21. Hukuk Dairesi 2016/19298 E. , 2018/4120 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ...... Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde 15/03/1980-15/12/1981 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılardan ...... vekilince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı işyerinde 15.03.1980-15.12.1981 tarihleri arasında geçen hizmetinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile “davacının 01.04.1981-15.12.1981 tarihleri arasında davalı işverenlikte çalıştığının tespitine” karar verilmiştir.
Uyuşmazlık, davacının davalı işyeri nezdinde geçen hizmetlerinin üretime yönelik olup olmadığı, ...... faaliyeti kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği yönünde Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm kurmaya elverişli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir
506 sayılı Yasa"nın 3. Maddesinin II/B bendine göre, “Özel Kanunda tarifi ve nitelikleri belirtilen ......lar hakkında ...... devresi sayılan süre içinde analık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları...” uygulanmamaktadır. Davada tespiti istenen dönemde 19.06.1986 tarihinde yürürlüğe giren 3308 sayılı ...... ve ......Yasası yürürlüktedir. Belirtilen nedenlerle ...... ilişkisi, ...... sözleşmesini düzenleyen 3308 sayılı Yasa"daki koşullar dikkate alınarak irdelenmelidir.
Öncelikle bir kimseye ...... denebilmesi için o kimsenin durumunun bu özel kanunda ......lar hakkında yapılan tarife ve nitelendirmeye uyması gerekir.
3308 sayılı Yasa"nın 10. maddesi “ ...... olabilmek için aşağıdaki şartlar aranır.
a) 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak.
b) En az ilköğretim okulu mezunu olmak.
c) Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak.
(Ek : 29/6/2001 - 4702/9 md.) Ancak, on dokuz yaşından gün almış olanlardan daha önce ...... eğitiminden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre ...... eğitimine alınabilir.
Ağır, tehlikeli veya özellik arz eden mesleklere alınacak ......ların öğrenim ve yaş durumu ilgili kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.” hükmüne haizdir.
...... Kanunu"na göre kurulan ...... okullarında okuyanlar ...... sayılır. Taraflar arasındaki ilişkinin niteliğini belirlemede, bir başka ifade ile davacının dava konusu dönemde ...... olup olmadığına karar verirken ...... sözleşmesi hükümlerine göre değil, çalışma ilişkisine bakarak bir sonuca varmalıdır. Gerçekten ...... sözleşmesinde akdi ilişkinin üstün niteliği çalışma değil, bir meslek ve sanatın öğretilmesidir. ...... işyerinde üretimle ilgili çalışmalara bilfiil katılıyor, meslek ve sanat eğitimi arka planda tutuluyor ise bu durumda, ...... ilişkisinden söz edilemez. Zira burada gerçekleşen; işçinin emeğiyle işyeri ve işverene katkıda bulunmasıdır ki bu da ancak bir hizmet ilişkisi ile söz konusu olur.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, 01.09.1967 doğum tarihli olan davacı adına 01.04.1981 tarihli işe giriş bildirgesinin davalı işyerince düzenlenmiş olup bildirgenin ...... kayıtlarına 258.05.1981 tarihinde ve ...... varide no ile intikal ettiği, davacının 1991/3. döneminden itibaren dava dışı muhtelif işyerlerinde geçen hizmetlerinin ......"a bildirildiği, 02.05.1971-21.03.1983 tarihleri arasında ...... sicil no lu davalı işyerinin döşemecilik faaliyetinden dolayı Kanun kapsamına alınmış olduğu, ihtilaf konusu dönem ......larının getirtildiği, alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu, duruşmalarda davacı tanıkları ile re"sen belirlenen dönem ......su tanıklarının dinlendiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda; 01.09.1967 doğum tarihli olan davacının, işe başlangıç tarihi olarak kabul edilen 01.04.1981 tarihinde 13 yaşında olduğu anlaşılmakla davacının yaşı itibariyle mobilya üretimi faaliyetinde bulunan işyerinde sigortalı işçi olarak çalışması hayatın olağan akışına uygun düşmemektedir. Gerçekten, yukarıda yer alan maddi ve hukuki olgular doğrultusunda ve ihtilaf konusu dönem ...... tanığının “davacının işyerine ...... olarak geldiği” şeklindeki beyanı karşısında davacının davalı işyerinde geçen çalışmalarının “......” mahiyetinde kaldığının kabulüyle davanın reddi gerekir iken Mahkemece yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmektedir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın hatalı değerlendirme sonucunda yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ...... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 19/04/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.