21. Hukuk Dairesi 2016/19176 E. , 2018/4114 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ......Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki ...... okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı işyeri nezdinde 20.02.2008-21.03.2011 tarihleri arasında geçen hizmetinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile “davacının davalı işyerinde 01/03/2008-30/11/2008, 01/03/2009-30/11/2009, 01/03/2010-30/11/2010, 01/03/2011-21/03/2011 (21/03/2011 dahil) tarihleri arasında ayda bir gün hizmet akdi ile ve asgari ücret ile çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine” karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanaklarından biri 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu, niteliği, başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, ihtilaf konusu dönem içerisinde davacı adına bildirilmiş herhangi bir hizmet bildiriminin olmadığı, davalı işyerinin ......’da herhangi bir tescil kaydının bulunmadığı, davalı işyeri sahibinin ...... faaliyetinden dolayı 23.08.2000 tarihinden itibaren devam eden vergi kaydı ile 13.10.2000 tarihinden itibaren devam eden oda kaydının bulunduğu, 21.03.2011 tarihinde ...... çalışması esnasında dava dışı işyerine ait ...... plakalı araç üzerindeyken 2,5-3 metre yükseklikten düşerek yaralanma şeklinde meydana gelen kaza nedeniyle yapılan ...... denetimi sonrası davacının davalı işyerinde geçen hizmetinin tespit edilememesi nedeniyle ...... tarafından olayın iş kazası olarak değerlendirilmediği, kaza olayı ile ilgili olarak yapılan ceza soruşturmasına ilişkin belge ve kayıtların getirtildiği, davacının iş arkadaşları ile çalışırken tarihsiz olarak çekilmiş olan fotoğraflarının dosyaya sunduğu, duruşmalarda davacı ve davalı tanıklarının dinlenildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, Mahkemece açıklanan şekilde fiili çalışmanın varlığının yöntemince araştırılmadan sonuca gidildiği ortadadır. Gerçekten Yargıtay"ın aradığı nitelikte tanıklardan olup olmadığı denetlenemeyen tanıkların, çalışma olgusunun varlığının tespiti hususunda yetersiz ve çelişkili beyanları esas alınarak yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, öncelikle davacıya ihtilaf konusu dönem içerisinde davalı işyeri sahibi nezdinde kimlere ait ...... çalışmalarında yer aldığını açıklatmak suretiyle bu işyerlerinin davacının çalışmaları hakkında bilgi ve görgü sahibi olan bordrolu çalışanlarının beyanları ile ...... çalışmalarının yapıldığı yer muhtar ve azaları ile bu sürelerde kullanılan ...... makinası maliklerinin beyanlarına başvurmak, gerektiğinde ihtilaf konusu dönem içerisinde davalı işyeri sahibinin ...... çalışmasına yönelik dava dışı işverenliklerle yapmış olduğu sözleşmeleri getirtmek, bulunması halinde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nden ...... çalışmalarına dair davalı işyeri sahibinin kaydının yer aldığı belge ve kayıtları getirtmek, ...... çalışmalarının hangi tarihler arasında, ne kadar süre ile devam ettiğini hiç bir şüpheye yer vermeksizin araştırarak saptamak, davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınarak araştırmayı genişleterek gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ...... ve davalı işyeri vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan ..."ya iadesine, 19.04.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.