle denetime elverişsiz tanık beyanları esas alınarak Mahkemece yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Hizmet akdinin oluşabilmesi için işyerinin varlığı öncelikli koşul olduğundan yapılacak iş; davalı işyerinin Kanun kapsamına alınabilecek nitelikte ve faal olduğu tarihten sonra da faal ve kapsama alınabilecek nitelikte olup olmadığını işyerine ait ticaret sicili kaydı, vergi kaydı, elektrik, su abonelik kaydı ile araştırmak,...... aracılığıyla davalı işyerinin hangi tarihlerde faal olduğunu belirlemek, çalışma süresini tereddütsüz belirlemek amacıyla duruşmalarda dinlenilen tanıklara ait ......"dan hizmet döküm cetvellerini, işe giriş bildirgelerini getirmek, davalı işyerinin tescilsiz işyeri olduğu dönemler yönünden ......"dan sorulmak suretiyle veya ...... araştırması ile tespit edilecek komşu işyerlerinin işverenlerinin veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlarının beyanlarına başvurmak ve davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucunda yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ...... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 19/04/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.